Начало. Окончание на 3-стр
жүктеу/скачать 10,61 Mb. Pdf көрінісі
|
Сұлтанхан АҚҚҰЛҰЛЫ, «Алаш» ғылыми-зерттеу институтының директоры 9 ЕУРАЗИЯ УНИВЕРСИТЕТІ № 5-6 (210-211), наурыз, 2016 жыл Олимпиада Ғылыми семинар Тарих факультеті, Қа зақ стан тарихы ка фе драсының ұйым дастыруымен ЕҰУдің 20 жылдығы, Қазақстан Республикасының 25 жылдығы, қазақ халқының көрнекті саясиқоғам қай раткері, ғалым Әлихан Бөкейхановтың 150 жыл дық мерейтойына ар найы жоспарланған Қазақ стан тарихы пәнінен «Алаш идеясы – тәуелсіз Қазақстан» тақырыбында мектеп оқушылары арасында республикалық олимпиада өтті. Олимпиадаға Астана қаласы, облыстар мен ауыл мектептерінен 178 оқушы мен 50 шақты ұстаздар
келіп қатысты. Олимпиада екі кезеңнен тұрды. Бірінші кезең бойынша қатысушылар тест сұрақтарына жауап
берсе, екінші кезеңге сыннан сүрінбеген оқушылар өтті. Екінші кезең шарты бойынша жарысқа қатысушылар эссе жазу арқылы сайысқа түсті. Кезеңдер бойынша
оқушылардың жауаптарын Қазақстан тарихы кафе драсының оқытушыпро фессорлар құрамы бағалап отырды. Мұндай аталмыш ісшараның университет қабырғасында өткізілуі оқушы жастардың от ан тарихына деген сүйіспеншілігін ояту,
ұлтжандылыққа тәрбиелеу болып отыр. Сондайақ, сайысқа қатысқан жастар арасынан болашақ талантты тарихшылардың шығуына түрткі болу, мектептер мен университет арасында байланыс орнату мақсаты көзделді. Сонымен қатар арнайы шақырылған мектеп ұстаздары үшін факультетте 2 семинар ұйымдастырылды: «Алаш идеясы – тәуелсіз Қазақстан» және «Өл кетану» тақырыбында. Семинар модераторлары тарих факультетінің деканы Т.С. Садықов және Қазақстан тарих кафедрасының менгерушісі Г.Т. Мұсабалина болды. Семинарда фа кул ьтет ғалымдары мен про фессорлары С.И. Ко вальская, З.Т. Сә дуа қасова, А.С.
Мұ са ғалиева, Г.Б.
Сү гірәлімова, С.Д. Шай мұхановна, Е.Е. Сайлаубай, К.С. Сарсембина тари хымыздың өзекті мәселелері төңірегінде келелі әңгіме құрды. Мектеп ұстаздары белсенділік танытып, сұрақтар қойды. Мұнымен қоса, бүгінде қоғамға танымал болған тарих факультетін бітірген жастар да осы шараға арнайы қонақ ретінде шақырылып, оқушыларға өз мамандықтарының қыр сыры жайында әңгімелеп берді.
