Тістердің қызметі –асты тістеу және шайнау, яғни механикалық үгу.Сонымен қатар олар сөйлеуге қатысады.Әрбр тістің тіс қаптамасы, мойны және түбірі болады.Қызылиектен шығып тұратын тіс бөлігін тіс қаптамасы деп атайды.
Тістің келесі бөлігі –мойны. Ол қызылиекпен жабылған.Тіс түбірі –тіс ұяшығына бекінген.Тіс типтері күрек тіс, ит тіс, кіші азу тіс және үлкен азу тістер болып бөлінеді.Тіс гигиенасы. Ауру тістер басқа мүшелерге (жүрек, бүйрек, буын және т.б ) зиян келтіреді.Таңертең және кешке тісті мұқият тазалау керек.Әр 3 ай сайын щетканы ауыстыру керек. Тісті емдейтін дәрігер стоматолог.
Суретте № 1 санымен көрсетілген тістің құрылысы А) тіс қаптамасы
В) мойны С) түбірі
дентин
тіс пульпасы, тіс ұлпасы 6.Күрек тістің қызметі
А) тістеу В) шайнау С) үгу
кесу
сөйлеу
Үлкен азу тістің қызметі, жоғары және төменгі жақтағы үлкен азу тіс саны А) 10
В) 8
С) 12
6
14
Тісті неше рет тазалау және ауру тістер қай мүшелерге зиян А) 2 рет, жүрек, бүйрек, буын
В) 3 рет, қол сүйектері С) 1 рет, бауыр, өт
4 рет, көз, құлақ
мүлде тазаламау
Нұсқаулық: Контекстті мұқият оқып, берілген тапсырмаларға дұрыс жауап беріңіз.
Жануарлар омыртқасыз және омыртқалы болып бөлінеді.Жәндіктер-белсенді ұшуға қабілетті жалғыз омыртқасыз жануарлар.Ұшу үшін көп энергия
қажет.Сондықтан оттек қажет.Жәндіктерде тыныс алу мүшелері жүйесі оттекті тікелей бүкіл дене жасушаларына жеткізеді.Кеңірдек-жәндік денесінде күшті тармақталған тыныс алу түтікшелері. Омыртқалылардың тыныс алу мүшелері балықты қарастырайық, олар суда тіршілік етеді.Судан еріген оттекті алу үшін ерекше тыныс алу мүшесі –желбезектер керек.Балық желбезегі 3 бөліктен:
желбезек доғасы,желбезек жапырақшалары және желбезек талшықтарынан тұрады.Құстарда тыныс алу мүшесі өкпе мен ауа өтетін жолдан тұрады.Ауа өтетін жол ауаның өкпеге жетуін қамтамасыз етеді.
1.1-суретте 1 санымен көрсетілген тыныс алу мүшесі А) желбезек доғасы
В) кеңірдек С) өкпе
D) ауа қапшықтары Е) демтүтік
2 суретте 3 санымен көрсетілген тыныс алу мүшесі А) желбезек доғасы
В) кеңірдек С) өкпе
D) ауа қапшықтары Е) демтүтік
3 суретте көрсетілген тыныс алу мүшесі
А) желбезек доғасы В) кеңірдек
С) өкпе, ауа қапшықтары
D) желбезек талшықтары Е) демтүтік
Кеңірдек арқылы тыныс алатын жәндік А) жылқы
В) шыбын С) торғай
D) шағала Е) балық
Достарыңызбен бөлісу: |