Национальные стратегии развития тюркоязычных стран
ТҮРКІТІЛДЕС ЕЛДЕР ДАМУЫНЫҢ ҰЛТТЫҚ СТРАТЕГИЯЛАРЫ
жүктеу/скачать 5,46 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- НАЦИОНАЛЬНЫЕ СТРАТЕГИИ РАЗВИТИЯ ТЮРКОЯЗЫЧНЫХ СТРАН
- ТҮРКІТІЛДЕС ЕЛДЕР ДАМУЫНЫҢ ҰЛТТЫҚ СТРАТЕГИЯЛАРЫ
- BIBLIOGRAPHY
- WHY TURKIC SPEAKING COUNTRIES NEED A SECULAR STATE Assoc. Prof. Dr. Ayşegül Aydıngün
- ПОЧЕМУ ТЮРКОГОВОРЯЩИМ СТРАНАМ НЕОБХОДИМО СВЕТСКОЕ ГОСУДАРСТВО Доц., д-р. Айшегюль Айдынгюн
- SOKAKLARINDA ÇALIŞAN ÇOCUKLAR Doç. Dr. Esra IŞIK Istanbul üniversitesi, Sosyoloji bolumu ÖZET
- Anahtar Kelimeler
- Keys
- Çocuk İşçiliğine Kısa Tarihsel Bir Bakış
ТҮРКІТІЛДЕС ЕЛДЕР ДАМУЫНЫҢ ҰЛТТЫҚ СТРАТЕГИЯЛАРЫ 342 Түркітілдес елдер әлеуметтанушыларының V Конгресі towards different religions, equally distant to all citizens and remain neutral to preserve and consolidate their political legitimacy (Maclure and Taylor, 2012). However, when the state has a particular view about religion (ex. Soviet Union, Iran) we enter the realm of ideology, and secularism becomes an ideology (Casanova, 1994, 2012). In other words, secularism ceases to be a statecraft principle (in other words as an administrative principle, which is about the separation of state and religion) and becomes an ideology. In that case, the state develops a theory of religion. It either backs one religion or one specific interpretation of a religion, like in Iran or ban religion as it was the case in the Soviet Union. Both practices are repressive. It is also important to note that although the principle of separation is a must for democracy, it is not enough. The free exercise of religion is also required. But if political secularism transforms itself into a religious ideology, this is also a threat to democracy, and it is at this point that the danger of majoritarianism appears because the state backs one religion, and this is one interpretation of that religion. To conclude, as Taylor argues, although secularism has Christian roots, this does not mean that it cannot be implemented elsewhere. Secularism must be implemented in all societies of the world. What he means is that secularism is inescapable in modern democratic states despite variations related to their secularization (Taylor, 2008). Thus, it should be mentioned that Turkic speaking Central Asian states definitely need a secular state because the neutrality of the state is essential for a democratic regime though insufficient. The level of democracy in a state will be determined through the balance that the state is going to establish between freedom of conscience and neutrality of the state. Establishing such a balance is not easy; however, the legitimacy of the regime is totally dependent on the nature of that balance. When we look at the implementation of secular regimes in the West, we observe that some give priority to the neutrality of the state like in France, whereas some others like the United States and the United Kingdom give priority to freedom of conscience. But in line with their political history and social dynamics, they establish a balance between freedom of conscience and neutrality of the state. As
НАЦИОНАЛЬНЫЕ СТРАТЕГИИ РАЗВИТИЯ ТЮРКОЯЗЫЧНЫХ СТРАН
V Конгресс социологов тюркоязычных стран 343 it is clear, Western examples show that each state has to develop its own secularism, which is also valid for the Turkic speaking Central Asian countries. It is clear that the neutrality of the state towards religion is an essential element for the development of an inclusive national identity, which is a requirement for the integration of minorities (Taylor, 2008; Asad, 2003). It is also essential for social peace in multiethnic and multi-religious societies like the Turkic speaking Central Asian states. Regarding the strength of the institutions in the post-Soviet space, it is not possible to deny the Soviet heritage and argue that the existence of a relatively strong institutional apparatus constitute an advantage for the building of a secular state. Considering the contextuality of secularism and the impossibility of a model of secularism that can be applied in all societies of the world, it is clear that each society will develop its own model of