Жарыс қорытындысы бойынша І орынды №52 мектепгимназиясының оқу шысы Абсаматова Айгүл, Қарағанды қаласының «Мұрагер» мектебінің оқушысы Шабденова Айжан иеленсе, ІІ орынды №29 орта мектеп оқушысы Еркінбаева Арайлым, №57 орта мектептің оқушысы Әділханова Асыл, №32 мектеп гимназиясының оқушысы Шпак Арина, Қарағанды қаласының «Дарын» мектебініңоқушысы Қаламан Мәдина өзара бөлісті. ІІІ орынды №54 мектеп лицейінің 11 сыныпоқушысы Бауыржан Бақтияр мен №66 мектеплицейінің шәкірті Жақсылықов Қуаныш және И.Құтпаұлы мектебінің 11 сынып оқушысы Халелова Айнұрлар иеленді. Жеңімпаздарға ЕҰУ ректорының I, II, III дәрежелі арнайы дипломдары табыс етілді. Кездесу соңында тарих факультетінің деканы Т.С. Садықов және кафедра меңгерушісі т.ғ.д., профессор Г.Т. Мұсабалина келген қонақтарға алғысын білдіріп, арнайы сертификаттар мен сыйлықтарды табыс етті. "Еуразияақпарат" Семинарға 48 мектеп мұғалімдері Астана, Теміртау, Карағанды, Семей қалаларынан қатысты. Ғылыми семинарды тарих факультетінің деканы, тарих ғылымдарының докторы, профессор Т.С. Садықов жүргізіп отырды. Тарих факультетінің деканы Т.С. Садықов кіріспе сөз сөйлеп, Ә.Бөкейханның Қазақстан тарихын дағы көшбасшылылық қызметіне кеңінен тоқталды. Алғашқы "Алаш идеясы – Тәуелсіз Қазақстан" баяндаманы тарих ғылымдарының докторы, Қазақстан тарихы кафедрасының профессоры А.С. Мұсағалиева "Ә. Бөкейханов кеңестік саяси қуғынсүргін құрбаны" тақырыбында жасады. Келесі сөзді Еуразиялық зерттеулер кафедрасының меңгерушісі, та рих ғылымдарының докторы, про фессоры З.О. Дүкенбаева алып, "Ұлт зиялыларының зерттеулеріндегі ұлт мәселесінің тарихы" атты баяндама жасады. Сонымен қатар ғылыми семинарға факультеттің басқа да ғалымдары белсенді түрде қатысты. Оның ішінде, Қазақстан тарихы кафедрасының профессоры, тарих ғылымдарының докторы З.Т.Сәдуақасова "Казах ское общество в конце XIX начале ХХ веков: идеи о независимости и реалии", Қазақстан тарихы кафедрасының доценті, тарих ғылымдарының кандидаты Е.Сай лаубай "Тәуелсіздік тарихының бастаулары мұрағаттық құжаттар мен деректерде", Қазақстан тарихы кафедрасының меңгерушісі, тарих ғылымдарының докторы, профессор Г.Т. Мұсабалина "Обращение Президента РК к народу: исторический анализ", Археология және этнология кафедрасының доценті, тарих ғылым дарының кан дидаты Қ.Қ. Сәр сем
бина "Әлихан Бөкейханов шығармашылығындағы ұлттық идея" тақырыптарында баяндамалар жасады. Ғылыми семинар барысын да Ә.Бөкейханның қоғам дықсаяси қызметі мен шығармашылығы жанжақты талқыланды. Жалпы, ғылыми семинар Ә.Бөкейханның 150 жылдығын ЮНЕСКО көлемінде тойлауы барысында өткізіліп отырған алғашқы шаралардың бірі болып табылады. Семинар Ә.Бөкейханның 150 жылдығына арналған Астана қаласы мектеп оқушылары арасында Қазақстан тарихы бойынша олимпиада аясында өткізіліп отыр.
10 ЕУРАЗИЯ УНИВЕРСИТЕТІ № 5-6 (210-211), наурыз, 2016 жыл Отан тарихы насихатталды Семинар өткізілді Мектеп оқушыларымен кездесті Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің 20 жылдығы қарсаңында Тарих факультетінде ашық есік күні өтті. Іс-шараға Ақмола облысы және Астана қаласының 26 орта мектебінен 150-ден астам оқушы қатысты. Мектеп бітіруші түлектерді тарих пәнінің мұғалімдері бастап келді. Аталған шараның мақсаты – факультеттегі мамандықтарға білім алуға талапкерлерді баулу және жас ұрпаққа Отан тарихын насихаттау болып табылады. Ашық есік күніне Л.Н. Гумилев атындағы ЕҰУ-і Академиялық мәселелер бойынша департамент директоры Ш.Б. Палымбетов, Қабылдау комиссиясының жауапты хатшысы М.С. Аралханов және тарих факультетінің профессор- оқытушылар құрамы қатысты. Іс-шараның ашылу салтанатында тарих факультетінің деканы, т.ғ.д., профессор Т.С. Садықов қатысушыларға факультеттің кадрлық әлеуеті мен қызметі, мамандықтар жайлы айтты. ҚР ҰҒА академигі Б.Е. Көмеков тарихтың қыр- сырынан мағлұмат берді. Факультет студенттері Н. Жұмекен және И.Оралханов мектеп оқушыларына студенттік өмір, оның ішінде тарих факультетінің белсенді білім алушылары жайлы айтып өтті. Мерекелік шара барысында
