«Орта ғасырдағы Азия және Африка тарихы»
жүктеу/скачать 0,66 Mb.
|
Азия
- Бұл бет үшін навигация:
- ХҮІ ғасырдағы Түркия мен Россия.
| 23 Дәріс. Осман мемлекеті.
Мақсаты: Жоспары Осман империясы мен Еуропа. Осман мемлекеті және Ресей. Халықаралық қатынаста алатын орны. ХҮІ ғасырдағы Түркия мен Россия. Бұл екеуінің арасындағы ең бірінші байланыстар ХҮ ғасырдың аяғында Түркияның қалауы бойынша орнатылды. Россияға жіберілген ең бірінші Түрік елшілігін польша-литва үкіметі ұстап алып жібермей қойған болатын. 1497 жылы Түркияға М.Плещеев аттандырған орыс елшілігі келді. Ол түрік үкіметінің алдына Азов пен Кафа (Феодосия) қалаларынан Қара теңізге шығатын сауда жолдары туралы мәселе қойды. Екі жылдан соң Түркияға тағы бір елшілік аттанды. Сұлтан орыстарға достық өмір сүруге, түрік жерлерінде орыс көпестерінін саудасына ыңғайлы жағдай туғызуға уәде берді. Ол кезде Түркия да, Россия да ешқандай саяси немесе территориялық мәселелер көтерген жоқ. Бұл мәселелер ХҮІ ғасырдың басынан орын ала бастады. 1514 жылы түрік сұлтаны сауда мәселелерімен қатар Мәскеуде тұтқында отырған Қырым ханы Абдуллатифты қайтаруды талап етті. Бұл талап орындалмаған соң түріктер орыстардың ноғайлардағы елшісі Семен Мальцевті тұтқынға алды. Орыс казактарының бұзықтығы, олардың Түркия шекарасына жақын жерге қоныстануы, қамалдар тұрғызуы, орыстардың түркі тілдес Астрахань, Қазан хандықтарын басып алуы, кабарда халқын езгіге салуы (1557) - осының бәрі 1569 жылғы І-орыс-түрік соғысының еебебі болды. Түріктердің 60 мыңдық әскері 1569 ж. жазда (шілде-тамыз) Астраханьға (15 кыркүйек) сәтсіз шабуыл жасап, кейін қайтуға мәжбүр болды. Кавказдағы түркі тілдес халықтар бірауыздылык танытпады, түріктерге көмек, қолдау көрсетпеді. Бұл кезде Ливон соғысында есі шығып жатқан орыстарды түріктердің жеңуіне, әрине болатын еді. ІҮ Иван түріктердің Астраханьнан кейін қайтқанына қуана-қуана дереу келіссөз жүргізуге елшілер жіберді. Түріктер Астраханьның Россияға қосылғандығын мойындауға мәжбүр болды. Бірақ Астрахань арқылы мұсылмандардың қажылыққа барып тұратын жол ашуды, орыстардың Теректегі қамалын жоюды, Солтүстік Кавказға орыстардың жақындамауын талап етті. жүктеу/скачать 0,66 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|