Несіпбаев Іөлеутай биология гылымдарының докторы, профессор, Кдзақстан
жүктеу/скачать 13,53 Mb. Pdf көрінісі
|
| 300-сурақ. Интерорецепция деген не?
Интерорецепторлар (ішкі рецепторлар) О Ж Ж -н е организмнің іш кі ортасы ны ң жағдайы жайлы хабарлап отырады. О лардың өрекетінщ нөтижесінде шла мүшелер мен қан тамырларыньщ қызметі репелінеді. Интерорецепторлар - өте сезімтал қүрылым, олар гомеостазды сақ- тауда, вегетативтік өрекепердің өздігінен репелуінде маңызды рөл атқарады. Қабылдайтын тітіркендіргіштерінің сипатына қарай олар баро- (қысымды қабылдайтьш), механо- (механикалық өсерлерді қабылдаитын), хемо- (химиялық за п а р өсерін қабылдайтын) және осмо- (осмостық қысым ауытқуларын қабылдайтын) рецепторлар болып бөлінеді. Ж алаңаш нерв ұштары, Краузе сауытшасы, Ф ат- тер-П аччини денешігі - интерорецепциялық торшалар болып та былады. Ішкі рецепторлардан тараған импульстер қан айналымын, ас қорытуды, тыныс алуды, зат алмасуды т.б. рефлекстерді туды рады. Интерорецепторлар тітіркенуіне шартгы рефлекстер де қалып- тастыруға болады. Соңғы жылдарға дейін ми қыртысында интерорецепторлардың өз өкілдігі, олардан келген сигналдарды қабылдайтын нақтылы ай- 291 24- сүрақ. Үлпа дегеніміз не, қызметімен байланысты олар қалай жіктеледі?..................................................................................................... 19 25- сұрақ. Көп торшалы организмнің қандай қүрылымдық ерекшеліктері болады?.................................................................................20 26- сүрақ. Мекендеу ортасы жөне экологиялық факторлар дегеніміз не?..................................................................................................20 27- сүрақ. Онтогенез жөне филогенез дегеніміз не, олардың арасында қандай байланыс бар?..... ............................................................ 21 28- сүрақ. Организм функциялары қалай реттеледі?..............................21 2-ТАРЛУ ҚАН ЖҮЙЕСІ 29- сүрақ. Организмнің ішкі ортасы дегеніміз н е?...................................22 30- сүрақ. Қан дегеніміз не, оның қандай қызметтерін білесіз?........ 22 31- сұрақ. Қанды неге сүйық ұлпа дейді, оның қүрамы қандай?........ 23 32- сүрақ. Плазма жөне қан сарысуы деген не? Олардың арасында қандай үқсастық пен айырмашылық бар?.................................................23 33- сүрақ. Қан белоктары қандай қызмет атқарады?.............................24 34- сүрақ. Қан түйіршіктері деген не? Қандай ерекшеліктер эритоциттерге газдарды тасымалдауға мүмкіндік береді?......................... 24 35- сүрақ. Лейкоциттер деген не, олардың қызметі қандай қасиетгеріне негізделген?............... 25 36- сүрақ. Қандай қасиеттері тромбоцитгердің қанның үю процесіне қатынасуына негіз болады?.........................................................................26 37- сұрақ. Қанның қандай физикалық қасиетгері болады?...................26 38- сүрақ. Қанның осмостық қысымы деген не, оның маңызы қандай?...........................................................................................................27 39- сүрақ. Онкостық қысым деген не, оның маңызы қандай?..............28 40- сүрақ. Қанның буферлік жүйесі деген не, оның маңызы қандай? .... 28 41- сүрақ. Қанның тыныстық қызметі қалай атқарылады?...................29 42- сұрақ. Миоглобин деген не, оның гемоглобиннен қандай айырмашылықтары бар?..............................................................................30 43- сұрақ. Қандағы гемоглобин мөлшерін қалай анықтайды және гемоглобиннің қандай түрлері болады?..................................................... 30 44- сүрақ. Гемолиз деген не, оның қандай түрлері болады?.................. 