Научно-методический журнал Бас редактор Главный редактор Семёнова Е. В. Усть-Каменогорск, 2014 г

15

Вопросы методики обучения и воспитания

ISSN 2409 - 0417. Методический форум, 2014, №1

коммуникативность учащихся через творческую деятельность.

Формирование коммуникативных умений учащихся обеспечиваю 

реализацией комплекса следующих педагогических условий:

- 

создание  эмоционально-комфортного состояния учащих-

ся на уроке;

- 

организация учебной деятельности учащихся на уроке на 

основе диалогизации;

- 

применение  специального  комплекса  игровых  приемов, 

творческих заданий, направленных на формирование коммуника-

тивных умений.

Для  решения  поставленной  задачи  учащиеся  должны  овладеть 

следующими умениями:

- 

правильно  и  быстро  ориентироваться  в  условиях  обще-

ния;

- 

уметь грамотно спланировать свою речь;

- 

выбрать содержание общения;

- 

находить  языковые  средства  для  передачи  мысли  и  обе-

спечить обратную связь;

- 

строить высказывания по возможности ярко;

- 

вести диалог от имени героя исторического события.

Для развития этих умений большое внимание уделяю примене-

нию методов нетрадиционных уроков с элементами творчества.

1. 

Уроки, основанные на имитации деятельности учрежде-

ний: суд, следствие. Например, на уроке «Народовольцы», класс делится 

на защитников и обвинителей деятельности народников, каждая группа 

доказывает свое мнение.

2. 

Интервью с героем: учащиеся ведут рассказ от имени ге-

роя, участника крестовых походов, защитника города Отрар.

3. 

Заочная экскурсия в прошлое: после просмотра видеома-

териала учащиеся делятся впечатлениями, обсуждают находки, как ар-

хеологи  или  экскурсанты.  Уроки  «Религия  сакских  племен»,  «Берель-

ский курган».

4. 

В 5 классе делаем зарисовки по темам «Пространство», 

«Материальная  культура  казахского  народа»,  ребята  с  удовольствием 

комментируют свои рисунки, раскрываясь перед одноклассниками с но-

вой необычной стороны.

5. 

К уроку «Ораторское искусство казахского народа», что-

бы  понять,  что  такое  красноречие  выбрали  тему  для  дискуссии:  «Без 

труда не вытащишь рыбку из пруда». Учащиеся приготовили по пять 

предложений, подтверждающих или опровергающих это высказывание, 

учились отстаивать свою точку зрения и выслушивать противополож-

16

Вопросы методики обучения и воспитания

ISSN 2409 - 0417. Методический форум, 2014, №1

ную.

6. 

Выполнение сообщений, рефератов. В темах с очень сжа-

тым  материалом  в  учебнике  необходимо  расширить,  разнообразить 

содержание урока. Так в 7 классе по теме «Религии и научные знания 

средневековой Индии» ребята нашли и предоставили на обсуждение ле-

генды о Калидасе и его произведениях, Арьябхате и его математических 

достижениях, что вызвало большой интерес остальных учеников, и же-

лание найти что-то интересное по другим темам.

Наиболее интересно проходят уроки с элементами игры. Игра на 

уроке истории – активная форма учебного занятия, в ходе которой мо-

делируется определенная ситуация прошлого или настоящего, в которой 

«оживают»  и  «действуют»  люди  –  участники  исторических  событий. 

Игра заставляет ребенка перевоплотиться в исторического героя. Через 

понимание мыслей, чувств и поступков «своих» героев школьники мо-

делируют историческую реальность. Понятно, что такая трудная задача 

требует от ученика мобилизации всех знаний и умений, расширяет его 

кругозор  и  заставляет  осваивать  целый  комплекс  важных  «взрослых» 

умений, в первую очередь, коммуникативных и творческих. 

1. 

