Несие ресурстарын пайдалану мен қолдану теориясының негізі 8 Комерциялық банктердің ресурстары
жүктеу/скачать 0,58 Mb.
|
ДЖ
- Бұл бет үшін навигация:
- 2.2. «Каспий банк» АҚ несие ресурстарын құру
| Банк міндеттемелерінің құрылымын талдау. Міндеттемелер құрылымында 2016 жылы болған өзгерістер негізінен Банктің сенімділік көрсеткіштерінде көрініс тапқан меншікті капиталдың ұлғаюымен, сондай-ақ олардан тартылған қаражат көлемін едәуір арттырған халықаралық нарыққа қатысушылар тарапынан сенімділіктің артуымен байланысты болды (5 сурет).
Менің жұмысымда атап өткендей, мерзімді депозиттер - бұл банк үшін өте қолайлы ресурстар. 5-суретті талдай отырып, оң нәтиже ретінде мерзімді депозиттердің саны жылдан-жылға өсіп келе жатқандығын атап өтуге болады, егер 2018 жылдың соңында олар 12495 болса, бір жылдан кейін 24536, яғни екі есе дерлік өсті. Ұсынылатын қызметтердің жоғары сапасы мен әртүрлілігі есепшоттардағы және депозиттердегі қалдықтар түрінде жинақталған қаражат есебінен ресурстық базаның едәуір бөлігін құруға мүмкіндік береді. Банктің операциялық қызметін одан әрі әртараптандыру есепті кезеңнің аяғында қалыптасқан қаржы нарығының сипатына және осы нарықта Банктің атқаратын қызметіне оңтайлы сәйкес келетін теңгерімді міндеттемелер құрылымын құруға әкелді. Клиенттердің Банкке деген сенімділігінің ең жақсы көрсеткіші - бұл клиенттердің көлемі мен белсенділігі туралы мәліметтер. Қарыз қаражаттарының өсу қарқыны 2019 жылы жоғары болып қала берді. Клиенттердің жалпы базасы 69,658 млн. Теңгеден асты және 2018 жылмен салыстырғанда 1,8 есе өсті. Корпоративтік клиенттердің шоттарындағы қалдықтардың жалпы сомасы 1,9 есе өсіп, 20991 млн.теңгеден астамды немесе 2020 жылдың басындағы міндеттемелер сомасының 30,2% құрады, бұл өз клиенттерінің Банкке деген жоғары сенімін білдіреді. 2019 жылы Банкте орналастырылған заңды және жеке тұлғалардың мерзімді депозиттерінің көлемі едәуір өсті (олардың мөлшері екі есе өсті). Банк міндеттемелеріндегі үлес 353% құрады. Банктің мерзімді депозиттерге белсенді қатысуы оның өтімділік көрсеткіштерін жақсартуға мүмкіндік берді, және Банк клиенттеріне уақытша бос активтердің кірістілігін арттыруға мүмкіндік берілді. 2019 жылы басқа банктерден тартылған қаражат үлесі айтарлықтай өсті (6-сурет). 6-суретті талдай отырып, 2019 жылмен салыстырғанда банктер алдындағы қарыз 7196 млн. Теңгеге артқанын атап өткен жөн. Бұл өзін банкаралық қарыз алудың ең ірі орталықтарының бірі ретінде көрсеткен Банк мәртебесінің жоғарылағанын көрсетеді. Тартылған банкаралық депозиттердің көлемі бір жыл ішінде 1,9 есе өсті және міндеттемелердің жалпы көлемінің 23,4% құрады. Банк міндеттемелерінің теңгерімді өсуі капиталдың барабар өсуімен қатар жүрді. Банктің бөлінбеген кірісінің артуына және жарғылық капиталдың өсуіне байланысты меншікті капиталдың жалпы мөлшері 1,9 есе өсті және 8936 млн. Теңгені құрады, міндеттемелер құрылымындағы меншікті капитал үлесі 11,4% құрады. Банк несие жұмысының жинақталған тәжірибесін қолдана отырып, сенімді қарыз алушылардың базасын кеңейтіп, несие өнімдерінің түрлерін кеңейтті және несиелеу көлемін 1,9 есе арттырды. 2019 жылы «Каспий Банк» АҚ несиелік саясаттың негізгі қағидаларына (инвестициялардың жоғары сенімділігін қамтамасыз ету, несиелік тәуекелдерді төмендету, қарыз алушылармен берік және ұзақ мерзімді қаржылық қатынастар және т.б.) негізделген, сонымен қатар ұлттық және шетелдік несиелік операцияларды одан әрі кеңейтуді жүзеге асырды. валюта (7-сурет). 