Орталық азиядағы түрк этностарының этномәдени интеграциялық кезеңдер
жүктеу/скачать 1,32 Mb. Pdf көрінісі
|
| Қимақ, қыпшақ кезеңдер
IX ғасырдың ортасына қарай қимақтар құрамына бұрын Ұйғыр қағанатына к рген эймур, байандүр, татар тайпалары қосылып, қимақтар жет тайпадан тұрды. Олар : эймур, имақ, татар, байандур, қыпшақ, ланиказ, ажлар. Батыс Түр к қағанаты құлағаннан кей н Солтүст к, Орталық және Шығыс Қазақстан жер нде Қимақ қағанаты құрылды. Қимақ атауы кейде йемек түр нде кездесед . Қытайдың VII ғасырдағы деректер нде оларды яньмо деп те атаған. VII ғасырда теле тайпаларының құрамына к рген қимақтар Солтүст к-Батыс Моңғолия жер н ң Қобда алқабында мекендеген. Олардың шығысында оғыздар, оңтүст г нде түркештер мен қарлұқтар қоныстанған. VII ғасырдың ортасына қарай қимақтар Алтай таулары мен Ерт с өң р не қоныс аударады. VIII—IX ғасырларда Қимақ Одағына көптеген түрк тайпалары енед . Соның ш нде ең көб — қыпшақтар. Осы кезеңде Қимақтар Одағына к рген тайпалар үш бағытта жер кең тт : солтүст к-батыс бағытта — Оңтүст к Оралға дей нг жерлер, оңтүст к-батыс бағытында Сырдария алқабы мен Оңтүст к Қазақстанның басқа жерлер ; оңтүст кте Солтүст к- шығыс Жет су жерлер . Осы кезеңде қимақтар Алтай, Тарбағатай таулары]], Алакөл ойпатын түгел мен иемденд . 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Наймандар Орта ғасырларда өз н ң мемлекетт г н қүрған қазақ тайпаларының б р . Наймандардың VIII ғасырдың орта шен нде мекендеген аймағы Моңғолияның орталығындағы Хангай тауынан Тарбағатай, Алтайға дей нг аралықты алып жатты. Наймандар кей н қазақ құрамына к рген тайпалармен тығыз қарым-қатынаста болған. Наймандар мен қаңлылардың т пт VII ғасырдың ек нш жартысында қатар өм р сүрген туыстас тайпалар екенд г н үйғыр саяхатшылары жазып кеткен. Наймандар, керейлер, жалайырлармен тығыз этникалық, мәдени, саяси қатынаста болған. Кей н XII ғасырда наймандар өз мемлекет н құрғанда, оның ұлысы құрамына қаңлылар, керейлер, жалайырлар, қыпшақтар, т.б. к рген. Наймандар б рлест г н ң құрамында да болашақ қазақ халқының т лд к, рухани, материалдық, мәдени, саяси ортақтастығы қалыптасып келе жатты |