Моррис синдромы
жүктеу/скачать 15,62 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Свайер синдромы
|
Моррис синдромы Ұрықтағы эмбриональды дамудың басында, сперматозоидпен жұмыртқаны ұрықтандыру кезінде пайда болған хромосомалық жиынтыққа қарамастан, жыныстық жүйе бірдей салынып, әйел мен еркектің жыныстық жүйесінің дамуына мүмкіндік береді. Атап айтқанда, эмбрионда бір уақытта Вольф мен Мюллер түтіктері пайда болады, содан кейін олар ұрықтың жынысына байланысты еркектерде аталық жыныс мүшелеріне, ал әйелдерде жатыр түтіктері мен қынаптары бар аналық мүшелерге айналады. Эмбрионның жыныс бездері (жыныс бездері) дифференциацияланбаған және аналық без жасушаларына (әйел жыныс бездері) және аталық без жасушаларына (еркек жыныс бездері) айналуы мүмкін бастапқы жыныс жасушалары (гаметалар) бар. Осылайша, 6 аптаға дейінгі эмбрион жынысы бойынша бейтарап (ерлер де, әйелдер де белгілері бар). Әрі қарай, жыныстық сипаттамалардың пайда болу процесі және одан әрі дене гормондардың қатаң бақылауымен жүреді: еркек эмбрионында — тестостеронның әсерінен (қынап атрофияланады), әйел эмбрионында — эстрадиол мен прогестеронның әсерінен (қынап "соқыр қапшықтан" өзгеріп, жатыр мойны мен жатыр қалыптасады). Тестостерон мен эстрадиол еркектерде де, әйелдерде де өндіріледі, тек олардың қатынасы әртүрлі. Әдетте ер балаларда еркек гормонының әйел гормонына қатынасы 4\1, ал СТФ жағдайында — 0\1. Эмбриогенез процесінде еркек Y хромосомасының әсерінен Моррис синдромы бар адамдарда жыныс бездері аталық без ретінде дамиды, олар сперматогенезге қабілетті емес, бірақ тестостерон шығаруға қабілетті. Алайда, генетикалық мутацияға байланысты организм қандағы тестостеронның болуын "көрмейді" / "сезбейді", сондықтан гормон өзінің қасиеттерін көрсете алмайды және еркек денесін қалыптастыра алмайды. Сезбейді, өйткені Андроген рецептопындағы стероидты гормондарды байланыстырып, сезетін бөлігі мутацияға ұшырайды. Жалпы ген 8 экзоннан тұрады, Моррис синдромында мутация негізінен 5-8 экзондар аралығында кездеседі. Бұл жағдайда бүйрек үсті бездерінен бөлінетін эстрогендер (эстрадиол) аз мөлшерде болса да, қалыпты түрде өндіріліп, денеге сіңеді, нәтижесінде олар денеде (қыз сияқты) басым бола бастайды. Осыған байланысты қынап атрофияланбайды, болашақта бала әйел түріне қарай дамиды. Еркек жыныс мүшелерінің маскулинизациясы тестостеронға да, дигидротестостеронға да байланысты. Еркектердің сыртқы жыныс мүшелерінің, сондай-ақ простата безінің еркектенуі андрогендік дигидротестостеронға байланысты. Тестостерон 5-альфа-редуктаза ферменті арқылы дигидротестостеронға айналады. Егер бұл фермент жоқ болса немесе аз болса, дигидротестостерон түзілмейді және сыртқы еркек жыныс мүшелері дұрыс дамымайды. Ер баланың ішкі мүшелері сияқты, дигидротестостерон дамуға қатысатын мақсатты гендердің транскрипциясын реттеу үшін функционалды андроген рецепторын қажет етеді Свайер синдромы Свайер синдромы-Y хромосомасындағы ақпараттың бұзылуы-Y хромосомасының P11.2 учаскесінде локализацияланған TDF локусының белсенділігінің бұзылуына байланысты (жыныс және жыныс бездерінің дамуын анықтайтын фактор). Жынысты анықтайтын фактордың белсенділігіне байланысты жыныс бездеріне айналуы керек жасушалар дамымайды. Жыныстық жасушалардың дамымауы нәтижесінде р екректің де әйелдің де жыныстық гормонда бөлінбейді, сондықтан бұл ауруды гонадалардың дисгенезиясы деп те атайды. Денеге сол немесе басқа гормондар әсер етпесе, ұрық әйелдің фенотиптік дамуын таңдайды, дене әйел фенотиптік типіне сәйкес дамиды. Свайер синдромы әдетте SRY генінің мутациясымен байланысты тестикула дисгенезінің генетикалық нұсқасымен байланысты (yp11.3 локусы). Y хромосомасының қысқа иығында орналасқан SRY гені, әдетте эмбриогенездің 7-8-ші аптасында активтенеді. Бұл геннің активтенуі Сертоли жасушаларының, сперма түтікшелердің герминативті эпителийінің және сәл кейінірек Лейдиг жасушаларының дифференциациясын тудыратын бірқатар сигналдарға әкеледі (8 - 10 апта). Физиологиялық эмбриогенезде СЕРТОЛИ жасушаларында АМГ (Мюллерге қарсы гормон) бөлініп, Мюллер түтіктерінің регрессиясына әкеледі, ал плацентарлы хорионикалық гонадотропинмен (HG), содан кейін өзінің лютеиндеуші гормонымен (LH) ынталандырылған Лейдиг жасушаларында тестостеронның жоғарылауы бөлінеді. Тестостеронның әсерінен Вольф түтіктері ұрық көпіршіктеріне, семявыводящи протоки және эпидидимиске бөлінеді. Толық генетикалық материал болмаған жағдайда немесе генде мутация болған жағдайдаа (атап айтқанда, SRY генінің экспрессиясы) функционалды белсенді тестикулярлық тіндердің қалыптасуы мүмкін емес. Мюллерге қарсы гормон секрециясының болмауы жатыр, қынаптың жоғарғы бөлігі және жатыр түтіктері пайда болатын Мюллер түтіктерінің дамуына әкеледі . Тиісінше, Свайер синдромында тестостеронның болмауы Вольф түтіктерінің азаюына әкеледі. Дигидротестостерон түзілуінің болмауы нәтижесінде сыртқы жыныс мүшелері әйел түріне қарай дамиды. Свайер синдромында жыныстық төмпешік клитор ретінде, жыныс қатпарлары жыныстық ерін ретінде қалыптасады. Осылайша, 46 XY еркек кариотипіне қарамастан, ұрықтың сыртқы және ішкі жыныс мүшелері әйел типі бойынша қалыптасады. Неонотады скринингтің жалпы түрі қолданылатын аурулар: Феникетанурия; Гипотериоз Адреногениталдық синдром. Неонаталды скринингтің таңдамалы түрі қолданылатын аурулар тобы: Муковицидоз; Галоктоземия Сосын генотиптердің атын жазуды ұмытпаймыз, мысалы АА гомозиготалы доминантты деген сияқты жүктеу/скачать 15,62 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|