Несие ресурстарын пайдалану мен қолдану теориясының негізі 8 Комерциялық банктердің ресурстары
Тәуекелді өзгерту тәртібі мен тәуекел түрлерінің өзгерісін басқару
жүктеу/скачать 0,58 Mb.
|
3.3. Тәуекелді өзгерту тәртібі мен тәуекел түрлерінің өзгерісін басқаруКемшіліктерді басқару. Пайыздық мөлшерлеме тәуекелін басқару міндеті нарықтық пайыздық мөлшерлемелер ауытқуларының банктің кірістілігіне теріс әсерін азайту болып табылады. Тәуекелдіктің бұл түрінің ерекшелігі оның әсер етуі банк үшін теріс те, жағымды да болуы мүмкін. Осылайша, пайыздық тәуекелді басқару оң нәтиже беруі мүмкін. Пайыздық мөлшерлеме тәуекелін өлшеудің негізгі әдісі бұл алшақтықты талдау деп аталатын әдісті қолдану болып табылады. Айырмашылықты талдауға арналған бастапқы нүкте пайыздық тәуекелге қатысты тәуекелдерді жоспарлау көкжиегін айқындау болып табылады. Мысалы, «Каспийский Банк» АҚ басшылығы болашақта бір тоқсанға немесе бір айға пайыздық мөлшерлеменің өзгеру қаупінің әсерін бағалай алады. Жоспарлау көкжиегі алшақтықтың сметасын тікелей анықтайды. Бұл жағдайда екіұшты мәселе туындайды: неғұрлым ұзақ уақытты таңдасақ, активтер мен міндеттемелердің көп бөлігі пайыздық мөлшерлеменің өзгеру тәуекеліне талдау жасаймыз. Алайда, сонымен бірге, жоспарланған көкжиектің жоғарылауымен, талдаудың дәлдігі төмендейді, өйткені кішігірім тербелістер алынып тасталады. Сондықтан, берілген банк немесе бөлімше үшін оңтайлы жоспарлау көкжиегінің «алтын ортасын» табу керек. Әр түрлі кезеңдерге талдаудың бірнеше нұсқаларын жасауға болады. Алшақтықты талдау процесінің келесі кезеңі - банктің активтері мен міндеттемелерін екі кең санатқа бөлу: пайыздық мөлшерлеменің өзгеруіне сезімтал активтер / міндеттемелер (сәйкесінше AЧИПС және ПЧИПС) және пайыздық мөлшерлеменің өзгеруіне сезімтал емес активтер / міндеттемелер. Біріншісі кірістілігі талданатын кезеңдегі пайыздық мөлшерлеменің өзгеруіне тікелей әсер ететін активтер мен міндеттемелерді қамтиды. пассив пассив пассив активтер активтер активтер Табыс әкелмейтін активтер мен банктің жеке қаражаты Нөлдік Оң Теріс алшақтық алшақтық алшақтық 15 сурет. Алшақтық Пайыздық мөлшерлеменің өзгеруіне сезімтал активтер мен міндеттемелерге талданатын кезең ішінде қайта бағаланатындар кіреді. ПЧИПС мысалы: келісімшарт мерзімі аяқталған депозиттер (депозиттер); өзгермелі пайыздық депозиттер; Талданған мерзімде МБК қайтарылады. АЧИПС-тің бірнеше мысалдары: талданатын кезеңде қайтарылатын несиелер; өзгермелі пайыздық несиелер; Келісімшарт мерзімінде аяқталмайтын негізгі қарыз сомасының амортизациясы; өтелетін бағалы қағаздар. Басқаша айтқанда, пайыздық мөлшерлеменің өзгеруіне сезімтал активтер мен міндеттемелер құрамына өзгермелі пайыздық мөлшерлемесі бар барлық активтер мен міндеттемелер, сондай-ақ талданатын кезең ішінде өтелетін активтер кіреді. Ұзақ мерзімді несиелер мен депозиттер пайыздық мөлшерлеменің өзгеруіне сезімтал активтер санына, егер олардың мерзімі пайыздық мөлшерлеменің өзгеру қаупін жоспарлау көкжиегіне жақындаған кезде ғана түседі. Алшақтықты талдаудың үшінші кезеңі пайыздық мөлшерлеменің өзгеруіне сезімтал активтерден, пайыздық мөлшерлеменің өзгеруіне сезімтал міндеттемелерді шегеру арқылы оны тікелей мөлшерлеуден тұрады. Алынған айырмашылық алшақтық немесе алшақтық деп аталады (ағылшын тілінен - ажырым). РАЗРЫВ = AЧИПС-ПЧИПС, мұнда АЧИПС және ПЧИПС сәйкесінше талданатын уақыт кезеңіндегі пайыздық мөлшерлеменің өзгеруіне сезімтал активтер / міндеттемелер болып табылады. =16050 – 10340 = 5710 мың. тенге =33750 – 23500 = 10250 мың. Тенге Қарастырылып отырған кезеңдегі «Каспий Банк» АҚ-ның айырмасы оң, оған қоса ол 5,710 мың теңгеден 10 250-ге дейін өсті, яғни. 2 есе дерлік бұл оң үрдіс. Егер пайыздық мөлшерлеменің өзгеруіне сезімтал активтердің көлемі міндеттемелерден көп болса, онда оң алшақтық бар. Қарама-қарсы жағдай теріс алшақтықты білдіреді. «Каспий Банк» АҚ үшін теріс қылықты басқару стратегиясы. Айырмашылық анықталғаннан кейін «Каспийский» АҚ басшылығы банк портфеліндегі пайыздық мөлшерлемелердің өзгеру қаупін бақылауды бастауы мүмкін. Пайыздық тәуекелді басқару деп аталатын немесе агрессивті деп аталатын стратегия екі кезеңнен тұрады: пайыздық мөлшерлеменің өзгеру болжамы; пайыздық мөлшерлемелердің болжамды өзгеруінен пайда алу мақсатында активтер мен міндеттемелер құрылымындағы өзгерістер. Егер пайыздық мөлшерлемелер болжамдалса, оң айырмашылық болған жағдайда банк қосымша жеңілдіктер алады. Егер пайыздық мөлшерлемелердің жалпы деңгейінің төмендеуі болжанса, қосымша пайда алу үшін банкте теріс алшақтық болуы керек. Осы тәуелділікті кесте түрінде суреттейік (2-кестені қараңыз). 2-кесте. «Каспий Банк» АҚ-ның пайыздық мөлшерлемелері мен кірістілігінің жалпы деңгейіндегі өзгерістердің арақатынасы
Қорғаныс саңылауларын басқару стратегиясы. Қорғаныс тапшылығын басқарудың стратегиясы нарықтық пайыздық мөлшерлемелердегі өзгерістердің банк кірісінің өзгеруіне әсерін әлсіретуге бағытталған. Бұл стратегиямен болашақ пайыздық мөлшерлемелерді болжау қажет емес. Сондықтан оны пайыздық мөлшерлемелер трендін болжау қиын болған немесе пайыздық мөлшерлемелер хаотикалық ауытқуларға тап болған жағдайларда қолданған жөн. Сондай-ақ, банк басшылығы өзінің аналитикалық бөліміне немесе тиісті аналитикалық ақпаратты жеткізетін контрагенттік компанияға толық сенімді болмаған жағдайда жақсы. Қорғаныс стратегиясын таңдап, банк пайыздық мөлшерлеменің өзгеруіне сезімтал активтер мен міндеттемелердің көлемін барлық жоспарланған шеңберде теңестіруге тырысады. AЧИПС пен ПЧИПС арасында сәйкестік болған жағдай теңдестірілген немесе нөлдік алшақтық деп аталады. Егер банк осындай жағдайға жеткен болса, онда пайыздық ставкалардың жоғарылауымен пайыздық кірістер көбейеді, ал пайыздық шығыстар сол пропорцияда артады. Нәтижесінде пайыздық маржа және таза пайыздық кіріс өзгермейді. Осылайша, пайыздық мөлшерлеменің жалпы деңгейінің түсуі пайыздық кірісті де, пайыздық шығыстарды да азайтады. «Қорғаныс стратегиясы» атауы ешкімді адастырмауы керек. Мұндай стратегия ешқандай жағдайда банк қаржысын басқаруға пассивті көзқарасты білдірмейді. Бұл активтердің құрылымын да, банк қаражат көздерін де басқару үшін өте жоғары белсенділікті қажет етеді. Пайыздық мөлшерлеменің өзгеруіне сезімтал активтер мен міндеттемелердің нақты балансының жағдайы уақытша құбылыс ретінде ғана туындауы мүмкін. Сондықтан мұндай күйді кез-келген ұзақ мерзімге ағымдағы операциялардың тиімділігіне нұқсан келтірмей ұстап тұру үшін арнайы басқару шеберлігі мен тәжірибесі қажет. Сонымен қатар, AЧИПС пен ПЧИПС арасындағы қарым-қатынас объективті түрде белгілі бір банктің ерекшелігі мен белгілі бір уақыттағы қаржы нарығына тән банктік операциялардың құрылымына әсер етеді. Сонымен, ресейлік банк жүйесінің дамуының алдыңғы кезеңдерінің көпшілігінде оң алшақтық Ресей банктеріне тән болды. Мерзімді салымдар мен салымдарды тарту өте қиын болған кезде және қаражаттың ең маңызды көзі есеп айырысу (ағымдағы) шоттарындағы қалдықтар болған жағдайда, АЧИПС пен ПЧИПС арасындағы тепе-теңдікке қол жеткізу қиын болады. Осылайша, бүгінде «Каспий Банк» АҚ несиелік ресурстарын қалыптастыру мен пайдалануды басқаруда тек оң айырмашылықты бақылау туралы айтуға болады. жүктеу/скачать 0,58 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|