secularism depending on its political and social history as previously mentioned. The religious field still remains to a large extent under the control of the political power in Turkic speaking Central Asian republics, including Kazakhstan. The existence of a directorate of religious affairs, which is also true in the case of Turkey, is criticized by many scholars and interpreted as a challenge to secular state. This is not necessarily acceptable as many democratic countries have even a state church like in the case of England, Denmark and Sweden. However, what is essential at this point is the structure and functioning of that institution which regulates religious affairs. If such institutions develop equal policies towards all the existing religions, which is not the case in Turkey, they can contribute to the free and equal exercise of religion. Although many scholars such as Casanova argue that the free exercise of religion is more important than the principle of separation, it is possible to argue that the neutrality of the state and the universality of the public space is equally important in Muslim majority societies including the Turkic speaking Central Asian countries. While discussing the revival of Islam in Turkic speaking Central Asian countries, it is very important to understand that Islam in these countries is primarily an element of identity which reflects a positioning against the Russian. This is especially true for Kyrgyzstan and Kazakhstan, and to a certain extent, for Uzbekistan.
ТҮРКІТІЛДЕС ЕЛДЕР ДАМУЫНЫҢ ҰЛТТЫҚ СТРАТЕГИЯЛАРЫ 344 Түркітілдес елдер әлеуметтанушыларының V Конгресі It is also important to note that the issue of radical Islam, which became a hot topic following September 11, 2001, is exaggerated by some Central Asian governments due to global dynamics and used as a tool for the elimination of the opposition, which is mostly more nationalist than radical Islamists. This is a fact which weakens the legitimacy of the state control over radical Islamist movements. Of course this does not mean that radical Islamist movements are not becoming powerful in Turkic speaking Central Asian countries. Although it is possible to argue that the dominance of the Sufi tradition (Louw, 2007) is sociologically not suitable for the dissemination of radical Islam in Turkic speaking Central Asian countries, we need to take into consideration that ‘religion recruits in the fringes’ and that all the excluded and discriminated segments of the society constitute potential recruits for the radical Islamist movements, and that, poverty and discontent with the regimes feed the Islamist sentiment and increase the possibility of dissemination of radical Islam in the region. This will weaken the link between culture and religion that challenges the nation-state.
An-Na’im, Abdullahi Ahmed. 2008. Islam and the Secular State- Negotiating the Future of Shari’a, Boston: Harvard University Press. Asad, Talal. 2003. �Introduction: Thinking about Secularism� in Formations of the Secular: Christianity, Islam, Modernity, Stanford: Stanford University Press, pp.1-17. Aydıngün, Ayşegül. 2007. �Islam as a Symbolic Element of National Identity Used by the Nationalist Ideology in the Nation and State Building Process in Post-Soviet Kazakhstan�, Journal for the Study of Religions and
Bourdieu, Pierre. 1971. �Genése et Structure du Champs Religieux�, Revue Française de Sociologie, Vol.XIII, No:2, pp. 295-334. Casanova, Jose. 1994. Public Religions in the Modern World, Chicago: University of Chicago Press Casanova, Jose. 2012. �The Secular, Secularizations, Secularisms�, in Rethinking Secularism, Craig Calhoun, Mark Juergensmeyer and Jonathan Van Antwerpen (ed), Oxford: Oxford University Press, pp. 54-74 Maclure, Jocelyn and Charles Taylor. 2012. Secularism and Freedom of
НАЦИОНАЛЬНЫЕ СТРАТЕГИИ РАЗВИТИЯ ТЮРКОЯЗЫЧНЫХ СТРАН
V Конгресс социологов тюркоязычных стран 345 Louw, Maria Elizabeth. 2007. Everyday Islam in Post-Soviet Central Asia, NY: Routledge Roy, Olivier. 2010. Holy Ignorance, New York: Columbia University Press. Spohn, Willfried. 2003. �Multiple Modernity, Nationalism and Religion: A Global Perspective�, Current Sociology, Vol: 51, No:3/4, pp. 265-286.