Игра «Телемост». При изучении в 9 классе тем «Страны 

Латинской  Америки»,  «Страны  Центральной  и  Юго-Восточной  Евро-

пы» класс делится на группы, каждая из которых представляет «свою» 

страну, стараются сделать это образно, найти яркие языковые средства 

для передачи своеобразия страны.

2. 

Игра «Перевоплощение». В 6-7 классах детям еще очень 

хочется изображать историческую роль. При изучении кастового строя 

в Индии учащиеся готовят отличительные детали костюмов для изобра-

жения брахмана, воина, вайшью, рассказывают о «своем» положении в 

государстве. На уроках истории средних веков, ребята рассказывают о 

городах  Италии  от  имени  жителей  Венеции,  Милана.  Такие  моменты 

проходят очень живо: учащиеся задают друг другу вопросы о положе-

нии  их  героя,  поэтому  необходимо  уметь  грамотно  планировать  свою 

речь, правильно и быстро ориентироваться в условиях живого общения.

3. 

Интеллектуальные  игры:  «Колесо  истории»,  «Лидер 

XXI века». Правовые игры – соревнования: «Знаток права», «Я – мои 

права и обязанности». Учащиеся вовлекаются в дискуссию о правах и 

обязанностях  с  использованием  конкретных  примеров,  чтения  доку-

ментов, видеосюжетов о правонарушениях и наказаниях, с разработкой 

электронных презентаций, выбирают манеру общения, учатся говорить 

лаконично, четко, отстаивать свою точку зрения, с уважением относить-

ся к мнению других.

В  процессе  такой  творческой  деятельности  ученики  становятся 

17

Вопросы методики обучения и воспитания

ISSN 2409 - 0417. Методический форум, 2014, №1

соратниками общего дела, обсуждают, сравнивают, участвуют в отборе 

подходящих решений, выражают свое отношение к происходящему, по-

ощряют интересные идеи, радуются находкам, спорят, осуждают, дума-

ют. Все это развивает интеллектуальную сферу, воспитывает личность, 

формирует умение общаться, уступать друг другу, быть внимательным, 

ценить друг друга, то есть быть коммуникативным, без чего невозможно 

прожить как в стенах школы-интерната, так и за их пределами.

                                          

 

СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ

1.   Вагин А.А. Методика обучения истории в школе. М.1979г.

2.      Короткова М.В. Методика проведения игр и дискуссий на уроках 

истории. М.2003г.

3.         Мурзагулова С. Развитие творческой деятельности. История 

Казахстана: преподавание в школе. №6.2003 г.

4.       Петрова Л.В. Нетрадиционные формы истории в 5-6 классах. 

Преподавание истории в школе. № 4.1987г.

18

Новые технологии

ISSN 2409 - 0417. Методический форум, 2014, №1

НОВЫЕ ТЕХНОЛОГИИ

УДК 372.881.1

Өскемен қаласы әкімдігінің

«№7орта мектебі» КММ

қазақ тілі мен әдебиет пәнінің мұғалімі

Кабдуллина Қ.Б

2014 жыл

ҚАЗАҚ  ТІЛІ  САБАҚТАРЫНДА  КОМПЬЮТЕРЛІК  

ТЕХНОЛОГИЯ  ҚОЛДАНУ

Мұғалімге әдістемелік материалдар және оқушыларға

практикалық тапсырмалар

(6 сынып бағдарламасы бойынша қазақ тілі сабағы)      

«Жанашыл ұстаз -2012» конкурсының 

 «Ең үздік сабақ» номинациясының жеңімпазы  

Бүгін  таңда  қоғамымыздың  жаңа  қарқынмен  дамуы,  ғылыми- 

техникалық  прогрестердің  жетістіктері,еліміздің  өркениеті  елдер 

қатарынан көрінуі білім беру жүйесіне де ықпал етпей қойған жоқ.

