«Операциялық жүйелер» пәнінен оқу-әдістемелік кешен 5B060200 – «Информатика»мандығына арналған ОҚУ-Әдістемелік материалдар

1. Дәрістер

3. Студенттің өздік жұмысы

1. 
   ДӘРІСТЕР
   

Жүйелік программалық қамтама

1. 
   Жүйелік программалық қамтаманың құрамы
   
2. 
   Базалық программалық қамтама
   

Қазіргі заманғы ЭЕМ-ді программамен қамтамасыз ету машинаның көптеген қызметін іске асыруға арналған программалар жиынтығынан тұрады. Мысалы, аудармашы программалар бір тілден екіншісіне аудару қызметін атқарады; принтерді қосу программасы; қол тетігін қосу драйвері. Компьютердің жұмысы операциялық жүйе арқылы басқарылатыны, ал пайдаланушының машинада түрлі информацияларды өңдеу үшін арнайы дайындалған программаларды пайдалануы тиіс екенін ескерту қажет. Қазіргі кезде түрлі типті компьютерлерге арнап дайындалған программалар жеткілікті. Құрылымы бойынша ЭЕМ-ді программамен қамтамасыз ету екі топқа бөлінеді, олар:

1)    жүйелік программалар;

2)    қолданбалы программалар;

3)    аспаптық программалар.

Жүйелік программалар компьютердің барлық құрылғыларының жұмысын үйлестіреді, пайдаланушыға машинаның ұтымды қызмет етуін қамтамасыз етеді. Жүйелік программалар түрлері:

       операциялық жүйе;

       драйвер;

       қабықша-программа;

       операциялық қоршау;

       утилит.

Windows арасындағы программалануды бастау үшін соншалықты маңызды деп саналатын екі сәтті қарастырамыз – бұл (АРІ – фүнкциясы) жүйелік функцияны шақыру және Windows-ға арналған программаның мүмкін болатын құрылымдары. Пирогов программаның 6 типін атап көрсетеді, оларды шартты түрде мынадай үлгіде атауға да болады:

• 
  классикалық құрылым – бір ғана басты терезеге ие;
  
• 
  диалогтық құрылым – басты терезесі диалогтық терезе болып табылады;
  
• 
  консольдық тип – басты терезесі диалогтық терезе (жасалатын немесе соған ілесіп отыратын) болып табылады;
  
• 
  Терезесіз құрылым - бұл басты терезесі жоқ Windows қосымшасы;
  
• 
  Сервистер – арнайы құрылымға ие және операциондық жүйеде айырықша рөл ойнайтындар;
  
• 
  Драйверлер – сыртқы қондырғыларды меңгеруге арналған бағдарламаның айырықша құрылымына ие болғандар.
  

Сонымен, Windows программалануы туралы бірнеше жалпы ережелерден басталық.

1. 
   Windows-дағы программалану API (Application Program Interface, программалық интерфейс қосымшасы) функциясын пайдалануға негізделеді. Сыртқы қондырғылармен әрі операциондық жүйенің өзара әрекеттесуі мұндай функциялардың тікелей ықпалымен өткізіледі.
   
2. 
   АРІ функциясының тізім, және олардың тізімдемесін дұрысы ең дұрысы мәселен Borland C+ пакетімен қойылып жүрген WIN32.HLP файлынан алуға болады. API функциясы бойынша және Windows арасында программалану бойынша нақты тізімдеме тұтастай Visual Studio NET құжаттамасында (документация) сақталады.
   
3. 
   Windows аралығындағы программалық басты элементі терезе болып табылады. Әрбір терезе үшін өзінің мәліметтерді өңдеу процедурасы анықталған.
   
4. 
   Терезе басқару элементтерінен құралуы мүмкін: (кнопкалар), тізімдер, редакциялау терезесі және басқалар. Бұл элементтер іс жүзінде терезе болып табылады, бірақ айырықша өзгешелік меңгерген болып саналады. Бұл элементтермен (және терезенің өзімен) өтіп жатқан оқиғалар процедураға мәліметтер келіп, түсуін туындатады (оқиғаны айқындайтын белгіні бір параметрлердегі процедура шақырылады).
   
5. 
   Windows операциондық жүйесі есте сақтаудың линиялық адресацияны пайдаланады. Басқа сөзбен айтсақ, барлық есте сақтауды бір ғана сегмент деп қарауға мүмкіндігі туады.
   
6. 
   5-баптың (пункт) ізімен біз факт жүзінде берілген мәліметтер көлемінде шектелмегендіктен код немесе стектің (жойылмайтын ауыстырылу көлемінде) болып табылады. Программа мәтініндегі сегменттер кодтың (секцияның) жекелеген үзіктерінің белгілі бір өзгешеліктерін тапсыруға жазба немесе жалпы пайдалануға рұқсат тепеуге және тағы басқа мүмкіндік береді.
   
7. 
   Windows операциондық жүйесі көп тапсырмалы орта болып табылады. әр тапсырманың өзінің адрестік кеңістігі және өзінің кезектегі мәліметтеріне ие болады. Бұдан басқа, тіпті бір бағдарлама аясында көп тапсырма жүзеге асырылуы да мүмкін – кез келген процедура дербес тапсырма ретінде іске қосылуы мүмкін.