Қолданылған әдебиеттер тізімі
жүктеу/скачать 218,4 Kb.
|
| Модуляция түрлері
Модуляцияланған дабылдар мен модуляция түрлерін тасымалдаушы дабыл және модуляцияланушы (ақпараттық) параметр бойынша ажыратылады. Ең жиі тасымалдаушы дабыл ретінде: гармоникалық дабыл (аналогтік және дискреттік модуляция кезінде); видеоимпульстардың периодтық кезектесуі (последовательность) (импульстік модуляция кезінде) қолданылады. 1-кестеде модуляция түрлерінің тасымалдаушы және модульдеуші дабыл бойынша жалпы топтастырылуы көрсетілген. 1-кесте – модуляция түрлерінің жалпы топтастырылуы
Тіпті, гармоникалық тасымалдаушы дабыл кезінде теориялық тұрғыдан модуляция түрінің шексіз көп түрі болуы мүмкін. Қазіргі кезде байланыс жүйелерінде модуляцияның 50-ден астам түрін қолданады, және олардың саны әрдайым өсіп тұрады. Бұл әртүрлі модуляциялардың әртүрлі бөгеуілге тұрақтылығының (помехоустойчивость), спектрдің еңінің және модуляторлар мен демодуляторлардың орындалу күрделілігінің болуына байланысты. Жүйе үшін модуляция түрінің және тасымалдаушы дабыл түрінің таңдалуы дабылдың байланыс желісі арқылы өту нәтижелілігі және модуляция мен демодуляция операцияларының қарапайымдылығына ғана емес, ең алдымен, модуляция түрінің хабарлама жіберілудің берілген сапасын камтамасыз ету қабілеттілігіне байланысты шешілуі тиіс. Амплитудалы-импульстік модуляция – ұзақтығы τ, жоғары жиілікте импульстік сигнал тасу реті, оның амплитудасына тепе – тең немесе тең. Амплитудалық модулятор – берілген сигналдың хабарына тән тербеліс процессін басқаратын құрылғының құрама бөлігі. Жилік модуляциясы – жилігінің өзгеру кезіндегі тербеліс моодуляциясы. Потенциалды бөгеткетұрақтылық деп берілген дабылдар және бөгет түрлерінің қол жетерлік шекті бөгеткетұрақтылығын айтады. Оны берілген 5
Қабылдаудың ең максималды (потенциалды) бөгеткетұрақтылығын қамтамасыз ететін қабылдағышты оптималды деп атайды. Дискретті дабылдардың қабылдауының бөгеткетұрақтылығын берілген дабылдардың қабылдауы кезіндегі қателік мүмкіндігімен бағалайды. Ол модуляция түрінен және қабылдау тәсіліне тәуелді болады. Дискретті дабылдарды тасымалдау үшін дискретті амплитудалық (ДАМ), жиілікті (ДЖМ), фазалық (ДФМ), салыстырмалы фазалық (ДСФМ) модуляция түрлерін қолданады. Ең үлкен потенциалды бөгеткетұрақтылықты (қателіктің ықтималдығының ең минимал мүмкіндігін) ДФМ-ы бар жүйе, одан кейін ДАМ, ДЖМ, ДСФМ-ы бар жүйелер береді. ДФМ-нің қолданылуының ДЖМ-мен салыстырғандағы энергетикалық ұтысы 2 есе (3 дБм-ға), ДАМ-мен салыстырғанда 4 есе (6 дБм-ға) үлкен. ДСФМ ДФМ-нің артықшылығын қолданады. Бұл модуляция түрінің бөгеткетұрақтылығы ДФМ-нен кемірек және ДАМ-нан үлкен. ДЖМ-мен салыстырғанда ДСФМ кішкентай бөгет кезінде бөгеткетұрақтылығы көбірек және үлкен бөгеттер кезінде азырақ. ДЖМ үлкен бөгет деңгейлі каналдардың бөгеткетұрақтылығын қамтамасыз ету қажеттілігінде қолданылады, мұнда ДСФМ және ДАМ кішкентай бөгеткетұрақтылығын береді. Олар көбінесе тасымалдаудың үлкен жылдамдықтары кезінде үлкен бөгет деңгейі бар радиоканалдарда