Taylor, Charles. 2007. A Secular Age, the Belknap Press of Harvard University Press Taylor, Charles. 2008 (1998). �Modes of Secularism� in Rajeev Barghava (ed), Secularism and its Critics, Oxford: Oxford University Press, pp. 31-53.
The global resurgence of religion starting with the 1970s is a fact which is taking place not only in Muslim-majority and Muslim-minority societies but all around the world. However, repercussions of this fact differ from society to society. Religious revival has also taken place in the post-Soviet space including the Turkic speaking countries. This paper aims to discuss the significance of religion as an identity marker especially in the post-Soviet Turkic speaking Central Asian countries. In this context, the complexity of the relationship between religious identity and ethnic/national identity will be analysed considering the growing tension between culture and religion which stems from the deterritorialization of religion and from the growth of radical religious movements. The paper also focuses on the current theoretical debate in the literature on secularism which puts forward the disharmony between the principles (freedom of conscience, equality of respect) and the operative modes (neutrality of the state towards religions, separation of church/ religious and state) of secularism. In addition, the paper elaborates on the danger of majoritarianism which is an important threat to the development of democracy in multi-religious societies, especially in Muslim-majority societies. The debate over the universality of public space will also be discussed from a sociological perspective.
ТҮРКІТІЛДЕС ЕЛДЕР ДАМУЫНЫҢ ҰЛТТЫҚ СТРАТЕГИЯЛАРЫ 346 Түркітілдес елдер әлеуметтанушыларының V Конгресі Furthermore, this paper argues that a secular state is essential for democratic regimes in Turkic speaking countries, which means that the separation of Islam and the state is vital. It is also argued that a state which does not enforce any religion is not only essential for democracy, but also for honest conviction and for the possibility of unbelief as an option among others.
ПОЧЕМУ ТЮРКОГОВОРЯЩИМ СТРАНАМ НЕОБХОДИМО СВЕТСКОЕ ГОСУДАРСТВО? Доц., д-р. Айшегюль Айдынгюн, Ближневосточный технический университет, кафедра социологии Глобальное возрождение религии, начиная с 1970-х годов, можно наблюдать не только в обществах, где мусульмане составляют большинство или же меньшинство, но во всем мире. Тем не менее, последствия этого факта изменяются от общества к обществу. Религиозное возрождение имеет место также на постсоветском пространстве, в том числе в тюркоязычных странах. В статье рассматривается значение религии как маркера идентичности, особенно в постсоветских тюркоязычных странах Центральной Азии. В данном случае, сложность взаимоотношений между религиозной и этнической/национальной идентичностями анализируются с учетом растущего напряжения между культурой и религией, вытекающего из детерриториализации религии и роста радикальных религиозных движений. В статье также освещаются современные теоретические подходы в литературе по секуляризму, которая выдвигает на первый план дисгармонию между принципами (свобода совести, равенство уважения) и методами его реализации (нейтралитет государства по отношению к религии, разделение церкви/религии и государства). Кроме того, в статье уделяется внимание проблеме диктатуры большинства, которая представляет собой серьезную угрозу для развития демократии в мультирелигиозных обществах, особенно в тех, где мусульмане составляют большинство. Вопросы универсальности публичной сферы будут также проанализированы с социологической точки зрения. В результате анализа, автор приходит к выводу, что секуляризм имеет большое значение для становления демократических режимов
НАЦИОНАЛЬНЫЕ СТРАТЕГИИ РАЗВИТИЯ ТЮРКОЯЗЫЧНЫХ СТРАН
V Конгресс социологов тюркоязычных стран 347 в тюркоязычных странах, из чего вытекает необходимость отделения ислама от государства. Также утверждается, что государство, которое не настаивает на какой-либо религии, не только играет важную роль в утверждении демократии, но и способствует возрождению истинной веры, а также предоставляет возможность выбора быть неверующим.