факультетті таныстыру мақсатында оқушыларға «К.Ақышев атындағы Археология ғылыми зерттеу институты» жұмысымен институт директоры т.ғ.к., доцент М.К.Хабдуллина, Қазақстан тарихы кафедрасында жабдықталған кабинетті кафедра меңгерушісі т.ғ.д., профессор Г.Т. Мұсабалина та
ныстырса, «Археологиялық, эт- но
логиялық жәдігерлерді кон- сервациялау, реставрациялау және музеефикациялау зертханасына» саяхатты Археология және этно- логия кафедрасының меңгерушісі т.ғ.к., доцент Ұ.Ү.Үмітқалиев ұйымдастырды. Сонымен қатар мектептерден келген тарих пәнінің мұғалімдері мен факультеттің ғалымдарының қатысуымен «Ұлттық тарихты оқытудың өзекті мәселелері» тақырыбында өткен дөңгелек үстелде жас ұрпаққа ұлттық рухты қалыптастыру турасында сөз болды. Ашық есік күнінің қорытынды бөлімінде 11-сынып оқушыларының қатысуымен «НЕ? ҚАЙДА? ҚАШАН?» атты интеллектуалдық сайыс ұйымдастырылды. Болашақ талапкерлер Қазақстан тарихы және Дүниежүзі тарихы пәндері бойынша сұрақтарға жауап іздеп, білімдерін шыңдады. Әділқазылар алқасында Еуразиялық зерттеулер кафедрасының меңгерушісі т.ғ.д., профессор З.О. Дүкенбаева, Қазақстан тарихы кафедрасының доценті, т.ғ.к. Е.Е. Сайлаубай, Археология және этнология кафедрасының аға оқытушысы К.Д.Жылқыбаев төрелік етті. Сайыс барысында «Тарих» және «Археология және этнология» маман
дықтарының 1-курс студен т- тері «Ұлы Дала тарихы сыр шертеді» айдарында қойылымдар көрсетті. Интеллектуалдық сайыс қоры- тындысы бойынша факультет деканы Тілеген Садықұлы мектеп бітіруші түлектерге І және ІІ дәрежелі дипломдар мен сыйлықтар табыстады. Археология және этнология кафедрасының доценті Хаб- дулина
Марал Калымжанқызы кәсіби бағдар жұмысы бойынша Степногорск қаласының №3 және №6 мектеп-лицейінде болды. Мектеп түлектері мен 10-сынып оқушыларына Л.Н. Гумилев атындағы ЕҰУ-мен, оның мамандықтары мен оқуға түсу және оқытылу шарттары таныстырылды. Оқушылар назары Археология және этнология мамандығына аударылды. Л.Н. Гумилев атындағы ЕҰУ-дің еліміздің басқа оқу орындарынан басымдылығы мен артықшылықтары жөнінде айтылды. Мектеп түлектері Қазақсан археологиясының бағыттары, келешегі мен жетістіктері, жұмысқа орналасу мүмкіндіктері, кредитті технология туралы ақпараттарға аса қызығушылықтарын танытты. Жақында Тарих факультетінде Ақпаратты және патентті кызмет бастығы Досанова Анар Ерғалиқызы, технология коммерцияландыру Департаментінің бас маманы Кокарев Мәлік Жеңісұлының
қатысуларымен «Ғылыми- қолданбалы жобалар мен әзірлемелердің нәтижелерін коммерцияландыру» атты ғылыми- практикалық семинар өткізілді. Семинар барысында авторлық куәлік тіркеу рәсімі жөнінде сұрақтар талқыға салынды. А.Е. До- санова қатысушыларға авторлық куәлік алу үшін қажетті құжат пен интеллектуалды еңбекті меншік иесінің құқықтарына енгізу мүмкіндіктері жайлы толық ақпарат берді. М.Ж. Ко- карев білімге негізделен өнімдерді коммерцияландыру, монография және ғылыми жобалардың нәтижелері сұрақтарына тоқталды. Семинар сұрақтары қатысу- шылардың қызығушылығын оятты, департамент мамандарына кешенді жеке кеңес берілді. 11 ЕУРАЗИЯ УНИВЕРСИТЕТІ № 5-6 (210-211), наурыз, 2016 жыл Бір шаңырақ астында Студенттер үйінде Бұл шара «Алтын белгі иегерлері» қауым дастығының қол дауымен өткізілді. Кештің алғашқы кезеңі Башқұртстан Рес пуб ликасынан, Қырғыз Рес публикасынан, Ук раинадан, Ауғанстан Ислам Республикасынан, Қытай Халық Республикасынан келіп білім алып жатқан студенттер алдымен өз туған жерінің көркем табиғатымен, әсем қалалары жайлы түсірген бейнероликтерін таныстырумен басталды. Көңілді кештің келесі кезеңінде әрбір ұлт өкілдері өздерінің ұлттық тағамдарын ұсынды.
