«Наука и образование в современных реалиях»

185 
 
Орта  арақашықтықтағы  ҧрыстың  ерекшелігі  уақыттың  қатаң 
шектелуімен  қарсылас  соққысына  барлық  уақытта  дайындылығымен 
байланысты. 
Орта  арақашықтықтағы  ҧрыс  техникасы  ҥшін  ринг  бойынша 
шектелген  қозғалыста  тҧлға  ауысуы  топтастырылған  тік  тҧру  тән  болады. 
Орта 
арақашықтықта 
қорғаныс 
пен 
соққының 
айырықша 
автоматтандырылған  сериялары  (қорғаныс  пен  соққының  таңдалған 
серияларымен қатар) және жеке акценттелген соққылар да қолданылады. 
Соққылар  (қысқа  тікелей  тӛменге  бҥйірлік  және  осылардың 
арасындағы  аралық)  негізінен,  кеуденің  айналмалы  қозғалысы  есебінен 
беріледі,  ал  қорғаныс  ретінде  басты  ҥлгіде  тасалану,  тірену  және  бҥгу 
қолданылады.  Қорғаныс  пен  соққы  серияларында  арқа  бҧлшықеттерінің 
белсенді  қатысуын  қабылдайтындығына  байланысты  олар  соққыға  дейін 
және кейін белгілі шамада босатуы қажет. 
Орта  арақашықтықтағы  ҧрыста  боксшы  қозғалыс  пен  реакцияның 
айрықша  шапшаңдығына  ие  болуы  тиіс.  Ҧрыс  әрекеттерінің  жиілігі  мен 
жоғарғы  тығыздығы  жҧмыс  істейтін  бҧлшық  еттерді  қысқартқан  оларды 
босаңсытуға  және  керісінше  жағдайға  қас-қағым  сәтте  ӛтуді  талап  етеді. 
Орта арақашықтықтағы ҧрыстың ӛткізу жағдайында боксшы, бір жағдайдан, 
ықыластың  жоғары  тҧрақтылығына  ие  болуы  екінші  жағынан  ӛз  назарын 
соққыдан қорғанысқа және керісінше шапшаң аудара білуі керек. 
Жақын  арақашықтықтағы  ҧрыс  боксшылар  бір-бірімен  жиналысқан 
уақытта  немесе  дерлік  тиістіре  тӛменнен  және  уақытта  немесе  дерлік 
тиістіре  тӛменнен  және  бҥйірден  қысқа  соққы  беру  кӛмегімен  жҥргізіледі. 
Жақын  арақашықтықтағы  ҧрыстың  тактикалық  міндеті  кӛкірек  бойынша 
соққы ҥшін қолайлы жағдай жасау онымен қарсыласты қажыту және жасау 
оны соққымен тырп еткізбей қою. Бҧл арақашықтықта ҧрыс кҥштік сипатқа 
ие.  
Ә.Нҧрмахановтың  зерттеуі  бойыега  егер  орта  арақашықтықтан  ҧрыс 
алыс  арақашықтықтағы  ҧрыстың  ажырамас  бӛлігі  боп  табылса,  алыс 
арақашықтықтан берілген кез-келген соққы орта арақашықтықта аяқталады. 
Онда  жақын  арақашықтықтағы  ҧрыс  барлық  уақытта  әдейілеп  және 
мәжбҥрліктен туындайды. Егер де боксшы кӛбінесе дене жарақаты мығым, 
аласа бойлы, кӛбінесе қысқа соққыларды қолданатын оның қарсыласы ҥшін 
қолайлы  емес  дәл  осы  қысқа  соққылар  арақашықтығында  табысқа  жете 
алатын  ҧпай  жинауда  қарсыласты  қажыту  жағдайда  ғана  ол  әдейлеп 
туындайды.  Бҧл  ҥшін  жақын  арақашықтықтан  ҧрыс  боксшылары  шарасыз 
және  жабықтыратын  болуы  тиіс.  Кейбір  жағдайларда  боксшылар  орта 
арақашықтықтағы  қарсылас  соққысынан  қаша  отырып  уақытша  демалу 
ҥшін жақын арақашықтықта болуды пайдаланады. [41]. 
Ҧрыста боксшы жақын арақашықтаққа алыс арақашықтықтан не орта 
арақашықтықтан  тҥседі.  Алыс  арақашықтықтан  маневрлей  отырып  ол 
шабуылдауды немесе қайта шабуылдауды жҥргізетін жақын арақашықтыққа 
бірден  шапшаң  енеді.  Боксшы  жақын  ҧрыста  жеңіске  қол  жеткізе  отырып 

186 
 
орта  арақашықтықта  алдын-ала  соққылар  жҥргізгеннен  кейін  алыс 
арақашықтықтан жақын арақашықтыққа бірте-бірте ене алады. 
Маневрлей  немесе  ҧрысты  орта  арақашықтықта  жҥргізе  отырып 
боксшы  қорғаныс  немесе  қарсыласқа  шабуылдай  не  қайта  шабуыл  жасай 
отырып жақын арақашықтыққа ене алады.  
Бҧл  арақашықтықта  соққы  беру  ҥшін  басқа  арақашықтықтарға 
қарағанда  аз.  Серігі  жақын  болғандықтан  және  ҧрыс  жағдайының 
ерекшелігіне байланысты боксшы қарсыластың соққысына бастырлату және 
тірену кӛмегімен негізінен жауап қайтарып ҥлгереді. Жақын арақашықтықта 
боксшының  әрекетті  кӛру  арқылы  қабылдайды,  оның  қарсыласқа  жақын 
тҧруы  салдарынан  шектелгендіктен  және  боксшы  қарсыласының  не  жасап 
жатқандығының қай жерлері ашық екендігін кӛре алмайтындықтан, ҧрыста 
басты  ҥлгіде  бҧлшықет  қозғалыстың  және  сезім  мҥшелері  сезінумен 
жетекшілік  жасауға  тура  келеді.  Кеуде  орналасуы,  иық,  қол  жағдайы,  дене 
бҧрылысы,  қол  бҧрылуы  оның  қозғалысының  бағыты  мен  босаңсуы  осы 
сезімдер кӛмегімен қабылданады. 
Жақын  арақашықтықтарда  боксшылар  топтастырылған  тік  тҧрудан 
табыла  отырып  ҧрыс  әрекеттерін  жҥргізеді  және  барынша  тҧрақты 
жағдайды 
қабылдауға 
тырысады. 
Қысқа 
соққылар 
қорғанумен 
бастырмалатумен  және  тіренумен  ҥйлестіріледі.  Боксшының  иықтары 
босаңсиды, қозғалыс ҥшін емін еркіндік пен жҧмсақтық тән. 
Р.Хедманның  ҧрысты  жақын  арақашықтықта  жҥргізу  боксшыдан 
жоғары  дамыған  бҧлшықет-қозғалыстық  сезімдердің  болуын  ӛз  серігін 
серігін сезіну мен босаңсу шеберлігін, ҥлкен арнайы шыдамдылықты, кҥш-
қуат пен тҧрақтылықты талап етеді. 
Жақын арақашықтықтағы ұрыс әрекеттеріне оқыту.      
Бастаушы  боксшы  жақын  арақашықтықтан  ҧзақ  уақыттық  ҧрыс 
жҥргізу  ҥшін  оған  қажетті  қасиеттерге  әлі  ие  бола  қоймайды.  Сондықтан 
бәрінен бҧрын оны жақын арақашықтықтағы тек негізгі әрекеттерге ҥйрету 
қажет жеке шабуылдау мен қарсы шабуылдауды жҥргізумен оған ену алыс 
арақашықтыққа  шығу:  қарсылас  әрекетіне  кедергі  келтіру,  жақын 
арақашықтықтағы  шабуыл  мен  қарсы  шабуылдан  қорғану.  Жақын 
арақашықтықтан  шығу  және  соққыдан,  одан  қорғануды  оқытудан  бастаған 
мақсатқа сәйкес. Алдымен боксшыны тҧруға және қозғалта ҥйрету қажет. 
Жақын 
арақашықтықтағы 
ҧрыстағы 
тҧрыста 
боксшы 
орта 
арақашықтықтарға қарағанда барынша топтық орналасудан табыла отырып 
денесін беліне қарай жеңіл иеді. 
Аяқтарын  тізеден  берілген  және  еден  басталдағына  сҥйене  отырып, 
иық  енінен  табылады.  Дене  салмағы  екі  аяққа  да  тең  дәрежеде 
бӛлінгеннемесе  сол  аяққа  сәл-пәл  ауған.  Иықтар  тҥсірілген  және 
босаңсыған, шынтағы бҥгілген қолдар бас пен денені қорғау ҥшін жоғарыға 
кӛтерілген. 
Жақын  арақашыштықта  тҧру  жағдайы  ӛзгереді.  Ҧрыста  боксшы 
серігіне  қатынасы  бойынша  топтық  тҧруы  және  тіпті  жҧмсақ 
қозғалыстардың кӛмегімен барлық табанымен қозғалыс жасауы мҥмкін. 

