Нақты газдар Физика кафедрасының аға оқытушысы Баймолданова Л.С. Қазақстан Республикасының білім және ғылым министірлігі С.Аманжолов атындағы Шығыс Қазақстан мемлекеттік университеті
Жоспар: 1.Нақты газдар.
2.Ван-дер-Ваальс теңдеуі.
3.Ван-дер-Ваальс изотермалары.
4.Екі фазалық күй аумағы. Қаныққан бу. Ылғалдылық.
5.Кризистік параметрлер.
6.Нақты газдың ішкі энергиясы. Джоуль-Томсон эффекті.
7.Төмен температураларды алу әдістері және газдарды сұйылту.
Газдың тығыздығы артқан сайын оның қасиеттері идеал газ күйінен ауытқи бастайды. Бұл жағдайда соқтығысулардың рөлі артып, молекулалардың мөлшерлері мен олардың өзара әсерлерін ескермеуге болмай қалады. Мұндай газды Нақты газдеп атайды.
НАҚТЫ ГАЗДАР Газдың қасиеттерінің идеалдықтан ауытқуы Төменде келтірілген кестеде N2 азоттың бір молінің алатын V көлемінің түрліше р қысымдар және 0"С температура кезіндегі төжірибеде алынған мондері және рҮ көбейтіндісінің мәндерІ келтірІлген. Осы кестеден көріп отырғанымыздай, 100 атм қысым кезінде-ақ V колемнің мөнінің теорялық мәннен 7% айырмашылығы бар екендігін көреміз.
Ван-дер-Ваальс теңдеуі Молекулалардың мөлшерлері де, молекулалар арасындағы өзара әрекеттесу күштері де ескерілген жаңартылған күй теңдеуін 1873 жылы Ван-дер-Ваальс ұсынды және ол қазір оның есімімен аталады.
Идеал газдың бір молі үшін жазылған
Ыдыстың көлемінен молекулалар қозғала алмайтын, олардың оздері алып түрған колемін алып тастау керек. Оны Ь деп белгілейік. Сонда (1.1) тендеу мына түрде жазылады:
мүндағы Ь түзету газдың қысымды шексіз артгырған кезде ( газ молекулаларын әбден тығыздаған кезде) алатын шектік көлемі. Шындығында да (1,2) теңдеуді
Қорыту:
Қысым үшін (1.3) ернектің орнына мынандай өрнекке келеміз:
Молекулалардың арасындағы тартылыс күші сларды өзара жақындатуға тырысады. Сыртқы қысым да дәл осылай әсер етеді.
немесе
Қысымы үшін өрнекті молекулалар арасындағы тартылыс күшін ескере отырып, былайша жазуға болады екен:
Газдың қысымын, колемін және температурасын байланыстыратын бүл теңдеу нақты газдың күй теңдеуі болып табылады.