Тіл ой алмасуға мүмкіндік береді. Сөйлеу ғылыми ұғымдарды жасауға, заңдылықтарды тұжырымдауға мүмкіндік береді.
Сөйлеу психиканың көмегімен әртүрлі мүшелердің қызметін реттеуге қатыса алады. Сөздік тітіркендіргіштер физиологиялық белсенді факторлар болып табылады, олар зат алмасу процестерінің қарқындылығын өзгертеді, бұлшықет және сенсорлық жүйелерге әсер етеді. Уақытында айтылған жылы сөз өнімділікті арттырады, жақсы көңіл-күйге ықпал етеді. Науқастың көзінше абайсызда айтылған сөз оның жағдайын айтарлықтай нашарлатуы мүмкін.
Екінші сигналдық жүйенің қызметі қозғалыс, есту және көру анализаторларының және мидың фронтальды бөліктерінің қызметімен қамтамасыз етіледі. Сөйлеуді қабылдау сөйлеу-моторлық (Брока аймағы) және сөйлеу-есту анализаторларының (Вернике аймағы) көмегімен жүзеге асады.
Белгілі бір индивидтегі бірінші және екінші сигналдық жүйелердің арақатынасын ескере отырып, И.П.Павлов шындықты қабылдауда бірінші немесе екінші сигналдық жүйенің басым болуына байланысты ЖЖӘ-нің адамдық ерекше түрлерін анықтады:
Белгілі бір индивидтегі бірінші және екінші сигналдық жүйелердің арақатынасын ескере отырып, И.П.Павлов шындықты қабылдауда бірінші немесе екінші сигналдық жүйенің басым болуына байланысты ЖЖӘ-нің адамдық ерекше түрлерін анықтады:
Көркем типке бастапқы сигналдық стимулдарды қабылдау басым адамдар жатады. Бұл қоршаған әлем оқиғаларын (суретшілер мен музыканттар) көру және есту арқылы қабылдаудың жарықтығымен сипатталатын адамдар. Бұл типтің өкілдерінде ойлаудың бейнелі түрі басым.
Ойлау түріне екінші сигналдық жүйесі күшті адамдар кіреді. Бұл типтің өкілдері ойлаудың логикалық типі, абстрактілі ұғымдарды құрастыру қабілеті (ғалымдар, философтар) басым.Бұл адам типологиясындағы екі шектен; әдетте жоғары жүйке қызметінің түрлерінің біреуінің көп немесе аз көрінісі туралы ғана айтуға болады.Бірақ тағы бір өте сирек типологиялық нұсқа бар, оған бірінші және екінші сигналдық жүйелердің ерекше күшті дамыған адамдар кіреді. Бұл адамдар көркем де, ғылыми шығармашылыққа да қабілетті. Мұндай тұлғалардың көптігіне И.П.Павлов Леонардо да Винчиді жатқызды.
