Дәріс 7 - VIA-топ элементтерінің жалпы сипаттамасы (халькогендер).
VIA-топ элементтері(халькогендер) VIA-топ элементтері(халькогендер) - Жалпы электрондық формула:
- […] ns 2 (n–1)d 10np 4
- Тотығу дәрежесі:
- O: –II, –I, 0, +I, +II
- H2O; H2O2; O2; O2F2; OF2
- S, Se, Te (Po): –II, 0, (+II), +IV, +VI
- H2Э; Эх; ЭО2; ЭО3
Табиғаты - 1. O 49,5 % (масс.)
- 15. S 0,048 %
- 60. Se 8·10–5 %
- 74. Te 1·10–6 %
- 87. Po 2·10–14 %
- Табиғи күкірт
- Минералдар – сульфидтер:
- Пирит FeS2
- Халькопирит CuFeS2
- Сфалерит (мырыш алдамшы) ZnS
- Галенит (қорғасын жылтырлығы) PbS …
- Минералдар – сульфаттар:
- Гипс CaSO4 · 2H2O
- Мирабилит Na2SO4 · 10H2O …
Кислород - Оттегі - жер бетіндегі ең көп таралған элемент (массаның 49,5%.).Оттегі табиғи түрде (ауа) болады және судың, тау жыныстарының және тірі организмдердің бөлігі болып табылады.Атмосферада оттегінің мөлшері массаның 23,13% құрайды. (Көлемі бойынша 20,94%), литосферада – 46,60%, гидросферада шамамен 85% (мұхиттарда оттегінің 85,8% және таза суда 88,81%).
Оттегінің тотығу дәрежелерінің шкаласы - OH, H2O, Na2O, SO3, H2SO4, NaOH, K3PO4, KAl(SO4)2 …
- Атомарный кислород
- KClO3 = KCl + 3[O]
- KNO3 = KNO2 + [O]
- K2S2O6(O2) = K2S2O7 + [O]
Жай заттар - Аллотропия: O2, O3 (озон)
- S8(ромбич.), S8 (монокл.), S6, S4, Sx (пластич.), S2
- Se красн. Se серый
O2 - физикалық және химиялық қасиеттері - O2 – түссіз, иісі және дәмі жоқ газ, бал.т. – 218,7 С, қай.т. –182,96 С,
- Сұйық O2 көгілдір, қатты O2 – көк түсті.
- O2 суда ериді(азот пен сутекке қарағанда жақсы ериді).
- O2 тікелей әрекеттеспейтін металдарда ериді (450°С ерітіндіде 1 см3 алтын мен платина тиісінше 77 және 48 см3 оттегін ерітеді).
Озон O3 - O3 – ашық-көк газ, бал.т. –192,7 С, қай.т.–111,9 С, жарылғыш және улы.
- Сұйық күйінде – қою көк, қатты күйінде - қою күлгін.
- Алынуы:
- электр. разряд
- 3 O2 2 O3
Молекула O3 полюсті - Озонды анықтау:
- 2KI + O3 + H2O =
- = I2 + 2KOH + O2
- Қолдануы: ауыз суды санитарлық өңдеу (озондау), ағарту, дезинфекциялау және т. б.
Достарыңызбен бөлісу: |
