Ой жүлгесін осы тұстан үзе тұрып, шегініс жасасам деймін

Адам баласы – табиғатпен туыс, дұрысы, адам – табиғаттың бір өскіні. Солай болғаны үшін де дүниенің түкпір-түкпіріндегі жұмыр басты тіршілік иесінің бәріне ортақ пәлсапа күшінде: «Жылды төрт тоқсан толықтыратыны секілді жан біткеннің де төрт мезгілі болады-дүр». Сол жанның мінезі мен болмысы қалыптасып, қайраты тасып, айбары асып, ойы орнығатын дер шағын – «жаз мезгілі» дейді. Асылы, осынау құбылыс табиғатта да үшбу мезгілде көрініс берсе керек.

Еріншек күн, үркек бұлақ, семіз мал, тоқ жер, үнемі кешігіп келер бұлт, қайда барсаң артыңнан қалмай-тұғын ай, жалпылай бір шолып өтсең бәрі саған анталап қарап, біртіндеп назар аударсаң, әр жерден бір жалт-жұлт етіп сығалайтын жұлдыздар – бәрі-бәрі адамға телісең кежегесі кейін тартып тұратын кеспірді сипаттағанымен, табиғатқа телісең жарқыраған жазды қиялыңызға қондырмай ма? Мұндайда қазақ өзінің байырғы қара өлеңімен бүй деген:

«Жаз болса жердің беті жайнап тұрған,
Ән шырқап бұлбұл құстар сайрап тұрған.
Болғанда қырық күн шілде, сарша тамыз,
Ыстық боп жердің жүзі қайнап тұрған».

немесе

Жаңа ес біліп, айналаны енді танып жатқан шақ. Аяқ – сүріншек, көз – мақтаншақ. Аяқтың сүріншектігі белгілі. Көздің мақтаншақтығы – жылт еткен жақсыға қарап таңданады да, «мен көрдім ғой, тағы да көремін» деп жанды-жансыздың күллісіне телміртіп қояды. Таңғалып-тамсанып жүріп ата-анамнан адасып қалдым. Қалың нөпірдің арасынан белгісіз ақсақал жөн сұрады. Тілімді қызықтады білем, ауық-ауық жымиып-жымиып қойып әрненің басын бір шалды. Толассыз сұрақ. Ақыры, үйіме әкелді. Сондағы ақсақалдың айтқан сөзі есімнен кетпейді. «Балам, қазір сенің көгеретін, көктейтін кезің. Бой мен ойды қатар түзейтін көктемің. Ата-анаңнан алыстап кетпе. Әйтпесе, жаздың өзі сен секілді ерке – қызығы көп. Еркеліктің тағы бір аты – еркіндік. Еркелеп жүріп, еркінсіп кетпе – адасып кетесің. Құдай сақтасын, мен секілді ата жолыға бермейді күнде. Байқа!».