Номенклатура және изомерия Осы екі топтағы қосылыстардың номенклатурасы әртүрлі тәсілдермен құрастырылған
жүктеу/скачать 1,97 Mb.
|
10 дәріс 2 бөлім
- Бұл бет үшін навигация:
- Металдармен өзара әрекеттесу
- Негізгі оксидтермен әрекеттесу
- Әлсіз қышқылдардың тұздарымен әрекеттесу
- Карбон қышқылдарының спирттермен әрекеттесуі
- Бекітудің бірнеше реакциясы
- Ауыстыру реакциялары (галогендермен)
| Химиялық қасиеттері.
Қышқылдар класына тән жалпы қасиеттер (органикалық та, бейорганикалық та) молекулаларында гидроксил тобының құрамында сутегі мен оттегі атомдары арасында күшті полярлы байланыс болатындығына байланысты. Осы қасиеттерді суда еритін органикалық қышқылдардың мысалын қарастырайық. 1. Бөліну қышқыл қалдықтарының сутегі катиондары мен аниондарының түзілуімен: $ CH_3-COOH⇄CH_3-COO ^ (-) + H ^ + $ Дәлірек айтсақ, бұл процесс оған су молекулаларының қатысуын ескеретін теңдеумен сипатталады: $ CH_3-COOH + H_2O⇄CH_3COO ^ (-) + H_3O ^ + $ Карбон қышқылдарының диссоциация тепе-теңдігі солға ығысқан; олардың басым көпшілігі әлсіз электролиттер. Алайда, мысалы, сірке және құмырсқа қышқылдарының қышқыл дәмі қышқыл қалдықтарының сутегі катиондары мен аниондарына бөлінуіне байланысты. Карбон қышқылы молекулаларында «қышқыл» сутектің болуы, т.а. карбоксил тобының сутегі, басқа да қасиеттері байланысты. 2. Металдармен өзара әрекеттесусутегіге дейінгі кернеулердің электрохимиялық қатарында тұру: $ nR-COOH + M → (RCOO) _ (n) M + (n) / (2) H_2 $ Сонымен, темір сутекті сірке қышқылынан төмендетеді: $ 2CH_3-COOH + Fe → (CH_3COO) _ (2) Fe + H_2 $ 3. Негізгі оксидтермен әрекеттесу тұз бен судың пайда болуымен: $ 2R-COOH + CaO → (R-COO) _ (2) Ca + H_2O $ 4. Металл гидроксидтерімен өзара әрекеттесу тұз бен судың пайда болуымен (бейтараптану реакциясы): $ R - COOH + NaOH → R - COONa + H_2O $, $ 2R - COOH + Ca (OH) _2 → (R - COO) _ (2) Ca + 2H_2O $. 5. Әлсіз қышқылдардың тұздарымен әрекеттесу соңғысының қалыптасуымен. Осылайша, сірке қышқылы стеарин қышқылын натрий стеаратынан және көмір қышқылын калий карбонатынан ығыстырады: $ CH_3COOH + C_ (17) H_ (35) COONa → CH_3COONa + C_ (17) H_ (35) COOH ↓ $, $ 2CH_3COOH + K_2CO_3 → 2CH_3COOK + H_2O + CO_2 $. 6. Карбон қышқылдарының спирттермен әрекеттесуі эфирлердің пайда болуымен - этерификация реакциясы (карбон қышқылдарына тән маңызды реакциялардың бірі): Карбон қышқылдарының спирттермен әрекеттесуін сутегі катиондары катализдейді. Эстерификация реакциясы қайтымды. Тепе-теңдік сусыздандырғыштардың қатысуымен және эфирді реакция қоспасынан шығарғанда эфирдің түзілуіне қарай ығысады. Эстер гидролизі (эфирдің сумен реакциясы) деп аталатын этерификацияның кері реакциясында қышқыл мен спирт түзіледі: Әлбетте, карбон қышқылдарымен әрекеттеседі, яғни. көп атомды спирттер, мысалы, глицерин этерификация реакциясына түсуі мүмкін: Барлық карбон қышқылдары (құмырсқадан басқа), карбоксил тобымен бірге, молекулаларында көмірсутек қалдықтары бар. Әрине, бұл қышқылдардың көмірсутегі қалдықтарының табиғатымен анықталатын қасиеттеріне әсер етпеуі мүмкін емес. 7. Бекітудің бірнеше реакциясы - оларға қанықпаған карбон қышқылдары енеді. Мысалы, сутегі қосу реакциясы - гидрлеу... Радикалда бір $ π $ - байланысы бар қышқыл үшін теңдеуді жалпы түрде жазуға болады: $ C_ (n) H_ (2n-1) COOH + H_2 (→) ↖ (катализатор) C_ (n) H_ (2n + 1) COOH. $ Сонымен, олеин қышқылын гидрлеу кезінде қаныққан стеарин қышқылы пайда болады: $ (C_ (17) H_ (33) COOH + H_2) ↙ (\\ мәтін «олеин қышқылы») (→) ↖ (катализатор) (C_ (17) H_ (35) COOH) ↙ (\\ мәтін «стеарин қышқылы») $ Қанықпаған карбон қышқылдары, басқа қанықпаған қосылыстар сияқты, галогендерді қос байланыста қосады. Мысалы, акрил қышқылы бромды судың түсін түсіреді: $ (CH_2 \u003d CH - COOH + Br_2) ↙ (\\ мәтін «акрил (пропен) қышқылы») → (CH_2Br - CHBr - COOH) ↙ (\\ мәтін «2,3-дибромопропан қышқылы»). $ 8. Ауыстыру реакциялары (галогендермен) - қаныққан карбон қышқылдары оларға ене алады. Мысалы, сірке қышқылы хлормен әрекеттескенде қышқылдың әр түрлі хлор туындыларын алуға болады: $ CH_3COOH + Cl_2 (→) ↖ (P (қызыл)) (CH_2Cl-COOH + HCl) ↙ (\\ мәтін «хлорсірке қышқылы») $, $ CH_2Cl-COOH + Cl_2 (→) ↖ (P (қызыл)) (CHCl_2-COOH + HCl) ↙ (\\ мәтін «дихлорсірке қышқылы») $, $ CHCl_2-COOH + Cl_2 (→) ↖ (P (қызыл)) (CCl_3-COOH + HCl) ↙ (\\ text «trichloroacetic acid») $ Карбон қышқылдарының белгілі өкілдері және олардың маңызы жүктеу/скачать 1,97 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|