Онтология: әлемді философиялық түсіну

ОНТОЛОГИЯ: әлемді философиялық түсіну

Дәріс жоспары

• Болмыс ұғымы және оның негізгі формалары
• Философияның негізгі категориялары
• Философия тарихындағы болмыс түсінігі
• Әлем бейнесі(картинасы)

Онтология – болмыс туралы ілім.

Онтология – болмыс туралы ілім.

Болмыс – негізгі философиялық категория, әлемнің философиялық бейнесін жүйелендіретін принцип, әлемнің қарама-қайшы, тұтас бірлігін қамтамасыз етеді.

Болмыс дегеніміз – «бар», «осы» деген мағынаны білдіреді.

Негізгі онтологиялық сұрақтар

• Әлемнің негізінде біртұтас бастама бар ма?
• Әлем неден басталады?
• Әлемде өмір бойы шексіз өмір сүретін нәрсе немесе құбылыс бар ма?
• Әлемнің түпнегізі не?

Болмыстың негізгі формалары

Болмыстың негізінде екі бастама жатыр:

• Субстрат – «барлығы жасалған(басталған) нәрсе немес құбылыс»
• Субстанция – мән, негізінде жатқан,
• Монизм – бір ғана бастама
• Дуализм – екі бастама
• Плюрализм – бірнеше бастама

Болмыстың негізгі формалары

• Материалды болмыс(заттар әлемі)
• Идеалдылық болмысы(психикалық және рухани құблыстар)
• Адам болмысы
• Әлеуметтік болмыс
• Ноуменалды болмыс(ноумен – өз бетімен өмір сүретін құбылыстар, санаға тәуелсіз)
• Феноменалды болмыс(феномен тәжірибеден алынатын құбылыс, танушы субъектің көзқарасымен қабылданады)

Философияның негізгі категориялары

• Болмыс және бейболмыс
• Материя
• Кеңістік
• Уақыт
• Қозғалыс
• бейне

ОНТОЛОГИЯ

БОЛМЫС - әлемнің негізі, барлығының себепшісі, пайда болмайды жән жоғалмайды.

БЕЙБОЛМЫС – жоқ нәрсе

МӘН – қоршаған әлемдегі заттар мен құбылыстардың көптүрлілігі мен жиынтығы