«Қоғамдағы ұстаз мәртебесі» эссе Қазақстан Республикасы Шығыс Қазақстан облысы Үржар ауданы Таскескен ауылы «Ақтанберді атындағы орта мектеп-бақшасы»

мектеп психологы Саменова Гульзат Жармухамедовна

gulzat.samenova@mail.ru
2020 жылды білім беру жүйесінің кадрлық корпусы көтеріңкі көңіл-күймен қарсы алды. Өйткені, 27 желтоқсанда Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев қоғам күткен және сұранысқа ие "Педагог мәртебесі туралы" заңға қол қойды.

Біздің еліміздің қайта құрулардың сапалы жаңа кезеңінің басталуын білдіретін бұл шешім қазіргі заманның басты трендіне –әлемдегі елдер мен ұлттардың бәсекеге қабілеттілігінің кепілі ретінде адами капиталды дамытуға бағдарлауға толық сәйкес келеді.

Мұндай заң бізде ешқашан болған емес – бұл қазақстандық білім беруді дамытуды ұғыну мен жүйелі заңнамалық қамтамасыз етудегі нағыз серпіліс.

Ұстаз – үлкен тұлға.

Бұл заңның қабылдануы мұғалімнің, педагогтың біздің еліміздің де, жалпы әлемнің де бүкіл білім беру жүйесінің басты тұлғасы екенін толық түсінудің қиын және ұзақ кезеңінің нақты аяқталуы болды.

Мұғалім адамзат өркениетінде ерекше рөл атқарады. Ол, шын мәнінде, өркениетті төртінші өлшемде – уақытпен байланыстыратын буын ретінде қызмет етеді.

Адамзат жинаған білім мен дағдыларды әрбір келесі ұрпаққа беретін - мұғалім. Тек білім ғана емес, сонымен бірге әлемді түсіну мен дүниетаным, ойлау тәсілдері, ұлттың жаны, адами құндылықтар, мәдениет және тағы басқалары.

Мұғалімдер-әрбір жаңа ұрпаққа ата-бабалар ұрпақтарының жетістіктері мен қамқорлығын жеткізіп, әрқайсысына болашаққа есік ашатындар. Менің бұрыннан келе жатқан сенімім-мұғалім мәртебесін көтерместен, оған құрмет көрсетіп, оның қиын және асыл еңбегін тиісті биіктікке жеткізбейінше, біз маңызды мақсаттарға жете алмаймыз.

Мұғалімсіз адамзат өмірінің басты динамикалық процесі тиімсіз болады-оның үнемі жаңаруы және өткен мен қазіргі жетістіктерге сүйене отырып, алға ұмтылысы. Уақыт арасындағы байланысты адамзатқа мұғалімдер қамтамасыз етеді, менің ойымша, бұл олардың басты және өте жоғары мақсаты.

Ежелгі дәуірден бастап шығыста мұғалімге деген көзқарас ең құрметті болды, ол ең құрметті адамдардың бірі болды. Біздің басты байлығымыз – адам, ал ұлы Абай айтқандай: "адамдағы ең үздік нәрсе – мұғалімнен".

Шығыс әлемінің ұлы ұстаздары кеңінен танымал болды. Ғылыми әлем Әбу Насыр Әл-Фарабидің дарынын ерте ғасырларда жоғары бағалап, оны ежелгі дәуір ойшылы Аристотельден кейінгі екінші ұстаз деп атаған.

Қазақтың аса көрнекті ағартушысы, жаңашыл педагог және мектеп ұйымдастырушысы Ыбырай Алтынсарин мұғалімді тағайындау туралы аса құрметтеп айтқан: "мұғалім болу – қызмет емес, Құдай болу деген осы борыш. Бұл үшін жоғары жан болуы керек, ол басқа адамдарға жалынды бере алады, оның орнына ештеңе талап етпейді".

Осы игі еңбекті қолдау және оның барынша тиімділігін қамтамасыз ету үшін біз педагогтарға зор құрмет көрсетіп, мұғалім мамандығын жоғары бедел мен мәртебемен қамтамасыз ете аламыз және солай етуіміз керек. Бұл біздің қоғамымыз бен мемлекетіміздің алдағы келешектегі өзгермеген ең терең сеніміне айналуға тиіс.