21  ғасыр  информациялық  қоғам  табалдырығына  аяқ  басқан 

сәтте-  ақ  Республикалық  білім  берудің  жаңа  жүйесі,  яғни  білім  беру 

жүйесін ақпараттандыру ісі қолға алынды. Заман талабы оқу үрдісінде 

компьютерлік технологияны енгізу, оны кең көлемде қолдануды қажет 

етеді.

Компьютерлік  технологияны  қолдану  оқытуға  арналған 

программалық жабдықтарды /электрондық оқулықтар т.б./ сабақта тиімді 

қолдану  пән  мұғалімдерінің  мол  тәжірибесін,  ізденісін,  әдістемелік 

шеберлігін қажет етеді. Өз тәжірибемде оқушылардың қазақ тіліне де-

ген қызығушылығын арттыруда мүмкіндігімше компьютерді пайдалана-

мын.

Оөу  жұмысын  ұйымдастырудың  негізгі  түрі-  сыныптық 

сабақ  жүйесі  екені  бәрімізге  мәлім.  Осыған  орай  менің  тәжірибемде 

сабақтың қалыптасқан дәстүрлі түрінен басқа, дәстүрлі емес сабақтар 

19

Новые технологии

ISSN 2409 - 0417. Методический форум, 2014, №1

түрлері  де  пайда  болуда.  Олар  көбінесе  оқытудың  жаңаша  әдістеріне 

негізделіп құрылуда. Ондағы мақсатым- әрбір сабақтың оқу- тәрбиелік 

мүмкіншіліктерін ескере отырып, оны жаңа сапалық сатыға көтеру.

Бүгінде  оқыту  жұмысын  осылай  ұйымдастыру  мен  әдістің 

жаңалығы  басқа  ұстаздардың  жаңа  жағдайға  байланысты  оқу-  тәрбие 

процесін шығармашылықпен пайдаланудың  негізгі өлшеміне айналуда.

Оқытудың  жаңа  инновациялық  әдістері  мені  пәнге  байланысты 

жаңа технологияларды пайдалануға итермелейді.

Қазіргі таңда оқушы- ақпаратпен қаруланған, жан- жақты дамыған 

тұлға. Оның білімдік қабілеттерін дамыту үшін біздер, мұғалімдер жан- 

жақты қаруланған болуымыз керек.

“Балаға білім бергенде, алыстан жақынға, таныстан жатқа көшіп, 

жаңа білімді ескі білімге байлап беру керек” – деп Жумабаев айтқандай, 

оқыту процесіне жаңа көзғараспен қарау керек.

Сын  тұрғысынан  ойлауды  үйренген  оқушы  “Оқушы-  компью-

тер-  мұғалім”  жүйесін  қалыптастырады,  оқушы-  басты  тұлға,  жаңа 

тақырыпты  ақпарат  көзі-  компьютерден  оқып,  қажетті  мәліметтерді 

дәптерлеріне  түсіріп,  мұғалімге  бере  алатындай  түсінікпен  келуі, 

техникалық оқыту амал әдіс- тәсілдері оқушы мен ұстаз біртұтастығын 

қажет  етіп,  екеуін  де  тынымсыз  ізденімпаздыққа  баулиды.  Баланың 

қандай  да  болмасын  шығарманы  оқуына  бетбұрыс  жасап,  одан  әрі 

зерттеуіне,  ізденуіне  бағдар  көрсетеді.  Техникалық  оқыту  амал  әдіс  – 

тәсілдерінің қазақ тілі пәніне ықпалы, әсері шексіз. Ол баланың еркін 

ойлануға, үздіксіз жұмыс жасауына жол ашады. 

Компьютерлік  оқытудың  негізгі  мақсаты-  оқыту  процесін 

басқаруды.

Жетілдіру,  тексеруден  өзін  -  өзі  тексеруге,  оқытудан  өзі  -  өзі 

оқытуға  көшу.  Компьютерлік  оқытуда  жаңа  бағдарланға  оқулықтар, 

оқыту  құжаттары,  үйрету  /оқыту/  машиналалары  қолданылады. 