қолданылады. Қабылдаудың 2 тәсілі бар: когерентті, мұнда демодуляция кезінде қабылданатын дабылдың фазасы туралы ақпарат қолданылады, дабыл кернеуінің лездік мәндері бойынша шешеі шығарылады; когерентті емес, мұнда дабыл фазасы туралы мәліметтер қолданбайды, қабылданатын дабыл бойынша шешім оны айналып өтетін дабылдың мәндері бойынша шығарылады; Бұл тәсілдер әр түрлі модуляция үшін қолданыла алады. Когерентті тәсілдер қабылданатын дабылдың фазасын бағалау үшін қабылдағыштың схемалары бірсары күрделендіруді қажет етеді. Сондықтан мұнда ең үлкен бөгеткетұрақтылықты беретін ДФМ-ді қолданған жөн, ал когерентті емес қабылдауды ДАМ және ДЖМ-мен біріктіргеннен қабылдағыштың схемаларындағы қарапайымдылықты және дабыл жиілігінің тұрақтылығына аса қатал емес талаптарды береді. Әртүрлі канал түрлерінде модуляция түріне және қабылдау тәсіліне шектеу қойылады. Фазаның және жиіліктің жылдам флуктуациясы бар каналдарда ДФМ мен ДЖМ қолдану нәтижелі емес, себебі бұл қабылдағыш схемасының қатты күрделенуіне әкеліп, ол өз кезегінде қол жеткізген бөгеткетұрақтылықпен ақталмайды. ДФМ бар жүйені когерентті қабылдау кезінде қолдануға долмайды, себебі ДФМ кезінде ақпарат дабыл фазасының өзгеруі негізінде салынған, ал белгісіз немесе анықталмаған дабыл фазасы 6
Қабылдаудағы белгісіз дабыл фазасы каналдарында когерентті тәсілді қолданудан тіпті күрделі құрылғылар көмегімен онымен қабылданатын дабылдың бастапқы фазасын анықтауға болатын, яғни қабылданатын дабылдың бастапқы фазасы белгісіз болғанда, я когерентті емес тәсіл болған жағдайда да бас тартуға тура келеді. Бірақ фазаның баяу флуктуациясы бар каналдарда оны бағалаудың арқасында оны анализ аралығында біршама сенімді алдын ала болжауға болады. Мұндай жағдайда оптималды когерентті қабылдауды іске асыруға болады, себебі фаза көршілес бірлік элементтер арасында фазалар айырымына біршама баяу өзгереді, сақталып қалады. Мұнда ДСФМ-ді қолданумен когерентті қабылдау әбден болуы мүмкін. Жиіліктің баяу флуктуация каналдарындағы ДЖМ-мен де солай. ДЖМ дабылдарының оптималды когерентті қабылдағышы жоғары бөгеткетұрақтылықты қамтамасыздандыру қажет еткен жағдайда қабылдаудың когеренттілігін іске асыра алатын фаза мен жиіліктің баяу флуктуациялары бар каналдар оптималды болады. Демодуляция модуляцияланған сигнал құрамынан ақпараттық сигналды ажыратып, бөліп шығару процесі. Оны боліп шығаратын құрылғыны демодулятор деп атайды. Демодуляция екі сатыдан тұрады: 1.ақпараттық сигналды модуляцияланған сигнал құрамынан іздеп тауып айқындау; 2.оны бөліп шығару. Модуляцияланған сигнал құрамынан ақпараттық сигналды табу үшін модуляцияланған сигналды қисық сызықты байланыс элементінің кірісіне берсе, оның шығысында көптеген сигналдар (тасушы және ақпараттық) комбинациясы, соның ішінде төмен жиілікті сигналы (ақпараттық сигнал) болады. Осы сигналдар құрамынан төмен жиілікті электр сүзгісі көмегімен ақпараттық сигналды бөліп шығаруға болады. 7
жүктеу/скачать 218,4 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|