31 45- сүрақ. Эритроциттердің түну механизмі қандай, оны анықтаудың клиникада қандай маңызы бар?..................................................................32 46- сүрақ. Қанның қорғағыипық қызметі қалай атқарылады?.............33 47- сұрақ. Қанның үюы деген не, оның биологиялық мөні неде?..... 34 48- сүрақ. Қанның ұюының механизмі қандай?.....................................34 49- сұрақ. Қан топтары деген не жөне қан қандай негізде топқа бөлінеді?.............................................................................................37 50- сұрақ. Антикоагулянттар деген не, олардың маңызы қандай?...... 38 51- сүрақ. Гемопоэз деген не, ол қайда жүреді?..................................... 39 294 3-ТАРАУ ҚАН АЙНАЛЫМ ЖҮЙЕСІ 52- сүрақ. Қан айналым жүйесін қандай мүшелер құрайды?.............. 40 53- сұрақ. Омыртқалылардың қан айналым жүйесінің қүрылым принципі қандай?....................................... 40 54- сүрақ. Жануарлар өлемінде қан айналым жүйесінің қандай түрлері кездеседі?.......................................................................................... 41 55- сүрақ. Омыртқалы жануарларда қан айналымының қандай ерекшеліктері кездеседі?.............................................................................. 41 56- сүрақ. Жануарларда жүрек қүрылымының қандай морфологиялық түрлері кездеседі?............................................................. 42 57- сұрақ. Адам жөне мал жүрегінің құрылысы мен оның қүрамаларының маңызы қандай?-.;.-............................................................ 43 58- сүрақ. Жүрек етіне қандай қүрылымдық ерекшелікгер төн? Не себепті жүрек етін ерекше топқа жатқызады?............................... . 4 5 59- сұрақ. Жүрек қызметінің қандай физиологиялық ерекшеліктері болады?.................................................................................,....................... 4 5 60- сүрақ. Жүрек етіне қандай физиологиялық қасиетгер төн?............ 46 61- сұрақ. Жүрек жүмысы қалай атқарылады?......................... 47 62- сүрақ. Жүрек жүмысы қандай сырт белгілермен байқалады?..... 48 63- сүрақ. Жүректің өткізгіш жүйесі деген не, оның маңызы қандай? ... 49 64- сүрақ. Автоматизмнің табиғаты қандай, автоматизм градиенті деген не?.................................................................................................. 50 65- сүрақ. “Жүрек заңы” деген не?....................................................... . 52 6 6 - сүрақ. Жүрек биотогы деген не, оны қалай зертгейді?...................52 67- сүрақ. Жүректің систолалық және минуттық сиымдылығы деген не, оны қалай анықтауға болады? .................... ............................ 53 6 8 - сүрақ. Жүрек жүмысы ырғағының қатаң сақталуының биологиялық мөні неде?...................................................... 53 69- сүрақ. Жүректің өзіндік реттеу механизмдері деген не, ол қалай атқарылады?........................................................................ 54 70- сұрақ. Жүрек жүмысының организм мүқтаждығына сөйкестігі қалай қалыптасады?............... 55 71- сұрақ. Гемодинамика (қанқозғалым) дегеніміз не, оның негізгі завдылығы қандай? Денеде қан неге бір бағытга ағады?......................... 57 72- сүрақ. Қан тамырларында қысым айырмасы қалай пайда болады? ... 57 73- сұрақ. Қан қысымы деген не, оған қандай факторлар эсер етеді? .... 58 74- сүрақ. Артерия тамырларында қан ағынының қандай ерекшеліктері болады?................................................................................. 59 75- сүрақ. Капиллярлық қан ағыны қалай атқарылады?.......................59 76- сүрақ. Веналарда қан ағынының қандай ерекшелікгері болады?..60 77- сүрақ. Тамырлар жүйесінде қан қандай сипатга ағады? Қан ағыны жылдамдығының қандай түрлері болады?.............................. 61 295 |