Компьютерлік оқытудың ерекшіліктері: оқу материалы жеке логикалы 

бөлшектерге бөлінеді, әр бөлімді меңгерген соң, оқушы өздігінен тест- 

сұрақтарға жауап береді; дұрыс жауап берілсе, келесі бөлімге өтеді; жау-

ап қате болса, өзі бөлімді қайталап өтіп, сұрақтарға тағы да жауап береді.

Бағдарламалап оқытудың күшті жақтары:

- оқу материалының бөлшектенілуі,

- оқушының белсенді өзіндік жұмысы,

- тұрақты тексеру,

- оқыту қарқыны мен оқу материалы көлемінің даралануы,

- техникалық оқыту құралдарын пайдалану,

- оқушылардың логикалық ойлау қабілетін арттырады,

- оқу еңбегіне қызығушылығын арттырады,

20

Новые технологии

ISSN 2409 - 0417. Методический форум, 2014, №1

- оларды өздігінен саналы жұмыс істеуге үйретеді,

- берік білімге, оқытудың жоғары жәтижесіне жеткізеді.

Қазақ  тілі  пәнінен  сабақ  жоспары

Лексикалық тақырып: «Менің Қазақстаным»

Грамматикалық тақырып:  Етістіктің шақтары.

Сынып:  6

Сабақ түрі: қайталау

Типі:      «Білім банкісі».

әдіс –тәсілдер: ойландыру, түсіндіру, сұрақ- жауап

құралдар:  интерактивтік  тақта,  электрондық  оқулық,  суреттер, 

карточкалар, кестелер, сөздік.

Мақсат:  

1.      Модуль  бойынша  алған  білімдеріне  қорытынды  жасау. 

Түсініктерін бекіту және іс- әрекеттерін қадағалау.

2.  Оқушылардың сөздік қорын молайтып сөйлем құрау. Әңгімелей 

алу дағдыларын                                                                  жетілдіру. 

Қиысынды ойлау, оқыған грамматикалық тақырыпты практикада 

қолдану қабілеттерін дамыту.

3.      Оқушылардың  өз  Отанына  деген  сүйіспеншілігін  арттыру. 

Әлеуметке баулу.

21

Новые технологии

ISSN 2409 - 0417. Методический форум, 2014, №1

Уақыты

Мұғалімнің іс- әрекеті Оқушылардың іс- 

әрекеттері

Қолданған матери-

алдары, ескертпесі

Үйімдастыру

кезені

1 минут

1.Сәлемдесу.

2.Оқушыларды 

түгендеу.

1.Оқушылар 

сәлемдеседі.

2.Кезекші жауап 

береді.

Сабақтың 

барысын 

мақсатын 

түсіндіру.

3 минут

Балалар, бүгін 

біз өткен «Менің 

Қазақстаным»деген оқу 

модульі бойынша ерек-

ше бір қайталау сабақ 

өткіземіз. 

Өткен тақырыптарды 

қайталап отырып, 

коммерциялық банктер 

жүйесін меңгереміз. 

Ол үшін сендер ал-

дын ала үш фирмаға 

бөлініп, іс түрін біздің 

мемлекетімізге қажетті 

екенін дәлелдеп, 

экономика пәнінің 

мұғалімінен кеңес  ала 

отырып, бүгінгі сабаққа 

дайындалдыңдар.

Банктар бірнеше түрге 

бөлінеді, олар:

-коммерциялық бан-

ктар,

-инвестициялық бан-

ктар,

-жинақтау  т.б.

Әр компьютерде 

сендердің фирмаларыңа 

арналған лексикалық

Оқушылар үш 

фирмаға алдын ала 

бөлініп, әр фирма 

өзінің ісі мемлекеттке 

өте қажетті екенін /

бейне фильм/ арқылы 

дәлелдейді.

1 фирма «Шығыс» 

- Шығыс Қазақстан 

облысының табиғатын 

жарнама арқылы 

әлемге таныстыру.