ТҮРКІТІЛДЕС ЕЛДЕР ДАМУЫНЫҢ ҰЛТТЫҚ СТРАТЕГИЯЛАРЫ 348 Түркітілдес елдер әлеуметтанушыларының V Конгресі DEZAVANTAJLI BİR ÇOCUK GRUBU: İSTANBUL SOKAKLARINDA ÇALIŞAN ÇOCUKLAR Doç. Dr. Esra IŞIK Istanbul üniversitesi, Sosyoloji bolumu ÖZET Çocuk işçiliğinin enformel bir biçimi olarak sokaklarda çalışmak günümüz toplumlarının önemli sosyal sorunlarından biridir. Özellikle İstanbul gibi büyük kentlerde, sokaklarda çalışan çocukların yoğun olarak görülmesi, son dönemlerde bu çocuklara yönelik ilgiyi de arttırmıştır. Bu çalışma da tarihsel süreçte çocuk işçiliğinden yola çıkarak günümüz sokak işçilerinin yani İstanbul sokaklarında çalışan çocukların durumuna dair genel bir değerlendirme yapma amacı taşımaktadır. Anahtar Kelimeler: Çocuk İşçiliği, Sokakta Çalışan Çocuklar, İstanbul A DISADVANTAGED CHILD GROUP: WORKING CHILDREN ON ISTANBUL STREETS ABSTRACT As a form of informel work of child labor, working on the streets is one of the important social issues of today's societies. Children working on the streets can be observed especially in urban areas such as İstanbul. Interest towards these children also has increased in recent decades. This study begans from child labor in the historical context and aims to make an overall assessment of the situation of working children on İstanbul streets.
Dezavantajlı çocuklar dediğimizde ifade zor koşullarda yaşayan çocukların durumunu işaret eder. 1959 yılında Birleşmiş Milletler tarafından kabul edilen Çocuk Hakları Bildirgesi’nde her çocuğun НАЦИОНАЛЬНЫЕ СТРАТЕГИИ РАЗВИТИЯ ТЮРКОЯЗЫЧНЫХ СТРАН
V Конгресс социологов тюркоязычных стран 349 belirli haklara sahip olduğu ve bu haklara sahip olmayan çocukların durumlarının iyileştirilmesi için gerekli düzenlemelerin yapılması gerektiği belirtilmiştir. Söz konusu haklara sahip olmayan çocuklar aynı zamanda dezavantajlı çocuklar olarak sınıflandırılır. BM Çocuk Hakları Bildirgesine göre her çocuk sağlık hizmetlerinden gereği gibi yararlanma hakkına, yeterli besin, barınma ve eğitim hakkına sahiptir. Refah hakları olarak görebileceğimiz bu haklara ek olarak koruyucu haklarda çocukların istismara, sömürüye, ihmale ve ayrımcı pratiklere karşı korunmasını öngörür. (Kuyurtar 2006;48) Aynı zamanda Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), UNICEF ve Avrupa Birliği(AB) gibi kuruluşlarda dezavantajlı çocuklara dair çalışmalar yapmaktadır. Bu çalışmalar günümüzde küresel bir boyutta sürdürülmektedir. Bu çalışmaya konu olan ve çocuk işçiliğinin enformal bir biçimi olarak sokakta çalışan çocuklar da dezavantajlı bir grup olarak günümüz toplumlarının önemli sorunlarından biridir. Sokakta çalışan çocuklar sorununun gündeme gelişi yakın dönemde olmuştur. 