— сурет. Кан капилляры кабырғасының ультрақурылымы

1 — эндотелиоцит, 2 - негіздік жарғақ, 3 — перицит, 4 — пиноцитозды көпіршіктер, 

5 — эндотелиоциттердің жанасу аймагы. 

Капиллярдың  қабырғасы  жұқа  үш  қабаттан  тұрады.  Ішкі  қабатын 

Ортаңғы  қабаты  негіздік  жарғакден  қапталған  перициттерден  тұрады. 

Сыртқы  қабатындағы  аморфты  затта  адвентициялық  жасушалар  мен 

коллаген талшықтары орналасады. Эндотелиоциттер — капиллярлардың ішкі 

бетін  астарлайтын  жалпақ  пішінді,  сопақ  ядролы,  көпбұрышты  жасушалар. 

Олардың  иректелген  шекарасын  азотты  қышқыл  күміспен  анықтайды.  Ірі 

эндотелиоциттердің  ұзындығы  75-175  мкм,  майдаларының  ұзындығы  5-8 

мкм,  қалыңдығы  200  нм-2  мкм,  ядро  маңында  3-5мкм.  Эндотелиоциттердің 

капилляр  қуысына  қараған  беті  арнайы  плазмолеммамаңы  қабаты  гл  11 

копротеидпен  қапталған.  Бұл  қабат-пенжанаса  аққан  қан  ұйымайды. 

Олардың  цитоплазмасыңца  цитоқаңқаны  құрайтын,  мөлшері  5  нм 

микрофиламенттер  болады.  Жануарлар  организмі  мүшелерінде  құрылысы 

түрліше  капиллярлардың  үш  түрі  кездеседі:  1)  қабырғасы  тұтаса  жалғасқан 

эндотелиоциттерден  жəне  негіздік  жарғақтан  тұратын  капиллярлар  (ең  көп 

тараған 

түрі), 

фенестрлі 

капиллярлар 

— 

эндотелиоциттер 

капиллярлар  (бүйрекденешігінің  шумактары,  ішек  бурлері,  ішкі  секреция 

бездері),  3)  эндотелиоциттері  мен  негіздік  жарғағында  диаметрі  əр  түрлі 

тесіктері  болатын  капиллярлар  (көк-бауыр  т.б.).  Негіздік  жарғақгардағы 

тесіктер аркылы эндотелиоциттер мен перициттер бір-бірмен тығыз жанасып, 

түрлі  қозуды  бір-біріне  өткізеді.  Перициттер  -  жүйке  ұштары  жанаса 

аяқталатын,  пішіні  себет  тəріздес  тармақты  жасушалар.  Олардың 

цитоплазмасыңда  жиырылу  процесін  іс  жүзіне  асыратын  микрофиламенттер 

болады.  Жүйке  ұштарымен  келген  жүйке  толқындары  əсерінен  перициттер 

капиллярлардың 

арналарын 

тарылтып-кеңейтіп, 

капиллярлар 

куысы 

келген  майда  жас  адвентициялық  жасушалар  —  фибробласттар  мен 

липоциттер үшін камбиальды қызмет атқарады.