2 фирма «Салауат»- 

салауат өмір салты 

туралы.

3 фирма «Жасыл 

алма»- аймақтың 

экологиялық 

жағдайын жөндеу 

үшін, жоспарлаған 

жұмыстары туралы 

мәлімет.

1.  Қосым-ша, 

экономика пәнінің 

мұғалімі-нен кеңес  /

бейне фильм/-

сұхбат

2.  Қосым-ша 

«Шығыс»/

бейне материал/ 

репортаж.

3.  Қосымша 

«Жасыл алма»

/бейне материал/ 

репортаж.

4.   Қосым-ша 

«Салауат»/

бейне материал/ 

репортаж.

5.   Қосым-ша

көрнекілік

22

Новые технологии

ISSN 2409 - 0417. Методический форум, 2014, №1

және грамматикалық 

тапсырмалар еңгізілген. 

Фирмаға орталық 

банктінің қаржысын 

алу үшін сендер осы 

филиалдармен жұмыс 

істеп аккредетив 

құжатын толтырасын-

дар. 

Егер де тапсырманы 

рындайалмасаңдар 

орталық банктен 

қысқа мерзімдік кре-

дит сұрайаласыңдар, ол 

қосымша тапсырма.

Немесе бүгінгі 

сабақ қонақтарынан 

депозиттік ұтыс 

сұрайаласыңдар.

3. Қайталау

35 минут

«Шығыс» фирмасының 

тапсырмалары:

№1 тапсырма

№2 тапсырма

№3 тапсырма

№4 тапсырма

№5 тапсырма

№6 тапсырма

«Салауат» фирмасының 

тапсырмалары:

№1 тапсырма

№2 тапсырма

№3 тапсырма

№4 тапсырма

№5 тапсырма

№6 тапсырма

«Жасыл алма» 

фирмасының тапсыр-

малары:

№1 тапсырма

№2 тапсырма

№3 тапсырма

№4 тапсырма

№5 тапсырма

№6 тапсырма

Әр фирма аккредетив 

құжаты бойынша алты 

тапсырмадан орындай-

ды.

1. Көрнекіліктерді 

көреді, сонымен:

-мазмұнын толық 

түсінеді,

-кейіпкерлердің ре-

пликаларын қайталап 

айтады,

-эпизодтың мазмұнын 

айтады,

-көрнекілікте берілген 

Қазақстан қалаларын 

өз қаласымен салы-

стырып айтады,

-фильм бойынша 

етістіктерді талдайды,

-айтылған пікірді 

жалғастырады,

-эпизодқа ат қояды,

-аудару жұмысын 

жасайды,

-тест орындайды, 

т.б.тапсырмалар/

қосымша/

6.  қосым-ша

Көрнекілік. 

7.  қосым-ша

көрнекілік

8.  қосым-ша

көрнекілік

23

Новые технологии

ISSN 2409 - 0417. Методический форум, 2014, №1

4. 

Қорытынды

6 минут

1.Аккредетив 

құжаттарына 

қорытынды жасайды. 

Соған сәйкес орталық 

банк фирмаларға баға 

түрінде қаржы және 

сертификат береді.

2. «Кіріспе»,  

«Толықтыру», «Негізгі 

ой», «Қорытынды» 

схемасы бойынша 

сабақ және оқу модульі 

бойынша қорытынды 

жасайды.

3. «Өскемен қаласы» 

слайд шоуды тамаша-

лау.

 Оқушылар модуль 

бойынша қорытынды 

жасайды:

«Кіріспе»-жаңа 

модуль бойынша 

қандай  жаңа сөздер 

меңгердік.

«Толықтыру»-

сабақта емес алған 

білімдерімен бөліседі.

«Негізгі  ой»-бүгінгі 

сабақты толықтырып 

ескерілмегенді  ай-

тады.