80’li yılların başında hükümet dışı örgütler tarafından hazırlanan Uluslararası Sokak Çocukları ve Gençleri için Hükümet Dışı Örgütler-arası Programda (inter-NGO Programme for Street Children and Street Youth) sokak çocukları ‘sorumlu yetişkinlerden herhangi bir koruma, denetleme ve yönlendirme alamayan çocuk’ olarak tanımlamıştır. (Ennew 1998;14) 1980’lerin sonlarına doğru ise UNICEF Güney Amerika deneyimlerinden edinilen fikirlerle sokakta çalışan çocukları, sokak çocuklarından ayırarak bir sınıflama yapmıştır. Bu çocuklar ailesinden giderek daha az destek alan, ailenin geçim sorumluluğunu sokaklarda, pazarlarda çalışarak paylaşmak zorunda kalan çocuklardır. Bu çocukların yaşadıkları evler kültürel faaliyet, oyun ve günlük yaşam mekânı olmaktan çıkmış, sokaklar ise günlük faaliyetlerde bulundukları mekânlara dönüşmüştür. Sokakta çalışan çocukların aileleri ile ilişkileri bir yandan bozuluyor olsa da, hala kesin olarak evlerine bağlı olan bu çocuklar, yaşamı ailelerinin bakış açısından görmeye devam etmekte ve akşam olduğunda evlerine dönmektedirler. (Ennew 1998;15) Günümüz toplumlarında çocukların sokaklarda çalışma davranışları özellikle kentlerin önemli sosyal sorunlarından biri olmaya devam etmektedir. Yapılan tanımlamalar ve sınıflamalar, projeler, çözüm önerileri çocukları sokaklarda çalışmaktan
ТҮРКІТІЛДЕС ЕЛДЕР ДАМУЫНЫҢ ҰЛТТЫҚ СТРАТЕГИЯЛАРЫ 350 Түркітілдес елдер әлеуметтанушыларының V Конгресі alıkoymaya yetmemektedir. Çalışma alanı olarak seçtiğimiz İstanbul’da sokakta çalışan pek çok çocuğa ev sahipliği yapmaktadır. Daha önce de belirttiğimiz gibi sokakta çalışan çocuklar sorunu çocuk işçiliğinin enformel bir biçimidir. İstanbul sokaklarının dezavantajlı bu çocuklarından bahsetmeden önce tarihsel süreçte kısaca çocuk işçiliği meselesine değineceğiz. Çocuk İşçiliğine Kısa Tarihsel Bir Bakış Çocukların işgücü olarak kullanılmasının tarihi çok eskilere dayanmaktadır. Sanayileşme ile artan çocuk işgücü kullanımı günümüzde daha çok geri kalmış olarak sınıflandırılan toplumlar üzerinden değerlendirilen sosyal bir sorundur. Ancak sanayileşme öncesinde de çocukların çalıştığı/çalıştırıldığı bilinmektedir. Örneğin avcı ve toplayıcı toplumlarda diğer üyelerle birlikte çocuklar da beslenmek için doğadan ot, kökler, taneliler ve meyveler gibi besinleri toplamışlardır. (Şenel 1982;45) Sümerlerde de alt sınıf ve tabakadan gelen çocuklar tarlalarda ya da çeşitli işlerde çalışıyor ancak bunun karşılığı olarak (kadın işçiler gibi) yarım ücret alıyorlardı. (Başaranbilek 2006;42) Ortaçağ’a baktığımızda ise çocukların küçük yaşlardan itibaren anne ve babalarına yardım ettiklerini, hizmetçi veya çırak olarak çalıştıkları ve böylece yavaş yavaş yetişkinlerin dünyasına dahil olduklarını görüyoruz. (Heywood 2003;25) Bir anlamda çocukların geçici uşaklar sınıfı olarak görüldüğü bu dönemlerde, çocukluk dönemi de çocukları yetişkinliğe hazırlayan bir çıraklık evresi olarak algılanmıştır. (Tan 2006;9) Çocukluk dönemine yüklenen anlam aynı zamanda toplumların çocuklara karşı yaklaşımını şekillendiren önemli bir unsurdur. Çocukların küçük yetişkinler olarak görülmesi, çocuk işçiliğini de etkilemiştir. Yoksul çocukların, özellikle de kız çocuklarının altı-sekiz yaşından itibaren hizmetçi olarak çalışması, daha