41.Хроматтық абберациялар.Хроматтык аберрация ортанын сыну корсеткішінін жарык толкынынын узындыгына тауелділігінен пайда болады. Онын салдарынан кескін турлі туске боялып корінеді. Оптикалык жуйе аберрацияларын толык жою мумкін емес. Бірак ар турлі адістер аркылы оны азайтып, кескін сапасын арттыруга болады.
Хроматтык аберрация — жарык саулелері толкындарынын узындыгына байланысты, олардын линза аркылы откеннен кейінгі артурлі ара кашыктыкта жинакталуы натижесінде коріністін микроскоптагы ауытку қубылысы. Натижесінде микроскоп аланшасындагы коріністін шеткі жактары боялып, коріністін озі анык корінбейді. Тірі материяны бірінші болып микроскоп аркылы зерттеген агылшыннын онертапкыш галымы физик жане математик Роберт Тук1665 жылы озі жасаган микроскоппен осімдік кабыгынын улпасын зерттеп, онын жасушалардан туратындыгын коргенмен, осыдан кейінгі 100 жылдан астам уакыт ішінде жануарлар мен осімдік жасушаларынын курылыс зандылыктарын толык зерттеуге микроскоптардын сапа жагынан курылымдык жеткіліксіздігі, ягни микроскоптардагы сфералык жане хроматтык аберрациялар (ауыткулар) мумкіндік бермеді. Тек, XVIII гасырдын аягы мен XIX гасырдын басында гана хроматтык линзаларга негізделген микроскоптардын жасалынуына байланысты, жануарлар мен осімдіктер организмдерін микроскоппен жогары денгейде зерттеуге мумкіндік туды.
42.Оптикалық құралдардың ажыратқыштық қабілеті. Спектрлік куралдын ажыраткыштык кабілеті деп онын толкын узындыктарынын айырымы оте аз екі сызыкты ажыратып бакылау мумкіндігін айтады. Егер спектрлік прибор алі де ажырата алатын біріне-бірі оте жакын орналаскан екі сызыктын біреуінін толкынынын узындыгы , екіншісінкі болса, сонда прибордын ажырау кабіллеті R былай орнектеледі:
R=
Мундагы λ- ажыратылатын сызыктар толкын узындыктарынын орташа мані, -олардын толкын узындыктарынын айырмасы.
Тор комегімен алынган арбір спектрлік сызыктын дифракциялык максимумдары болады. Егер толкын узындыктары λ жане λ+Δλ сызыктарга тан улы максимумдар бірін-бірі ішінара жапкан болса, онда оларды белгілі бір шарт орындалганда гана бір-бірімен ажыратып бакылауга болады.