Монография \ «санат» а л м п и мп
|
Сөз өнері
| оларды ц
едемшис туралы талгамын ацгартар затты журнак- тарга, мэселен, кене Египеттщ “Агалы-шЫ екеу туралы 55 ертеп” сейлда, тагы да будан уш мьщ жыл бурышы бабалар деу 1 ршщ байыргы кене деректерше кеп кездесешз. Алдымсн осылардыц байыбына барынкырап, ежелп кене Шыгыстьщ кдлыпгаскзн керкемдйс кезкэрастарыньщ кдйнар кез1 болтан кейб1р шгершпл философиялык-эстетикалык жуйелердо анык, таныганнан кешн гана эллинизм енершщ енегел1 epicme оралуга болады. Эллада эстетикасы да б 1 рден школага айналып, кдуырт кдлыптаса кдлган жок, Гректщ эдемшк хуралы iniMi Пифа гор мен пифагориплердщ (б.э.б. VI г.) дуниедеп зат атау- лыныц туп мвшн санга сайган ацкду ащ'арымдарынан басталады. Мэселен, олар музыка сазы уншыгаратын шектщ узын-кдскдлытына байланысты (узындык, е й есе кыскдрса, дыбыс --- октавага, ейден ушке кыскдрса — квинтага, уштен тертке кыскдрса — квартага кетершедг) деп бшед1 де, музы- каньщ математикалык, непз1 туралы езгеше 6ip ш м туты- зады. Бул — и д еал и ст тусшйс. Бутан керкш ш е, диалектикалык, тусшйс Гераклит Эфесский (б.э.б. 530-470 жж.) толгамдарында жатыр. Пифагориилер секицц, Гераклит те эдемишс дегенде непз болатынын мойындайды, 6ipaK, ол — сан емес, сапа деп бшедь Оныц угымынша эдемишс тек кана накты, затты нерсеге тэн. Ал осыньщ e3i шартты: еп-эсем маймыл адаммен салыстырсак, — ажарсыз, жексурын да, ец эдем1 адам кудаймен салыстырсак,, — маймыл. Бул Гераклиттщ эсер, сезш, таным, жалпы эстетикалык, кд бы л д ау тарапында кдтып калган кдсац абсолют болмайтынын дэлелдеу1, эдемишс туралы Ъймшдеп догмата кдрсы шытуы едь Осыныц непзшде ол жак,сы-жаманды, унамды-унамсызды накты ез орнында тусшу керекттн уагыздайды. Оньщ угымынша, айталыКв тещз суы epi таза, epi лас: “балык, imefli, адам йнпейдГ’. Эр нэрсенщ едем ш тн тануда дэл осындай сапалык, елшем болатынын ацгартады. Атомдык, материализмнщ непзш салушы, Карл Маркс гректер шандеп туцтыш энциклопедиялык, акыл ней деп атаган атакты Демокрит (б.э.б. 460-370 жж.) эр нэрсенщ эсем дт оныц мелшершде деп бтедк “мелшершен артык, кету де, кем тусу д е ” оган унамаган. Кулл1 грек ойшылдарыныц шйнде жүктеу/скачать Достарыңызбен бөлісу:
|