Орындаған: Бектасова Елдана Тақырыбы

Айырша без

Айырша без (грек, thymus — тимус) — омыртқалы жануарлар мен адам организмдеріндегі иммундық жүйенің қалыптасуы мен оның қызметінің толық атқарылуын қамтамасыз ететін без. Айырша без иммундық жүйенің орталық мүшесіне жатады.

Төстің ішкі бетінде, жүрек ұясының (ортаңғы қабырғаның) үстіңгі жағында орналасқан. Астыңғы жағы жүрек қабы – перикардпен, артқы жағы ірі-ірі қан тамырлармен шектескен. Без екі – қабық және ми қабаттардан тұрады. Онда екі түрлі жасуша бар – лимфоид жасуша (ұсақ микроциттер) негізінен қабық қабатта, торлы жасуша астыңғы қабатта орналасқан. Олар бірігіп селдір торға айналады, торда лимфоциттер орналасады. .

Төстің ішкі бетінде, жүрек ұясының (ортаңғы қабырғаның) үстіңгі жағында орналасқан. Астыңғы жағы жүрек қабы – перикардпен, артқы жағы ірі-ірі қан тамырлармен шектескен. Без екі – қабық және ми қабаттардан тұрады. Онда екі түрлі жасуша бар – лимфоид жасуша (ұсақ микроциттер) негізінен қабық қабатта, торлы жасуша астыңғы қабатта орналасқан. Олар бірігіп селдір торға айналады, торда лимфоциттер орналасады. .

Скелетопиясы:

• Айырша без –әдетте бездің мойындық бөлігі болмайды, оның жоғарғы жиегі төс тұтқасының артқы жағында мойындырық тілігінен төмен қарай түрлі қашықтықта жатады. Ал төменгі жиегі 2 қабырғааралыққа немесе 3 қабырғаға сәйкес келеді.

Жасқа байланысты өзгеруі

• Жаңа туған баланың бездерінің салмағы 12 г,ені 4см, ұзындығы 5см,қалыңдығы 6см.
• 15 жаста 37 г болады. Одан әрі қарай без клеткалары солып азаяды. ұзындығы максималды16см жетеді.
• 45 жаста 35-16 г,
• 50-55 жаста 12-13 г,
• қартайғанда не бары 6 г болып қалады.

Балалардағы ерекшелігі

Бала туғанда айырша без жақсы жетіліп тұрады. Оның ұлпасы дифференцияланып, әр бөлігіндегі милы және қыртысты қабаттары айқын көрінеді. Бала туғанда бездердің 62-63% қыртыс қабатында, 37-38% милы қабатында орналасады.

• Жаңа туған баланың тимусындағы лимфоциттердің мөлшері қыртысты қабатта 62,6 %, милы қабаттта 42,4 %.
• Бала туғаннан кейін оның мөлшері азайып,
• 3 жаста қайта көбейеді де 3 жасқа толғанда 43,4 % болады.

Тимустағы эндокриндік без клеткаларының мөлшері 36-37% шамасында болады.

Тимустағы эндокриндік без клеткаларының мөлшері 36-37% шамасында болады.

• 4 жастан бастап без клеткаларының арасында май клеткалары пайда бола бастайды.
• 12 жастағы баланың тимусының 35,4% ғана без болып, жас өспірімдік мерзімнен бастап біртіндеп азаяды.
• 20 жастан әрі қарай бездің орнын май және дәнекер ұлпалары басады.

Айырша бездің балалардағы топографиялық ерекшелігі

• Скелетотопиясы: айырша бездің жоғарғы полюсі төс тұтқасынан 1-1,5см жоғары, төменгі полюсі ІІІ-ІV қабырға деңгейінде орналасады. 5 жасқа дейінгі балаларда төс сүйектің мойындырықтық тілігінен алға шығып тұрады. Жалпы салмағы 30-35 г.жуық

Жасқа байланысты салмағы мен көлемінің өзгеруі

• “Оперативная хирургия с топографической анатомией детского возраста” Ю.Ф.Исакова, Ю.М. Лопухина Москва 1989
• “Топографическая анатомия и оперативная хирургия” В.И.Сергиенко, Э.А. Петросян Москва 2013
• Клиникалық анатомия Идрисов Ә.А., Қайназаров А.Қ, Алмабаев Ы.А.

Қолданылған әдебиеттер

жүктеу/скачать 0,85 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: