Қан топтары Жүрек құрылысы мен жұмысы

Жүректің қызметі жүрекше мен қарынша бұлшық етінің белгілі бір ырғақпен кезектесе жиырылуы мен босаңсуының арқасында іске асады:

Бұлшықеттердің жиырылуы – систола

Бұлшықеттердің босаңсуы – диастола

Жүрек қызметі үш фазадан тұрады:

• Жүрекшелердің систоласы – 0,1 сек;

2. Қарыншалардың систоласы – 0,3 сек;

3. Жүрекшелер мен қарыншалардың диастоласы (жалпы пауза) – 0,4сек.

Үлкен және кіші қан айналым шеңбелері

• Үлкен қан айналым шеңбері жүректің сол қарыншасынан қолқа болып басталады, қолқадан орта калибрлі артериялар таралады, олар оттегіге бай қанды бас, мойын, аяқ-қолдарға, кеуде және құрсақ қуысында орналасқан мүшелерге тасымалдайды. Қан веналық түріне айналады. Дененің жоғарғы және төменгі бөлімдерінен веналық қан тамырлары қанды жоғары және төмен қуыс веналар арқылы оң жақтағы жүрекшеге қуяды.
• Кіші қан айналым шеңбері Кіші қан айналым шеңбері оң қарыншадан өкпе сабауы түрінде басталады. Өкпе сабауы екі өкпе артерияға тармақталып, өкпеге кіреді. Өкпе артериялары артериолаларға одан капиллярларға тармақталып, оттегіге байып, екі өкпеден төрт вена қан тамырлары шығып, қанды жүректің сол жүрекшесіне қуяды.

Материалды өзін-өзі бақылауға арналған сұрақтар

• 1. Қан айналу жүйесінің жалпы құрлысы мен маңызы. Баланың қан айналым жолдары.
• 2. Жүректің құрылысы мен қызметі, жүрек циклі. Жүректің минуттық және систолалық көлемінің жасқа сай өзгерістері. Қан қысымы. Жүрек пен қантамырлар жұмысының нейрогуморалдық реттелуі.
• 3. Лимфа жүйесі, оның жас ерекшеліктері.

Ұсынылатын әдебиеттер тізімі

• Дүйсенбин К., Алиакбарова З. Жасқа сай физиология және мектеп гигиенасы: оқулық .- Алматы, 2003
• Югова Е.А. Возрастная физиология и психофизиология: учебник для студентов. Учреждений высш. Проф. Образования/ Е.А.Югова, Т.Ф. Турова.-2-е изд., стер.-М.: Издательский центр «Академия», 2012. -336 с.
• Каташева А.Ч. Жас ерекшелік физиологиясы мен мектеп гигиенасы: Оқу құралы/А.Ч. Каташева-Алматы: Альманах,2016.-89 б.
• Сарсекеева Г.Ж. Возрастная физиология человека: учебно-методическое пособие/Г.Ж. Сарсекеева; АТУ.-Алматы:Нур-Принт,2016
• Лысова Н.Ф. Возрастная анатомия и физиология: уч. пособие для вузов/Н.Ф.Лысова, Р.И.Айзман.-М.:Инфра –М,2016.-352 с.
• Резник Л.В. Возрастная физиология и школьная гигиена. Электронное пособие - Павлодар: ПГПИ, 2012.
• Обухова Л.Ф. Возрастная психология: учебник для бакалавров / Л.Ф. Обухова – М.: Издательство Юрайт, 2016-460 с._ серия Бакалавр. Базовый курс

Назарларыңызға рақмет