7-суреттен банктің несие портфелінің көлемі 2019 жылы 29,261 млн. Теңгеден 56,712 млн. Теңгеге немесе 93,8% -ға өсті. Шетел валютасындағы қарыздардың үлесі 48% (2018 жылы - 56%), теңгедегі кредиттердің үлесі - 52% болды (8-сурет). Несиелік портфельдің мөлшері банктің экономиканың өңдеуші секторына қатысты белсенді несие саясатының нәтижесінде өсті. Банк сонымен қатар Қазақстан Республикасындағы шағын және орта бизнестің өркендеуіне қамқорлық жасайды, өйткені экономиканың өркендеуі туралы осы саланың жағдайы айтады (9-сурет) 9-суретте көрсетілгендей, несиелендіру өзінің жоғары рентабельділігіне байланысты Банк қызметінің негізгі бағыттарының бірі болып қала береді. Несие портфеліндегі шағын және орта бизнестің үлесі шамамен 20% құрайды. Сонымен бірге, несиелік саясат несиелік операциялардан көп пайда алуға ғана емес, сонымен бірге несиелік тәуекелдерді барынша азайтуға, атап айтқанда шағын және орта бизнес саласында, несие бойынша төлемдердің орындалмауы тәуекелінің ең жоғары деңгейіне бағытталған. Теңгерімді және консервативті несие саясатының, қызметкерлердің кәсіби жұмысының, шешім қабылдау тетіктері мен тәуекелдерді бақылау рәсімдерін жетілдірудің арқасында несиелік операциялардың тиімділігі үнемі артып келеді. Бұған несие алушыларды жақсы білу, қаржыландырылатын жобалардың Қазақстан экономикасының басым секторларын дамытудағы маңыздылығы және олардың қайтарымдылығы, сондай-ақ несиелер бойынша ұсынылатын кепілдің сенімділігі мен жоғары өтімділігі ықпал етеді. Депозиттік базаның өсуі, шетелдік несие желілері мен халықаралық қаржы институттарының инвестициялары, импорттың орнын басатын және экспортқа бағытталған өндірісті қаржыландырудың мемлекеттік бағдарламасына қатысу Банкке несиелік қызметті сақтауға және арттыруға мүмкіндік берді. Банктің несие портфелі ұлғайды және оның үлесі 2019 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша жиынтық активтердің 71,7% құрады. Банк клиенттік базаның құрылымын жақсарту және нарықтық экономика жағдайында сәтті жұмыс істейтін ірі компанияларды тарту бойынша мақсатты жұмыстар жүргізеді. Банк көптеген жобалардың әлеуметтік маңыздылығын, олардың аймақтарды дамыту, жаңа жұмыс орындарын құрудағы басымдықтарын ескереді. Мұндай жобаларды қаржыландыру кезінде, әдетте, несие сапасына, клиенттің басқа қаржылық тұрақты компаниялармен байланысына, несие мен кепілге үнемі мониторинг жүргізуге ерекше көңіл бөлінеді. Банктің барлық қарыз алушыларының нарықта үш жылдан астам тәжірибесі жоқ екені анық. Әдетте, үш жылдан аз уақыт ішінде негізінен шағын және орта бизнес пен жеке кәсіпкерлер жұмыс істеп келеді. Оларды қаржыландыру. Банк республикадағы кәсіпкерлікті қолдауға және дамытуға айтарлықтай үлес қосады. Ірі жобаларды қаржыландыру тек жобаның тиімділігін растайтын, жобаны іске асыратын және оның қайтарылуын, ірі, қаржылық тұрақты компаниялардың қолдауын қамтамасыз ететін тәжірибелі менеджері бар сапалы бизнес-жоспар ұсыну арқылы жүзеге асырылады. Негізгі қарыз алушылар - өнеркәсіптік кәсіпорындар, ауылшаруашылық тауар өндірушілер, сауда компаниялары, мемлекеттік ұйымдар және жеке тұлғалар. Ірі қарыз алушылармен қатар Банк шағын және орта кәсіпорындарға қызмет көрсетеді. Олармен жұмыс жасай отырып, Банк олардың бизнесін дамытуды, клиенттердің белсенділіктің неғұрлым жоғары деңгейіне өтуін қадағалайды. Банк көптеген жағдайларда клиенттер арасындағы операциялардың кепілі, кепілгері ретінде