büyük olan çocuklarında ailelerinin yanında çalışmaları 15. yüzyılda sık karşılaşılan bir durumdur. (La Ronciére 2006;237-238) Örneğin Floransa’da 1427 yılında kayda geçen hizmetçiler (erkeklerin %40’ı, kızların ise % 39’u) sekiz ile onyedi yaş arasındadır. (La Ronciére 2006;243) 17. yüzyıldan itibaren çocukluk ayrı ve özgün bir dönem olarak betimlenmeye başlanmıştır. Bu dönüşüm elbette matbaanın keşfi, okullaşmanın artması, burjuvazinin güç kazanarak yeni bir НАЦИОНАЛЬНЫЕ СТРАТЕГИИ РАЗВИТИЯ ТЮРКОЯЗЫЧНЫХ СТРАН
V Конгресс социологов тюркоязычных стран 351 yaşam biçimi anlayışını ortaya koyması gibi maddi koşullarla da yakından ilişkilidir. Büyük ölçüde bir orta sınıf icadı ve kültürel inşası olarak ortaya çıkan bu modern çocukluk (Öztan 2011;20) her ne kadar çocuklara dair olumlu bir adım olarak görülse de akabinde yaşanan sanayileşme, çocukların işgücü olarak kullanımının en kötü biçimlerinin ortaya çıkmasına zemin hazırlamıştır. 18. yüzyılın başlarında sanayileşme ile çok küçük yaştaki çocuklar bazı iş kollarında istihdam edilmeye başlanmıştır. 19. yüzyılda ise çocuklar İngiltere’de kömür, tekstil gibi sektörlerin önemli iş gücü haline gelmişlerdir. 19. yüzyılın ortalarında İngiltere’nin kömür endüstrisinde çalışanların % 13’ü onbeş yaş altı çocuklardan oluşuyordu. Belçika’da ise bu oran çok daha yüksekti. Erkek çocukları kömür madenlerinde istihdam edilirken kız çocukları da tekstil sektöründe çalıştırılıyordu.(Schrumpf 2004;159) Modern çocukluk anlayışı çocukları küçük yetişkinler algısından çıkarıp, kendine özgü (masum) bir alan olarak tanımlarken, sanayileşmenin gerilim ve acılarına karşıda bir panzehir işlevi de görüyordu. Çocukların eğitimi konusu, aile yaşamına dair fikirler hızla yankı bulurken, diğer taraftan çocuk işçiliği varlığını sürdürmüştür. (Heywood 2003;36) Amerika Birleşik Devletleri’nde de iç savaş (1861–1865) sonrası yaşanan hızlı sanayileşme ile çocuk işgücü artmış ve çocuklar için yeni iş kolları ortaya çıkmıştır. 1870 nüfus sayımının ortaya koyduğu rakamlara göre, her sekiz çocuktan biri işgücü olarak kullanılıyordu. 1900’ler de çocuk işçilerin %60’ı tarım sektöründe, %40’ı ise sanayide çalışıyordu.(Schrumpf 2004;159) Çocukların çalışması/çalıştırılması tarihin her döneminde rastlanılan bir durumken, çocuk işgücünün ivme kazandığı 1800’ler aynı zamanda sanayileşmenin getirdiği ağır iş kollarında çocukların istihdam edilmesiyle batılı ülkelerde hızla yaygınlaşmıştır. Çocukların fabrikalarda, tekstil atölyelerinde, tarımsal sektörlerde işgücü olarak kullanılmasının dışında çocuk işçiliğinin enformal biçimi olarak çocukların sokaklarda çalışması da özellikle 19. yüzyılda yaygın olarak görülen bir durumdur. 1849 yılında sosyal reformcular ve gazeteciler bir taraftan şehrin yoksul mahallelerine gelip yerleşen alkolik göçmenlerin kötü davranışlarından kaçan çocukların sansasyonel hikayelerini anlatırken, diğer taraftan bazı çocuklar da ailelerine ek gelir sağlamak için çöplerden
|