Тәуелсіздіктің алғашқы күндерінен бастап білім беру Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті – Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың ерекше назарында болды.

Бұл оның елді дамыту стратегиясының негізгі тармақтарының бірі болды, оны жаңғырту жөніндегі ең маңызды міндеттер Қазақстан халқына іс жүзінде әрбір Жолдауда көрініс тапты. Саяси бағыттың аксиомасы тек жоғары білімді ұлт бәсекеге қабілетті бола алады деген сенім болды.

Тәуелсіздіктің 30 жылы ішінде біз көптеген заманауи талаптарға сай келетін түбегейлі жаңа білім беру жүйесін құрдық. Бүгінгі таңда мемлекет әлемдік стандарттарға сәйкес келетін білім беру сапасының алдыңғы қатарлы позицияларына көшу үшін қолдан келгеннің бәрін жасауда.

Педагог мәртебесіне байланысты мәселелерді шешуде негізгі үш жол бойынша ілгерілеу анықталды. Бірінші жол-жаңа деңгейде педагогтердің біліктілігін жүйелі арттыру, екінші жол – жалақыны арттыра отырып материалдық ынталандыру, үшінші жол-педагогтің беделін арттыру үшін имидждік жұмыс жүргізу, мұғалімнің оң имиджін қалыптастыру. Талдау сол күндері бұқаралық ақпарат құралдары арқылы мұғалімдер мен жалпы білім туралы теріс ақпарат болғанын көрсетті. Сондықтан мақсатты имидждік жұмыс өзекті болып қала береді.

Мұндай мәртебені көтерудің бірқатар нақты міндеттерін шешуде белгілі бір ілгерілеу жүзеге асырылды.

Педагогтердің біліктілігін арттыру жүйесін, олардың имиджін қайта қарау бойынша жүйелі шаралар қабылданды.

Жаңа заңнамада мұғалімдерді шамадан тыс жүктемелерден және олардың қызметіне араласудан қорғауға арналған барлық шаралар жүйесі ұсынылған.

Мұндай саясат білім беру жүйесіне дарынды жастарды тартуға, осы саланы біртіндеп айтарлықтай жасартуға, сапалы кадрлық резервті қалыптастыруға жан-жақты ықпал етуге мүмкіндік береді.

Қазір ең бастысы - оны іс жүзінде жүзеге асырудың барлық мүмкіндіктерін қамтамасыз ету. Бұл жерде ҚР Білім және ғылым министрлігіне, ең алдымен заңға тәуелді актілерді мұқият пысықтауға және оларды енгізуге үлкен жауапкершілік жүктеледі. Содан кейін-барлық білім беру ұйымдарында жаңа құқықтық нормаларды жаппай игеру ісінде жергілікті атқарушы органдарға. Осыдан кейін басты сөз мұғалімдерде болады. Біз оларға нәтижелі және сапалы жұмыс істеу үшін барлық жағдайды жасауымыз керек.

Қазіргі уақытта біз білім беруде айтарлықтай нәтижелерге қол жеткіздік. Олар Норвегия, Жапония және Германиядан кейінгі білім индексі сияқты беделді көрсеткіш бойынша әлемнің жетекші төрттігіне кірді. Біз білім беруді жаңғырту және оның әлемдік білім беру кеңістігіне кірігу деңгейі бойынша ТМД елдері арасында көш бастап келеміз. Сонымен қатар, біздің оқушылар халықаралық пәндік олимпиадаларда көптеген медальдарды жеңіп алады.

Осының барлығы үшін біздің талантты және креативті ұстаздарымызға рахмет!

Жаһандық форумда сөйлеген сөзінде Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев: "Менің басты мақсатым-миллиондаған отандастарымның кең ауқымды реформалардан пайда көруіне, инклюзивті қоғамның, серпінді экономиканың, жоғары сапалы білім мен озық денсаулық сақтаудың жемісін көруіне жағдай жасау", - деп атап өтті.

Енді мұндай дамуға жаңа серпін берілді, педагогтар жаңа құқықтар мен мүмкіндіктерге ие болуда. Педагогтердің өздеріне қойылатын талаптар, олардың жауапкершілігі мен елдің дамуына қосқан үлесі де арта түсетіні әділетті.