әрекет етеді. Банктің белсенді операциялар жүргізу жылдарында жинақталған мол тәжірибесі несиелендірудің әртүрлі құралдары мен әдістерінің кең түрін қолдануға, сонымен қатар әлемдік нарықтық қатынастардың тәжірибесін ескере отырып, несиелеудің жаңа прогрессивті түрлерін тез және тиімді енгізуге мүмкіндік береді. Меншікті капиталдың айтарлықтай өсуінен кейін Банк үшін жаңа мүмкіндіктер ашылды. Қызметтердің жаңа түрлерін ұсыну, ірі жобаларға қолдау көрсету шындыққа айналды. Осыған байланысты, Банк стратегиясының маңызды аспектілерінің бірі - бұл одан сайын күрделі және тиімді экономикалық жобаларға қызмет көрсетуге үнемі көшу. Клиенттерге несие желілерін ұсыну тәжірибесі жақсы дамыған. Банк таңдаған несиелеу нысаны несие желілері аясында несие алу үшін құжаттарды неғұрлым тиімді рәсімдеуге ғана емес, сонымен қатар қарыз алушылардың осы санатының қаржылық жағдайын неғұрлым адекватты бағалауға мүмкіндік береді. Тәуекелдерді әртараптандыру тұрғысынан несие портфелі несие беру көлемі бойынша да, мерзімі жағынан да, экономика салаларында да теңдестірілген (10-сурет). 10-суретті талдай отырып, 2020 жылы несиелік инвестициялардың негізгі көлемін көтерме саудамен айналысатындар айналысқа, жобалардың пайдалылығына және сауда компанияларының қызметіне жоғары сұраныстың қысқа мерзімді сауда операцияларына байланысты болғанын атап өтеміз. 20% дан 24% -ға дейін өнеркәсіптік кәсіпорындарды дамытуға бағытталған несиелер үлесі өсті. Экономиканың басқа салаларына жеңіл және өңдеуші өнеркәсіп, медицина, геология, мәдениет, өнер т.б. Банк шығарған несиелер құрылымында ең аз тәуекел мен операциялардың жоғары кірістілігін қамтамасыз ететін қысқа мерзімді несиелер басым. Қысқа мерзімді несиелер берумен қатар, тартылған ресурстардың мерзімін ұзартуға байланысты Банк орта және ұзақ мерзімді жобаларды қаржыландырды. Несиелеу көлемінің едәуір өсуі Банктің несие портфелінің жоғары сенімділігімен ұштастырылды. Халықаралық бухгалтерлік есеп стандарттарына сәйкес есептелген Банктік қарыздар бойынша шығындар резерві портфельдегі несиелер бойынша ықтимал шығындарды толығымен жабуға жеткілікті. 10-суретте көрсетілгендей, несие портфелінің құрылымы заңды тұлғалардың 97% құрайды, сәйкесінше 1 және 2% - мемлекеттік кәсіпорындар мен жеке тұлғалар. Тұтынушылық несиелеудің қарқынды дамуына қарамастан, бұл сектор әлі де жеткілікті деңгейде дамымаған. Осылайша, банк негізінен экономиканың нақты секторына несие береді деп қорытынды жасауға болады. 2.2. «Каспий банк» АҚ несие ресурстарын құруНесиелік ресурстар қалыптасатын негізгі пассивті операциялар депозиттік операциялар болып табылады. Депозиттік операциялардың объектілері деп салымшылардың банкке белгілі бір уақытқа банктік есепшоттарға салған ақша сомалары салымдары болып табылады. 2.1-тармақтағы талдауда көрсетілгендей. «Каспий Банк» АҚ-ның тартылған қаражаттары негізінен депозиттерден тұрады. Соңғы уақытта, ақша нарықтарында сатылған несиелер немесе меншікті қарыздық міндеттемелер түрінде жұмыс істейтін депозитсіз тартылған қаражаттың маңызы арта түсті. Банктің қаражат тарту бойынша депозиттік және басқа операциялары оның п «Каспий Банк» АҚ несиелік нарықтағы бәсекелестік жағдайында үнемі салымдарының сандық жағынан да, сапалық жағынан да жақсарып отырады. Ол бұл үшін әртүрлі әдістерді қолданады (пайыздық мөлшерлеме, түрлі қызметтер және инвесторлар үшін жеңілдіктер). Депозиттік операцияларды жүргізу тәртібі «Каспий банк» АҚ ішкі