Нүрмашева Ф. К а з а Х с т а н р е с п у б л и к а с ы н ы ң а з а м а т т ы қ 1 c ж ү р г І з у к ү к ы ғ ы \. l\l \ I ы /м II а \іч 1,1 ’iiiw
§ 3. Азаматтык істі жүрпзудегі күкыктык катынастардын
жүктеу/скачать 12,05 Mb. Pdf көрінісі
|
nurmashev u nurmasheva f kazakstan respublikasynyn azamattyk 2
§ 3. Азаматтык істі жүрпзудегі күкыктык катынастардын субъектілері мен объект ілері Азаматтык іс жүргізудегі күкыктык катынастардын субъек- •гілеріне накты азаматтык істерді кара у мен шешу бойынша сот проиесіне катысушы түлғалар жатады. Азаматтык іс жүрпзудегі катынастардын катысушылары ретіндегі субъектілердін күкыктары мен мінлеттері занмен реттелген КР АІЖ К-нін 44-бабында іске катысушы түлғаларға мынадай тараптар жата ды делінген: дауға жекеталаптар коюшы үінінші түпғалар; дауға жеке талаптар коймайтын үшінші түлғалар; прокурор; мемлексттік органдар, жергілікті өзін-өзі баскару органдары; проиеске КР АІЖК-нін 56 және 57-баптарында карастырылған нсгіздер бойынша катыскан үйымдар немесе жеке азаматтар, согтың аса ерекше сот ісі тәртібінде карастырып отырган істері бойынша арыз берушілер мен өзге де мүдделі адамдар (КР АІЖК, 289-бап). Зан әдебиеперінде кейбір авторлар азаматтыкіс жүргізудегі катынас субъектілерін мынадай үш негізгі топтарға бөледі: I) сот; 2) іске катысушы түлғалар; 3) әділ соттың жүзеге асуына ыкпал езепн түлғалар. Азаматтык іс жүргізудегі катынас субъектілерінін бірінші тобына аудаңдыксоттар, сондай-акоблыстыксоттар, Казахстан Республнкасы Жоғарғы Соты, олардын аппеляииялык, касса- циялык және кадағалау сатыларынын соттары. Сот (сот төрешісі) — бүл мемлекетпк өкіметпң органы, непзп, міндетті субъект. Әділсот пен сот ісінің органы ретінде сот болмаған кезде және оның катысуынсыз азаматтык іс жүргізушілік күкыктык катынастардын болуы мүмкін емес, онсыз істі тал- кылау да мүмкін емес. Дегенмен де сот тек төмендегі шарттарды сактаған жағдай- ларда іс жүргізушілік күкыктык катынастардын субъектісі бола алуы мүмкін: 4S — егер де сот талкы л ауы н да занды түрде тагай ы ндалған сот төреш ідері каты саты н болса. — талап етуш інін немесе ж ауап б ер у ш ж щ к ар сы л ы гы н а неп з болы п табы латы н істін нәти ж есін е ж еке ж ән е өзге мүдлесі бот маган кезде; 1. С от сот ісінін н егп гі, басты каты суш ы сы бола отырып, іс ж ү р п зу каты настары н мы надай при нш іптер бойы нш а кұрады: сот — талап етуш і, сот — жауап беруш і, сот — прокурор, сот — к у э г ер , сот — талап ету ш п п н нем есе ж ауап б ер у ш ін ш өкілі, сот — сарапш ы ж э н е т.б. 2. Іске каты суш ы т ү л ғал ар д ы ң іс ж ү р гізу д егі к у к ы к т ы к кары м -каты настары заңмен аны кталған (К.Р А ІЖ К , 5-бөлім). Бүл топка мынадай субъектілер жатады: — ж ок ка ш ытарылған, бүзы лган м атериалды к күкы ктарм ен б а й л а н ы с т ы ж ә н е за н д ы ( м а т е р и а л д ы - к ү к ы к т ы к н е м е с е күкы кты к не іс ж үргізуш ілік) мүдделері бар түлғатар. Оларга мы налар жатады: тараптар (талап етуші ж ән е ж ауап беруш і), үш інш і түлғалар (дауіа өз алдарына жеке талаптар кою ш ы не м есе талап к о й м ай т ы н ), п р о к у р о р , м е м л е к е т п к о р ган д ар , ж ергілікті өзін -озі баскару органдары, үйымдар немесе ж еке азаматтар (К Р А ІЖ К -н ін 44, 56, 57-баптары) ж әне соттын аса ерекш е сот ісі тәртібімен карап жаткан істеріне мүдделі өзге тұлғалар (К Р А ІЖ К , 289-бап). — занды іс жүргізуге көмектесетін түлғалар. Бүлар — коргау- ш ылар, іске катысуш ы түлғалардын занды өкілдері. 3. А заматтык іс ж үрпзу катынастары субъек плерш ін үимніш тобы н п р о п еск е каты суш ы ж ән е әділ сот о р н атуға кө м ек корсетуш і түлғалар (куәгерлер, аудармаш ы лар, сарапш ы лар, мамандар) күрайды. Кейбір авторлар сот отырысы залында отыратын түлғалар ды да (туы скандар, ж акы ндар, таны стар, іс бары сы ндз талап етушіге немесе жауап беруш іге ниет біддіруші^ер. ж трналис- тер жөне өзге де азаматтар) азаматтык іс жүргіэуш ідік казынас- тар субъектілерж е жаткызады А зам аіты к іс жүргізу күкьны теорнясында іс журпзуш ілік катынастардын жалпы ж әне арнайы объектісі боладь А заматтык іс ж үрп зудеп күкыктык катынасзардын жалпы объектісіне барлык азаматтык істер үшін іспн сипаты мен түріне карамастан даудын материалдык көрінісі, істеп тарапіарды н мүдлесі, яін и соттын корғауга, талкьы ауіа және шешуге тністі 46 сол дауы жаталы. Бірак проиесте «сот — талап етуил», «сот - куөгер» жоме баска да көптеіен карапайым кукыктык катынас- тартуындайтындыктан, әрбір пакты кукыктык карым-катынас- тын объектісіне кол жеткпген нэтиже жатады. «Сот-сарапшы» карым-катынасынынобъектісінесараптама жүрпзудін нәтиже- сінде алынган потижелер жатады. Іс ж үргізудеп кукы кты к карым-катынастардыи арнайы объектісі — бүл белплі бір іс жүргізушілік кукыктык карым- кагынасты жүзеге асыру барысыида алынган мәтиже. Мысалы, куөгерден манызды айгактык мәні бар мәліметтер алумен бай- ланысты сот пен к у ә г е р д т арасында туындаған кукыктык карым-катынастар. Өзге жағдайда арыздағы койылатын талап пен онын негіздіп туралы іс бойынша түсжіктеме алумен бай- лаиы сты сот пен талап ету ш п ш і арасы нда туы ндаган іс жүрпзушілік кукыктык карым-катынастар. Сот пен сарапшы арасындаты іс жүргізуішлік кукыктык карым-катынастардын объектісше арнайы білімге непзделген іс үшін манызды жана деректер туралы корытынлы да жатады. 4-т а р а у. ІСКЕ ҚАТЫСУШ Ы ТҮЛҒАЛАР жүктеу/скачать 12,05 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|