Кезеңдер арасында Ел басы
мыздың туған жері, қызметі турасында қойылған сұрақтарға өзге ұлт өкілдері белсенділік танытып жауап берді. Ал үшінші кезеңде қырғыз қыздары мың бұралып, би билеп, әлемге әйгілі «Манас» жырымен таныстырса, Күншығыс елінің қыздары ұлттық «Псипа» аспабымен әннен шашу шашты. Ауғанстан студенттері би билеп кешті қыздыра түсті. Көк күмбездің астында бірлігі мен берекесі жарасып, ұлыстай ұйып отырған өзге ұлт өкілдерінің Ұлы Дала еліндегі алдағы татулығы осындай ісшаралардан бастау алмақ. Үш тұғырлы тіл саясатын қолдап, өз халқының құндылығын жоғары қойып, өзге елдің мәдениетін меңгеруге
тырысқан заманауи қазақ жастарының бұл талпынысы аға буын өкілдерінің көңілінен шығып, өскелең ұрпаққа үлгі болар деген сенімдеміз.
Қазақстан Республикасы тәуел сіздігінің 10 жылдығы қарсаңында еліміздің рухани өмірінде елді елең ет кізер елеулі оқиға болды. Мемлекет тік комиссияның төрағасы, Қазақстан Республикасы ПремьерМинистрі нің орынбасары Иманғали Тас мағамбетов, Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия мемлекеттік университетінің ректоры, профессор Мырзатай Жол дасбеков, Қазақстан Республикасы Президенті Әкімшілігі қоғамдықса яси бөлімі меңгерушісінің орынба сары Төлен Әбдіков, Қазақстан Ре спубликасы ПремьерМинистрінің Кеңсесінде мәдениет секторының меңгерушісі Ұлықбек Есдәулетов си
я қ ты азаматтар сол кезеңдегі жағдай ды ескере отырып, Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия мемлекеттік уни верситеті кітапханасының негізінде ғылымизерттеу бағытына негіздел
ген «Отырар кітапханасы» атты ру хани орталық ашуды ойластырды. Ғылыми орталықтың алғашқы қазығы 2001 жылдың 17 наурызын да қағылды. Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің жанынан «Отырар кітапханасы» ғылыми орталығын құру туралы 2001 жылғы 2 мамырдағы Қазақстан Рес публикасы Бiлiм және ғылым министрiнiң бұйрығына, 16 шiл дедегі Қазақстан Республикасы Үкi метiнің № 924 қау лысына сәйкес, 17 шiлдеде Л.Н. Гуми лев атындағы Еу разия мемлекеттік университеті ректо рының бұйрығымен кiтапхана «Отырар кiтапханасы» ғылыми орталығы» бо лып қайта құрылды. «Отырар кiтапханасы» ғылыми орталығын құрудағы негізгі мақсат: Қазақстан Республикасының тарихы мен мәдениетiне қатысты руханита рихи жазба мұраларын сақтау, сирек қолжазбалар мен кiтаптарды жинау, жүйелеу және кеңiнен пайдалану, Университет ректорының 2009 жыл- дың 27 наурызындағы «Отырар кітапханасы» ғылыми орталығын қайта құру туралы» (№456 ж.) қаулысына сәйкес «Отырар кітапханасы» ғылыми орталығы студенттер кітапханасынан жеке бөлініп, өз алдына ғылыми-зерттеу жұмы- сымен айналысатын орталық болып қалдырылды. Ғылыми орталықта бүгінгі күні 4 ғылым докторы, 1 ғылым кандидаты, 3 магистр, 2 библиограф, 3 шығыстанушы маман қызмет етеді. «Отырар кiтапханасы» ғылыми орталығының құрылғанына 15 жыл толып отыр. Университеттің алғашқы күндерден алдына қойған мақсаты – Оксфорд, Кембридж, Сорбонна си яқты ғылымизерттеу, ғылыми ағарту, ғылыми бiлiм беру, ғылымимәдени жұмыстарды жұмылдыра жүргiзетін білім ордасы болу. Университет жа нындағы «Отырар кітапханасы» ғылыми орталығы осы бағыттағы жұ мыстарын жалғастыра бермек.