құжаттарымен реттеледі. Сонымен бірге депозиттік операцияларды ұйымдастырудың бірнеше негізгі принциптері сақталады. Олар келесідей ассивті операцияларына жатады: депозиттік операциялар пайда табуды жеңілдетуі немесе болашақта пайда алуға жағдай жасауы керек; депозиттік операциялар әр түрлі болуы керек және әртүрлі ұйымдармен жүргізілуі керек; депозиттік операцияларды ұйымдастыру процесінде мерзімді депозиттерге ерекше назар аудару керек; депозиттік операциялар мен несиелік операциялардың өзара байланысы мен үйлесімділігі салымдар мен несиелік салымдардың мерзімі мен мөлшерімен қамтамасыз етілуі керек; депозиттік және несиелік операцияларды ұйымдастыра отырып, банк бос ресурстарды барынша азайтуға тырысуы керек; банк депозиттерді тартуды жеңілдететін банктік қызметтерді дамыту шараларын қабылдауы керек. Депозиттер бойынша «Каспий Банк» АҚ қажетті резервтерді құрады. Ағымдағы, ағымдағы және депозиттік шоттардағы қаражат үшін (басқа банктерден алынған салымдарды қоспағанда), әртүрлі деңгейдегі бюджеттердің және бюджеттен тыс қорлардың шоттары үшін Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінде сақтауға міндетті резервтер нормативтері белгіленген. Резервтік талаптар банктің несиелік қабілетін шектеу және айналыстағы ақша массасын қолдау мақсатында белгіленеді. Қазақстан Республикасының «Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы» Заңына сәйкес талап етілетін резервтердің мөлшері несиелік ұйым міндеттемелерінің пайыздық мөлшерін, сондай-ақ оларды Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне депозитке салу тәртібін Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Директорлар кеңесі белгілейді. Міндетті резервтік коэффициенттер несие ұйымы міндеттемелерінің 20% -ынан аспауы керек. Ұсынылатын қызметтердің жоғары сапасы мен әртүрлілігі есеп айырысу шоттарындағы және депозиттердегі қалдықтар түрінде жиналған қаражат есебінен ресурстардың едәуір бөлігін құруға мүмкіндік береді. Клиенттердің Банкке деген сенімділігінің ең жақсы көрсеткіші - бұл клиенттердің көлемі мен белсенділігі туралы мәліметтер. Қарыз қаражаттарының өсу қарқыны 2019 жылы жоғары болып қала берді. Клиенттердің жалпы базасы 2018 жылмен салыстырғанда 1,7 есе өсіп, 81 миллион теңгеден асып, ұлттық валютадағы 36 миллион АҚШ долларына жетті. Корпоративтік клиенттердің шоттарындағы қалдықтардың жалпы сомасы 1,9 есе өсіп, 31 млн. Теңгеден астамды немесе 2020 жылдың басындағы міндеттемелер сомасының 30,2% -ын құрады, бұл өз клиенттерінің Банкке деген дәстүрлі жоғары сенімін білдіреді. 2019 жылы «Каспий Банк» АҚ-да орналастырылған заңды және жеке тұлғалардың мерзімді депозиттерінің көлемі едәуір өсті (олардың мөлшері екі есе өсті). Банк міндеттемелеріндегі үлес 35,3% құрады. Банктің мерзімді депозиттерге белсенді қатысуы оның өтімділік көрсеткіштерін жақсартуға мүмкіндік берді, ал банктің клиенттеріне уақытша бос активтердің кірістілігін арттыруға мүмкіндік берілді. Тартылған банкаралық депозиттердің көлемі бір жыл ішінде 1,8 есе өсті және міндеттемелердің жалпы көлемінің 23,4% құрады. 2019 жылы тартылған мерзімді депозиттердің көлемі 19,981 млн. Теңгеге немесе алдыңғы жылмен салыстырғанда 1,96 есе өсті және 2019 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша 40,73 млн. Теңгені құрады (31 желтоқсандағы жағдай бойынша - 20,75 млн. .тенге). Талап етілген қаражат 2018 жылғы 31 желтоқсанмен салыстырғанда 1,4 есе өсті және 37.181 млн. Теңгені құрады, 2016 жылы олардың көлемі 11,069 млн.