«Қорытынды» -нені 

үйрендік

9.косым-ша

Көрнекілік

10.косым-ша

көрнекілік

 «Шығыс»фирмасының тапсырмалары:

№1 филиал

лексикалық тапсырма. /Бейне материалды тамашалап, қазақ 

тіліне аударыңдар./

-Здравствуйте. Мы фирма «Восток». Сегодня мы просим у банка 

средства для  презентации всему миру прекрасной природы Восточ-

ного Казахстана.  Не зря природу Восточного Казахстана называют 

«Жемчужиной Казахстана» .Природе ВКО не равной в мире.Здесь со-

седствуютгоры, тайга и степи.Мы хотим организовать самый крупный 

в мире туристический куррорт. Спасибо за внимание.

Грамматикалық тапсырма/етістіктің шағын анықтаңдар/

Қазақстанның көгілдір туы Нью-Йоргтегі туының 

арасындажелбіреп тұр.

№2 филиал

лексикалық тапсырма. /Кестені толтырыңдар/

Не? 

Қандай?

Қайда?

Астана

Кітапхана

Ескерткіш

Өзен

Грамматикалық тапсырма/етістіктің шағын анықтаңдар/

Мен сенің гүлдеген көктеміңді, жасыл жазыңды, сары алтын 

24

Новые технологии

ISSN 2409 - 0417. Методический форум, 2014, №1

күзіңді, ақ мамық қысыңдысүйемін.

№3 филиал

лексикалық тапсырма.

“Металлург сарайы” /бейне материал бойынша мәтін 

құрастырыңдар/

Грамматикалық тапсырма /етістіктің шағын анықтаңдар/

Қазақстан Республикасы –Еуразия құрылығында орналасып тұр.

№4 филиал

лексикалық тапсырма. /сұрақтарға жауап беріңдер/

-Сен қай қалада тұрасын? 

-Сенің қалаң үлкен бе?

-Сенің қалаңда кімдерге ескерткіштер орнатылған?

-Саябақ бар ма?

-Қай көшеде орналасқан?

-Сенің қалаң қандай?

-Саған қала ұнайды ма?

-Достарың қаланы жақсы көреді ме?

Грамматикалық тапсырма /етістіктің шағын анықтаңдар/

Алматыда әдемі, зәулім тұрғын үйлер көп салынып жатыр.

№5 филиал

лексикалық тапсырма. /сөйлемді дұрыс құрыңдар/

Қазақстан, көпұлтты, егеменді, мемлекет.

Грамматикалық тапсырма /етістіктің шағын анықтаңдар/

1991 жылы 1 желтоқсанда Қазақстан Республикасының тұнғыш 

президенті Н.Ә.Назарбаев сайланды.

№6 филиал

лексикалық тапсырма.“Қазақстан туы”/туралы әңгімелеңдер/

Грамматикалық тапсырма/етістіктің шағын анықтаңдар/

Астана қаласында 100-ден астам ұлт өкілдері тұрады.

«Салауат» фирмасының тапсырмалары:

№1 филиал

лексикалық тапсырма. /Бейне материалды тамашалап, қазақ 

тіліне аударыңдар./

Здравствуйте. Мы фирма  «Салауат» «Здоровье»,  просим у бан-

ка средства на строительство детского спортивного комплекса на улице 

25

Новые технологии

ISSN 2409 - 0417. Методический форум, 2014, №1

Красина,в городе Усть –Каменогорске  т.к. здесь нет спортивных пло-

щадок. Здоровый образ жизни- требование нашего времени. Для этого 

нужно заниматься спортом. Будущее Қазахстана в здоровом поколении.

Здоровый  образ  жизни  обязанность  каждого  гражданина  Казахстана.

Спасибо.

Грамматикалық тапсырма /етістіктің шағын анықтаңдар/

Қазақстанда менің ата- анам, достарым, туыстарым тұрып жа-

тыр.

жүктеу/скачать 2,46 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: