Наркотиктер, алкоголь, басқа ПАЗ-дың адам ағзасына, өмір сүруіне және функцияларына әсері үш әртүрлі бағытта білінеді.
Біріншіден, ПАЗ мидың белгілі жүйелері мен құрылымдарына спецификалық әсер етеді және тәуелділік синдромын шақырады. Бұл синдром наркологиялық ауру клиникасындағы негізгі болып табылады.
Екіншіден, алкоголь және наркотиктер адам ағзаның барлық жүйелері мен мүшелеріне токсикалық әсер етеді. Барлық қосымша аурулар, асқынулар және науқастық тәсілі ПАЗ-дық токсикалық әсеріне байланысты.
Үшініден, бүгінгі күнде ата-ананың наркологиялық патологиясы ұрпаққа әсер етеді. Медико-генетикалық зерттеулер дәлелдеуі бойынша, алкоголизм және наркоманиямен ауыратын ата-анадан туған балаларда он ауруларды кездесу жиілігі жоғарлайды.
Сонымен қатар оларда мінез бен тәртіпте өзгерістер болады: агрессия, депрессия, қауіп-қатерге бейімділік. Жүктілік кезінде әйел алкогольді қолданғанда ұрықта алкогольді синдром дамуы мүмкін, және де наркотиктерді қолданса бала туа біткен наркотәуелділікпен тууы мүмкін.