теңгеге өсті (13-сурет). 2019 жылы халықтың салымдары 32,136 млн. Теңгеге дейін өсті, бұл 2018 жылмен салыстырғанда 17,859 млн. Теңгеге көп. 2019 жылдың аяғында Банк Қазақстан Республикасы халқының барлық депозиттерінің 26,7% шоғырландырды. Жинақталған тәжірибе көрсеткендей, халықтың салымдарының 70% -ы ұзақ мерзімді сақтап, қосымша шығарылым арқылы төленбейді. Тарихи тұрғыдан бұл шоттар арзан, қысқа мерзімді қаржыландыру көзі болды. «Каспий Банк» АҚ клиенттерге қызмет көрсетуге басты назар аударады. Қазақстан Республикасы Ғылым академиясының Қолданбалы саясат институты 2018 жылы жүргізген социологиялық зерттеу нәтижелері бойынша «Каспий Банк» АҚ клиенттерінің 89% қызмет көрсету сапасына қанағаттанушылық білдірді. Бәсекелестіктің өсуі жағдайында Банктің клиенттік технологияларды жетілдіру саласындағы жетістіктері айрықша маңызды. Бүгінгі таңда Банк өз клиенттеріне дәстүрлі банктік қызметтерді ғана емес, сонымен қатар түпнұсқа қаржы құралдары мен схемаларын ұсынады. «Каспий Банк» АҚ корпоративті клиенттермен жұмысы үнемі икемділікке негізделген ұзақ мерзімді серіктестік қағидаттарына негізделген. Клиенттерге жеке схемалар бойынша қызмет көрсету мүмкіндігін ұсына отырып, «Каспий банк» АҚ өзара экономикалық мүдделердің оңтайлы үйлесімін қамтамасыз етуге тырысады. Банктегі жоғары деңгейлі жеке менеджерлер ірі клиенттермен жұмыс істейді. Олар клиенттің шоттарын бақылайды, оның жалпы кірісінің өсуін қамтамасыз етеді және Банктің барлық қызметтерін клиенттің мүдделеріне сай үйлестіреді. Банк тікелей жұмыс орнында осы кәсіпорындардың қызметкерлеріне банктік қызмет көрсететін ірі кәсіпорындарға кешенді қызмет көрсетуге ерекше назар аударады. Мұндай қызмет компанияға жалақы төлеу тәртібін едәуір жеңілдетуге, ақшаны айырбастауда қателіктер жібермеуге, шығындарды азайтуға және қызметкерлердің уақытын үнемдеуге мүмкіндік береді. «Каспий банк» АҚ автоматтандырылған телемаркетинг қызметін енгізбекші, ол клиентке Банктің өнімдері мен қызметтері туралы кез-келген ақпаратты телефон мен Интернет арқылы білуге мүмкіндік береді. Есеп айырысулардағы клиенттерге қосымша ыңғайлылық жасау үшін Банк қолма-қол ақшасыз төлемдер жүйесін жетілдіру жұмыстарын жалғастыруда. Сонымен қатар, енді депозиттерді тек қолма-қол ақшамен ғана емес, қолма-қол ақшасыз нысанда да ашуға және толықтыруға болады, яғни басқа салымды қайта тіркеңіз, басқа банктен ақша аударыңыз, жалақы, стипендия, зейнетақы немесе басқа соманы аударыңыз. Салым мерзімі аяқталғаннан кейін клиенттің жазбаша өтініші бойынша банк ақшаны басқа шоттарға аударып, коммуналдық төлемдерді төлей алады. 2017 жылы Қазақстан Республикасының «Каспий банк» әр түрлі инвестициялық жағдайлары бар депозиттердің жаңа тартымды түрлерін ұсынады. Депозиттік операциялардың негізі банктік салым шарты болып табылады. Заңды және жеке тұлғалар, оның ішінде Қазақстан азаматтары, шетел азаматтары және азаматтығы жоқ адамдар банктің салымшысы бола алады. Банк мекемелерінің есебінде салымдар жеке жеке шоттарда жазылады. Бір клиентпен әр түрлі мерзімге жасалған әр түрлі келісімдер бойынша салымдар сомалары әр түрлі жеке шоттарда есепке алынады. Олардың бір жеке шотқа тіркелуіне жол берілмейді. Мұндай депозиттік саясат «Каспий банк» АҚ-ға несие капиталы нарығында сәтті бәсекеге түсуге және несие ресурстарын ұлғайтуға клиенттерді тартуға мүмкіндік береді. жүктеу/скачать 0,58 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|