«Отырар кiтапханасын» ұлттық ру ханимәдени орталыққа айналдыру болып табылды. 12 ЕУРАЗИЯ УНИВЕРСИТЕТІ № 5-6 (210-211), наурыз, 2016 жыл «ҚАЗАҚТЫҢ НЕГІЗГІ
– Иә, мақсатым орындалды. Мен 2006 жылы осы аталмыш университет- тің сол кездегі ректорының шақыруымен келіп, «Еуразиялық халықаралық теори- ялық физика орталығын» құрдым. Бұл орталықта космология және бейсызықты физика бойынша екі бағыттағы ғылы- ми-зерттеулер жүргізілуде. Бұл зерттеулер 7 ғылыми жоба және 2 мақсатты-қаржыландыру бағдарлама- сы бойынша іске асырылуда. Өткен 2015 жылғы қаражатымыздың көлемі 111 млн теңге болды. Қазір Орталықта 30-дан астам профессор-оқытушылар, доктор- анттар мен магистранттар ғылыми-зерт- теу жұмыстарын жүргізеді. Орталықтың ұйымдастыруымен ағылшын тілінде 2 жылда бір рет «Astrophysics, Gravity and Cosmology» атты халықаралық ғылыми конференция өткізіледі.
– Иә, ғылымда менің жолым болып және еңбегім бағаланды деп айта аламын. Себебі, ұзақ жылғы еңбегімнің жемісінің нәтижесін көріп жатырмын. Соның ай- ғағы ретінде, мәселен, мына жетістіктерді айтуға болады: – осыдан 25 жылдай бұрын ұсынған «Мырзақұлов теңдеулері» атты теңдеу- лерімді алыс шетел ғалымдары қабылдап зерттеуде; – Thomson Reuters мәліметі бойынша әлемдегі ең жоғары сілтемеге ие 1% мақа- лалардың ішіне Қазақстан ғалымдары- ның 12 мақаласы кіреді екен. Сонын 4-еуі менің мақалаларым; – Орталық Азия бойынша «Top Springer Author 2015» сыйлығы (2015 ж.); – Thomson Reuters берген Орталық Азия бойынша «Ғылым көшбасшысы» сыйлығы (2015 ж.) және т.б. Ал қарсылыққа, кедергіге ұшыраған кездер пенде бар жерде болады. Оған мән бермеймін. Ондай кездессе, онан бетер қатты жұмыс істеуге тырысамын. – Қазіргі заман физикасында әлемнің жаратылысы мен даму эволю- циясын зерттеуде басты бағыттың бірі астрономияның космология саласы болып отырғаны мәлім. Сіздің зерттеу нысаныңыз да осы тұс. Оның нәтиже- сін көретін күн де алыс емес шығар? – Жалпы гравитация және космоло- гия, оның ішінде мен айналысатын те- ориялық космология және солитондар теориясы - іргелі ғылымдар. Ал іргелі ғылым бірден нәтиже бермейді. Шыным- ҒЫЛЫМ БОЛСА журналдардың маңыздылығының сипат- тамасы.
– Менің қазіргі тілмен айтқанда, Thomson Reuters базасында бар, им- пакт-факторы нөл емес журналда шыққан алғашқы мақалам 1986 жылы шведтің Physica Scripta (қазіргі импакт-факто- ры=1.126) деген журналында шықты. Авторлары – Маханков, Пашаев жане Мырзақұлов. Маханков – менің ғылыми жетекшім, қазір АҚШ-та тұрады, Пашаев – қазір Түркияда. Ол кезде мен «Бірік- кен ядролық зерттеулер институтында» (Дубна, Россия) аспирант едім.
жүктеу/скачать 10,61 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|