Қорыта келгенде, өмір жағдайының өзгеруімен, отбасынан немесе кіші мектеп оқушысында үстем беделдер біршама өзгереді. Ата-ана беделімен қатар мұғалім беделі де пайда болады. «Ал мұғалім былай айтты» - деп бала шешесінің айтқанына қарсы шығады. Бастауыш мектептің соңына қарай, дамудың макрофазасы ретінде негізгі бейімделу кезеңі (А.В. Петровский бойынша) аяқталғанда, оқушы тек қана оқу іс-әрекетінің ғана емес, сондай-ақ, белсенді тұлғааралық өзара әрекеттесудің де субъекті бола бастайды, оның өзі өте маңызды. Кіші мектеп оқушысы жасөспірім бола бастайды. Сонымен жасөспірім шақта адам өзінің өмір сүруіндегі мәнділікті іздейді және өзінің біртұтастылығын игеруге талпынады, басқалар арасында өз орынын табуға тырысады.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
В. Т. Кудрявцев, Психология развития человека. - Рига, 1999.
И. Ю. Кулагина, Возрастная психология - Москва, 1999.
Кон И.С. Психология старшеклассника. М., 1980.
Кондратьев М.Ю. Подросток в замкнутом круге общения. М. - Воронеж, 1997.
