ҚҰНДЫЛЫҚТАР, ҚЫЗЫҒУШЫЛЫҚТАР, НОРМАЛАР ТҰЛҒАНЫҢ РУХАНИ НЕГІЗІ РЕТІНДЕ
ОРЫНДАҒАНДАР: АБДУГАНИЕВ БАХТЖАН,БУЛАТОВА ДИНА,ҚҰЛЫМБЕТ ДИНАРА,СЕРІК БАЛЖАН,КУСАНОВА МАДИНА
САБАҚТЫҢ ЖОСПАРЛАРЫ:
ҚҰНДЫЛЫҚ — БЕЛГІЛІ БІР ЗАТТЫҢ МАҢЫЗДЫЛЫҒЫ, КЕРЕКТІГІ. СЫРТТАЙ ҚҰНДЫЛЫҚ ЗАТ НЕ ҚҰБЫЛЫСТЫҢ ҚАСИЕТІ БОЛЫП АНЫҚТАЛАДЫ.
ҚҰНДЫЛЫҚ ТУРАЛЫ ТҮСІНІК
1
ҚҰНДЫЛЫҚТАР ТУРАЛЫ АЛҒАШҚЫ ТҮСІНІК ЕЖЕЛГЕ ГРЕК ҒАЛЫМЫ
СОКРАТТАН БАСТАУ АЛАДЫ. СОКРАТ ҮШІН ҚҰНДЫЛЫҚ «АДАМНЫҢ ӨМІРДІ БАҒАЛАУЫ» ЕКЕН.АРИСТОТЕЛЬДІҢ ПАЙЫМДАУЫНДА «ЭТИКАНЫҢ МАҚСАТЫ - ТАНЫМ ЕМЕС,
ІЗГІЛІККЕ ҮЙРЕТУ. ЭТИКАЛЫҚ ЗЕРТТЕУЛЕР РУХАНИ АДАМГЕРШІЛІК ДЕГЕННІҢ НЕ ЕКЕНДІГІН БІЛУ ҮШІН ЕМЕС, ОСЫ РУХАНИ АДАМГЕРШІЛІККЕ ЖЕТУДІҢ ЖОЛДАРЫН ҮЙРЕТУ ҮШІН ҚАЖЕТ, ОЛАЙ БОЛМАҒАНДА БҰЛ ҒЫЛЫМНЫҢ ПАЙДАСЫ БОЛМАС ЕДІ» - ДЕЙДІ.
ҚАЗАҚСТАНДА ҚҰНДЫЛЫҚ ТҮСІНІГІ
• ӘЛЬ-ФАРАБИ, Ж. БАЛАСАҒҰН, ҚОЖА АХМЕТ ЯССАУИДІҢ ЕҢБЕКТЕРІНДЕ КЕЗДЕСЕДІ.
• ҚАЗАҚСТАНДА ҚҰНДЫЛЫҚ ҰҒЫМЫН КӨПТЕГЕН ҒАЛЫМДАР ЗЕРТТЕП, (Қ. ӘБІШЕВ, Н.С.ӘЛҚОЖАЕВ, Қ. ЖАРЫҚБАЕВ, М. ЖҮНІСОВ, С. ҚАЛИЕВ, К. ОРАЗБАЕВА, И. ШӘМШАТҰЛЫ, К. НҰҒЫМАНОВА) АНЫҚТАМА БЕРГЕН.
Н.С. ӘЛҚОЖАЕВТІҢ ПІКІРІНШЕ, ҚҰНДЫЛЫҚ, АДАМ БОЙЫНДАҒЫ ЖАҚСЫ ҚАСИЕТТЕР МЕН
ИМАНДЫЛЫҚ.
• Қ. ЖАРЫҚБАЕВ БОЙЫНША, ОЛ ҰЛТТЫҚ ТӘРБИЕ МЕН ҰЛТТЫҚ САНА.
• Ш. МАЙРАҒАНОВА БОЙЫНША ҚҰНДЫЛЫҚ ОҚУ МЕН ТӘРБИЕГЕ БАҒЫТТАЛҒАН ИДЕЯЛАР.
АЛАЙДА ОНЫҢ МАҢЫЗДЫЛЫҒЫ МЕН ПАЙДАЛЫЛЫҒЫ ТАБИҒАТТАН, ОБЪЕКТТІҢ ІШКІ ҚҰРЫЛЫМЫНЫҢ ӘСЕРІНЕН ЕМЕС, АДАМ БОЛМЫСЫНА ЕНГЕН, АДАМ ОҒАН ҚҰШТАР НЕ ҚАЖЕТТІЛІК СЕЗЕТІН НАҚТЫ ҚАСИЕТТЕРДІҢ СУБЪЕКТИВТІ БАҒАЛАНУЫНАН БОЛАДЫ. ҚҰНДЫЛЫҚТАР ЖҮЙЕСІ АДАМНЫҢ КҮНДЕЛІКТІ ҚОҒАМДЫҚ НЕ ЖЕКЕ ТҰРМЫСТЫҚ БАҒДАРЫНДА, ОНЫҢ АЙНАЛАСЫНДАҒЫ ЗАТТАР МЕН ҚҰБЫЛЫСТАРҒА ҚАРЫМ-ҚАТЫНАСЫНЫҢ ОРНАУЫНДА ОРЫН АЛАДЫ. МЫСАЛҒА, СТАҚАН СУСЫН ІШУ ҚҰРАЛЫ РЕТІНДЕ ӨЗ ПАЙДАЛЫ ҚАСИЕТІН ТҰТЫНУШЫ ҚҰНДЫЛЫҒЫ РЕТІНДЕ, МАТЕРИАЛДЫҚ ИГІЛІК РЕТІНДЕ КӨРСЕТЕДІ
ҚЫЗЫҒУШЫЛЫҚ - БІР НӘРСЕ ТУРАЛЫ ЖАҒДАЙҒА ҚАРАЙ БІЛУГЕ ҚҰМАРЛЫҚ, ДҮНИЕДЕГІ ЗАТТАР МЕН ҚҰБЫЛЫСТАРДЫ ТАНЫП-БІЛУГЕ БАҒЫТТАЛҒАН АДАМНЫҢ ЖЕКЕ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІНІҢ БІР КӨРІНІСІ.
ҚЫЗЫҒУШЫЛЫҚТАР ТУРАЛЫ АНЫҚТАМА
2
ҚЫЗЫҒУШЫЛЫҚТЫҢ ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ ТҮСІНІГІ ӨТЕ КӨП МӘНДІ, БІРАҚ СОҒАН БАЙЛАНЫСТЫ АРНАЙЫ ЕРЕКШЕЛІКТЕР ҚАТАРЫ БАР. ЕҢ АЛДЫМЕН ҚЫЗЫҒУШЫЛЫҚ ТАНЫММЕН, ТАНЫМДЫҚ ІС - ӘРЕКЕТПЕН ТЫҒЫЗ БАЙЛАНЫСТЫ. Г.И. ЩУКИНАНЫҢ ПІКІРІНШЕ, ТАНЫМДЫҚ ҚЫЗЫҒУШЫЛЫҚ ТҰЛҒАНЫҢТАҢДАМАЛЫ ТАНЫМ АЙМАҒЫНА ҚАТЫСТЫ, ОНЫҢ ЗАТТЫҚ ЖАҒЫНА ЖӘНЕ БІЛІМГЕ ИЕ БОЛУ ПРОЦЕСІНЕ БАҒЫТТЫЛЫҒЫ РЕТІНДЕ КӨРІНЕДІ. ТАНЫМДЫҚ ҚЫЗЫҒУШЫЛЫҚ «ОҚЫТУДЫҢ КЕҢ ӘЛЕУМЕТТІК ТҮРТКІЛЕРІ» НЕГІЗІНДЕ ПАЙДА БОЛА ОТЫРЫП, ЯҒНИ ОҚУ ІС - ӘРЕКЕТІНІҢ ӘЛЕУМЕТТІК ШАРТТАЛҒАН МӘНДІЛІГІ ТҮРТКІЛЕРІМЕН ДАМУ ҮРДІСІНДЕ МӘНДІ ӨЗГЕРЕДІ. КӨПТЕГЕН ЗЕРТТЕУШІЛЕР ҚЫЗЫҒУШЫЛЫҚТЫҢ ДАМУЫНЫҢ ҮШ САПАЛЫ СПЕЦИФИКАЛЫҚ ЭТАПЫН БӨЛІП КӨРСЕТЕДІ.
белгілі іс - әрекет түріндегі және біліміндегі тор өрістегі олардың шектелуі
іс - әрекеттегі операциялар және мақсаттың нақтылығының үлкенділігі;
берілген арнайы саладағы адамның білімінің кеңеюі және тереңдеуі;
берілген саладағы адамның таным процестерінің белсенділігі ғана емес, сонымен бірге шығармашылығының да көрінуі;
сәйкес іс - әрекетпен ұзақ уақыт айналысуға әкелген өзіндік эмоцианалды қанағаттанушылық.
ТҰЛҒАНЫҢ ҚЫЗЫҒУШЫЛЫҚ БАҒЫТТЫЛЫҒЫНЫҢ ЕРЕКШЕ СИПАТЫ:
НОРМАЛАР - топтар мен қоғамға енген, мәдениетте қалаулы әрі лайықты деп саналатын әлеуметтану ережелері
НОРМАЛАР
3
ӘЛЕУМЕТТІК НОРМАЛАР ҚОҒАМДЫҚ ҚАТЫНАСТАРДЫ РЕТТЕЙТІН НОРМАЛАРДЫҢ ЖИЫНТЫҒЫ РЕТІНДЕ МЫНАНДАЙ НОРМАЛАРДАН ҚАЛЫПТАСАДЫ ЖӘНЕ ТҮРЛЕРГЕ БӨЛІНЕДІ
ҚҰҚЫҚТЫҚ НОРМАЛАР
ӘДЕТ-ҒҰРЫП НОРМАЛАР
ДІНИ НОРМАЛАР
КОРПОРАТИВТІК НОРМАЛАР
МОРАЛЬДЫҚ НОРМАЛАР
ТЕХНИКАЛЫҚ НОРМАЛАР
ҚОҒАМДЫҚ НОРМАЛАР
Vision
ҚОҒАМДАҒЫ ИНДИВИДТЕРДІҢ, АДАМДАРДЫҢ МIНЕЗ-ҚҰЛЫҚТАРЫ АРНАЙЫ НОРМАЛАР ШЕҢБЕРІМЕН ШЕКТЕЛГЕН. ҚОҒАМДА ҚАБЫЛДАНҒАН ТӘРТІП ПЕН ӨМІРДІҢ ҚАТЫНАСТАРЫ АДАМДЫ БІР ҚАЛЫПТА, ТӘРТІП, ТАЛАПТАР КӨЛЕМІНДЕ, ӨЗІНІҢ МІНЕЗ-ҚҰЛҚЫН КАЛЫПТАСТЫРУДЫ ТАЛАП ЕТЕДІ. ӘР ИНДИВИД, ҚОҒАМНЫҢ МҮШЕСІ ҚОҒАМ ҚАБЫЛДАҒАН НОРМАЛАРҒА ӨЗІНІҢ ҚИМЫЛ-ӘРЕКЕТІН БЕЙІМДЕЙДІ. КЕРІСІНШЕ, ҚОҒАМНЫҢ САНАСЫНА, ОНЫҢ ТЫНЫС ТІРШІЛІГІНЕ ЖАТ ТАЛАПТАР МЕН ЕРЕЖЕЛЕРДІ ИНДИВИД ҚОҒАМНЫҢ МҮШЕСІ РЕТІНДЕ ҚАБЫЛДАУЫ НЕМЕСЕ КАБЫЛДАМАУЫ МУМКIН. ЖЕКЕ АДАМНЫҢ МІНЕЗ-ҚҰЛЫҚТАРЫ ҚОҒАМДЫҚ ҚАТЫНАСТАРДА ПАЙДА БОЛЫП, ҚАЛЫПТАСҚАН НОРМАЛАРҒА САЙ ҚАЛЫПТАСУЫ ҚАЖЕТ.
ПРАКТИКАЛЫҚ ЖҰМЫС
Қазақстанда құндылық түсінігі кіидердің еңбектерінде кездеседі?
Қазіргі жастар өміріндегі басты құндылықтар қандай?