О ббк 83. 3 (5 Қаз) б 20 Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігі Ақпарат және мұрағат комитеті

Емле туралы. А.Байтұрсынұлының мақаласы 1929 жылы 
жазылып,  «Еңбекші  қазақ»  газетінде  жарияланған.  Мақала 
тұлғаның кейінгі жинақтарда жарияланбағандықтан, тың мұра 
ретінде соны туындылардың бірі болып есептеледі. Бұл мақала 
2000  жылы  ҚР  БҒМ  ҰҒА  А.Байтұрсынұлы  атындағы  ТБИ-
ның  ғылыми  қызметкері  О.Жұбаеваның  дайындауымен  осы 
мекеменің  «Тіл,  әдебиет  сериясы»  хабаршысында  алғаш  рет 
бүгінгі  әріппен  2000  жылы  жарық  көрді.  Келесі  жылы  «Ұлы 
тұлғалар»  сериясымен  жарық  көрген  «Ұлттың  ұлы  ұстазы» 
атты  ғылыми-библиографиялық  жинаққа  енді  (Б.  128-137). 
Жинақтың таралымы «200» дана ғана екендігін ескеріп, мақала 
қаз-қалпында қайта жарияланып отыр. 
«МОПР  һәм  Күншығыс  елдерінің  еңбекшілері»  атты 
кітапша  1924  жылы  Мәскеуде  жарық  көрген.  Бұл  кітап-
шаны  А.Байтұрсынұлы  аударды  деп  айтуға  негіз  болып 
отырған  мәлімет,  жинақша  соңында  берілген:  «МОПР 
комитетінің құралдарынан тізуші – А.Б.» (8-бет) деген ақпар. 
А.Байтұрсынұлы  қазақ  жұртына  «МОПР-дың  не  екенін» 
түсіндіреді. Ол өзінің мағлұматын осы атаудың шығу төркінін 
баяндаудан  бастайды:  «Международная  организация  помощи 
борцам  революции  деген  орысша  сөздердің  бас  әріптерінен 
құралған сөз. Мұны қазақшаға аударсақ, «реуолүтсиа жолын-
да күресушілерге жәрдем беретін ұйым» деген болып шығады» 
(1-бет) деп ұйымның аталу тарихына тоқталады.
Автор  МОПР-дың  бүкіл  жер  жүзінің  еңбекшілеріне  керек 
ұйым екенін түсіндіріп тарата отырып, қазақ халқының бұқара 
еңбекшілері  мен  жұмысшыларына  да  ел  ішінде  ашылып 
жатқан  бұл  ұйымнан  қалыс  қалмай,  мүшелікке  кіруі,  «өзінің 
болашағына» керекті іс екенін айтады.

375
ҚОСЫМША
«Ер Сайын» кітабының сыртқы мұқабасы, 1923 ж.

376
«Ер Сайын» жыры мәтіні ішіндегі атауларға берілген көрсеткіш

377
«Ер Сайын» тарихи жырының мазмұны

378
«23 жоқтау» кітабының мұқабасы

379
«23 жоқтау» кітабының мазмұнының бірінші беті

380
«23 жоқтау» кітабының мазмұнының екінші беті

381
«23 жоқтау» кітабының соңында берілген зират

382
Мазмұны
Құрастырушыдан....................................................................3
Қазақ  халқының  ар-ожданы.............................................................4
Ер Сайын (1923)...............................................................................12
23 жоқтау (1926)................................................................................74
Табылған туындылары 
Дағдарыс  (1915).............................................................................175
Қоян (1915)......................................................................................176
Туған  тілім  (1916)  ........................................................................177
Шекіспей,  бекіспейді  (1916)…………….............……..….........178
Қалам  қайраткерлері  жайынан  (1922)........................................182
Емле  туралы  (1929)......................................................................187
МОПР  һәм  күншығыс  елдерінің  еңбекшілері  (1924)  ............196
Мақалалары
Қазақтың өкпесі (1911) …………………………….......…………208
Егін егу (1913) …………………..………….........………………..210
Шаруа жайынан (1913) …………...………...................................212
Ауру жайынан (1913) ………………….......……………………..214
Бас қосу турасында (1913) ….........………………………………..218
Жауап қат (1913) ………….......…………………………………..222
Бас қосуға рұқсат берілмеді (1913) ...........…………………….…227
Бас қосу (1913) …………………...........……………………….….228
Орынбор 13-нші октиабір (1913) ….......………………………....230
Білім жарысы (1913) …………………..........………………….....235
Білім жарысы қақында (1913) …………...........………………......239
Оқыту жайынан (1913) ..................................................................240
Орыс «мейірманшылығы» (1913)..................................................244
Аңдаспаған  мәселе  турасында  (1914)  .....................................245
Досмайыл  қажыға  ашық  қат  (1914)  .......................................246
Губернатор өзгерілуі (1914) ..........................................................251
Соғысушы  патшалар  (1914)  ........................................................253
Бұ заманның соғысы (1914) ........................................................257
В.Л.Буртсев (1915) ........................................................................260
Лениннің  50  жасы  (1920)  ............................................................260
Түзетілген  әріп  (1929)  .................................................................263
Ғалым  мұрасының  көрсеткіші.....................................................268
Ғылыми  түсініктер.........................................................................355
Қосымша .........................................................................................375

«Ел-шежіре» қайырымдылық қоры» қоғамдық қорының
президенті Дидахмет Әшімханұлы
Ахмет Байтұрсынұлы
Алты томдық шығармалар жинағы
V том
«Ер Сайын», «23 жоқтау» ауыз әдеби мұрасы,
көсемсөздері, табылған туындылары
Редакторы Райхан Сахыбекқызы
Корректоры Ақнұр Көбегенқызы
Техникалық редакторы Ниязбай Оразымбет
Компьютерде беттеген Жамила Айдос

иБ № 151
Теруге 03.10.2013 ж. берілді. Басуға 21.10.2013 ж. қол қойылды. 
Пішімі 84х108
1
/
32
. Қаріп түрі «times New roman». 
Басылымы офсеттік. Шартты баспа табағы 20. 
Таралымы 2000 дана. Тапсырыс №
«Ел-шежіре» қоғамдық қоры. 050009. Алматы қаласы. 
Абай даңғ. 143, 517 бөлме
«Полиграфкомбинат» ЖШС
Алматы қ., Мақатаев көшесі, 41