Сана – бұрыннан бар тәжірибе фонында ағып жатқан шындықтың субъективті тәжірибелері.
Сана адамның психикалық әрекетінің барлық түрлерін қамтиды: түйсік, қабылдау, бейнелеу, ойлау, зейін, сезім және ерік.
Адамның бүкіл ЖЖӘ үнемі екі деңгейде ағып тұрады:түпкі сана және сана.
Сана қоршаған ортадан ажыратылуы мүмкін, абстрактілі категориялармен әрекет етеді, бірақ организм мен қоршаған орта арасындағы байланыс санадан тыс деңгейде жүзеге асырыла береді.
Темперамент
Темперамент
Жоғары жүйке қызметінің түрлері туралы қазіргі заманғы идеяларды адамдардың мінез-құлқын бақылау негізінде ежелгі грек дәрігері Гиппократ (б.з.б. 4 ғ.) анықтаған адам темпераментінің төрт түрімен (холерик, меланхолик, флегматик, сангвиник) анықтауға болады.
Темперамент типтері жүйке жүйесінің үш параметрінің қосындысымен анықталады: күш, салмақ (баланс) және қозғалғыштық.
жүйке жүйесінің күші оның тітіркендіргіштің ұзақ әсер етуіне төзімділігі;тепе-теңдік – сыни жағдайларда бір реакциядан екінші реакцияға (мысалы, қозудан тежелуге) өту мүмкіндігі;қозғалғыштық – жаңа шартты байланыстардың қалыптасу жылдамдығы.
Ойлау ?
Адамның вербальды ойлауы сөйлеумен тығыз байланысты. Сөйлеудің арқасында адамның ойлауы жалпыланып, делдал болады.Ойлау процесі келесі психикалық операциялардың көмегімен жүзеге асады: талдау, синтез, салыстыру, жалпылау және абстракциялау (объектіні немесе қасиетті ойша таңдау). Адамдардағы ойлау процесінің нәтижесі – ұғымдар, пайымдаулар және қорытындылар.
Сигнал жүйелері
Сигнал жүйелері
Бірінші сигналдық жүйе – сыртқы дүниенің бейнелері құрастырылатын көру, есту және басқа да сезімдік сигналдар.
Күрделі сигнал беру жүйесінің жекелеген элементтері қоғамдық жануарлар түрлерінде (жоғары ұйымдасқан сүтқоректілер мен құстар) пайда бола бастайды, олар дыбыстарды (сигнал кодтарын) қауіп туралы, белгілі бір аумақты басып алғанын және т.б.
Екінші сигналдық жүйе сөздік болып табылады, онда шартты тітіркендіргіш ретінде сөз нақты физикалық мазмұны жоқ, бірақ материалдық дүниенің заттары мен құбылыстарының нышаны болып табылатын белгі күшті ынталандыруға айналады; еңбек әрекеті мен қоғамдық өмір процесінде адамда ғана дамиды.