187 
 
Ҧрыстағы тҧрысты боксшы дене салмағын бір аяғынан екінші аяғына 
ауыстыра отырып және әр алуан жаққа қозғалыс жасай отырып ҥйренеді. 
Боксшыға  серігімен  қозғалыс  жасау  және  әралуан  тҧру  жағдайында 
машықтануды  ҧсыну  пайдалы.  Боксшылар  жақын  арақашықтықта  әралуан 
бағытқа  ие  болады  және  дене  салмағының  бӛлінуін,  оның  бӛліктерінің 
босаңсуын т.б. сезінуге ҧмтылады. 
Соққыға, қорғануға және жақын арақашықтықтан шығуға ҥйрету. 
Соққы  беру  және  қорғаныс  әрекеттерінің  ерекшелігі  серіктер 
арасындағы  минимальды  арақашықтылықпен  және  олардың  денесінің 
орналасуымен (белдің бҥгілуі, аяқтың тізеден қатты бҥгілу) анықталады.  
Барлық соққылар (жеке, арнайы акценттелгенді қоспағанда) негізінен 
иық    пен  қол  қозғалысы  есебінен,  және  ӛте  елеусіз  дәрежеде  дене  мен  аяқ 
қозғалысының есебінен беріледі. 
Жақын  арақашықтықта  бәрінен  кӛбірек  қолданылатын  қапталдық 
соққылар  мен  тӛменнен  соққы  басқа  арақашықтықтардағы  дәл  осы 
соққыдан  қозғалыс  координациясы  бойынша  ерекшеленеді.  Жақын 
ҧрыстағы  соққылар  ҥшін  қозғалыстың  аз  амплитудасы,  бҧлшықет 
ықшамдалуы мен кернеуінің барынша ширақ ырғағы тән. Соққыда негізінен 
дененің 
жоғарғы 
бӛлігінің 
бҧлшықеттері 
қатысады. 
Жақын 
арақашықтықтағы  ҧрыста  иық  пен  қол  босаңсуы  ерекше  мәнге  ие  болады. 
Тек  сол  ғана  боксшыға  қысқа  кҥшті  соққылар  сериясын  беруге  және 
соққыдан жылдам қорғануға ӛтуге мҥмкіндік береді. 
Жақын  ҧрыстағы  соққылар  амплитуда  мен  қозғалыс  формасы  орта 
арақашықтықтағы 
соққыдан 
ерекшеленеді. 
Олардың 
жолы 
орта 
арақашықтыққағы соққыны беруге қарағанда елеулі қысқа. Тӛменнен соққы 
және  қапталдық  соққыларды  орындау  кезінде  иық  пен  білек  арасындағы 
бҧрыш  аздап  тіке  болады;  тікелей  соққыларды  беру  кезінде  қол  шынтағы 
толығымен тіке болмайды. 
 

жүктеу/скачать 2,78 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: