Монография \ 3 «санат» а л м п и 1МП



Pdf көрінісі
бет158/217
Дата24.11.2022
өлшемі12,37 Mb.
#52446
1   ...   154   155   156   157   158   159   160   161   ...   217
    Бұл бет үшін навигация:
  • Kerri.
GTKimiii гана кубылыс. Мэселен, орыс акындары (С.По­
лоцкий, А.Кантемир, Ф.Прокопович, В.Тредиаковский 
т.б.) бул жуйемен XVI гасырдыц аяк жагынан бастап жазды 
да, XVIII гасырдыц бас жагында силлабо-тоникалык, жуйеге 
кошш Kerri. Демек, силлабикалык елец жyйeci е к т ш
аумалы-твкпел! гшдерде емес, сез пркестершщ буын сапа- 
лары б1рдей, дыбысталу эуендер1 уксас ткдерде гана ту- 
ракты. Айталык, ежелден екпш, акцент дегендер1 кеп 
кубыла бермейтш, кубыла калган кунде де осылардьщ езш 
онша буйым кермейтш чех, поляк, серб, итальян немесе 
француз олендер1 сеюлдд, казак елещ де силлабикалык елец 
(бутан 6i3 сэл кешшрек — буьш жайын сез еткен туста 
токталамыз — З.К,).
Квалитативп (сапалы) топтьщ силлабикадан баска басты 
жуйелершщ 6ipi — орыс поэзиясындагы Тредиаковский 
реформасынан (XVIII г.) кешн ресми ат альш, айдар таккан 
тоткалык, (грекше tonos — екпш), яки акцентт1 (латынша 
accentus — екпш) елец. Бул влещщ вашем!екпт: ыргак 
пен шумак, тармак пен бунак — 6epi де екшнге непзделедь 
Егер силлабикалык оленде буын атаулыньщ 6api есепке 
алъшатьш болса, тоникалык еленде екпш тусетш буындар 
есепке альшады да, екпш туспейтш буындар есептелмейдь 
Салыстырып керелЬс:
Журепм, жырым —
cemtci (8)
КецесТ1 далам,
кец далам. (8)
Ен далам — анам,
мен — балац. (8)
Ендеше, калам,
бер маган! (8)
(I.JKaHcyeipoe).
Я
мерях»
по коммуне
стихов сорта. (12).
В коммуну 
душа
потому влюблена. (11) 
что коммуна, 

по-моему,
огромная высота (15)
что коммуна
по-моему,
глубочайшая глубина. (16)
(В.Маяковский).
261


Алгашкы шумак — силлабикалык елецнщ ул п а Де> 
сощы шумак, — тоникалык елецнщ улпсь Kepin отырсыз
ею шумак та еркш, авторлардьщ кдлауынша, баспалдакты 
кестеге салынган: Жансупров эр тармакгы ею жолга жазса
Маяковский эр тармакгы уш жолга жазган. Гэп мунда да 
емес.
Гэп 
е ю
шумактыц эр тармагындагы буын санында 
жатьф: силлабикалык, елецнщ эр тармагыныц барлык буыны 
б1рдей — ылги сепз буыннан келш отырса, тоникалык 
елецнщ эр тармагыныц екпш тусетш буындары гана б1рдей
— терт буыннан келш отырады да, калган буындары есептен 
тыс, яки терт тармакгыц эркдйсысындагы жалпы буын саны 
терт турл! 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   154   155   156   157   158   159   160   161   ...   217




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет