Репликация барысында – өздігінен немесе сыртқы факторлардың әрекет етуінен(радиация,ультракүлгін сәулелену,химиялық агенттер және т.б.)қателер болуы мүмкін,бұл қателер нуклеотидтік тізбектің өзгеруне әкеледі. последовательности соединения в цепях ДНК.
ДНКны ұзын жарық толқынымен(260-280 нм сәулелендіргенде тимидиндік димерлер қалыптасады.Бір немесе екі ДНК тізбегінде пайда болған ақаулар дұрыс репликацияға кедергі жасайды..
Бұл ақаулар үш ферменттің комплексті іс әрекеттерімен репарацияланады:эндонуклеаза, ДНК-полимераза және ДНК-лигаза.
Бірінші ақаулы участок эндонуклеазамен алынады,кейін бірінші типті ДНК полимераза ашық жерді комплиментарлы нуклеотидпен толықтырады,ал ДНК лигаза полинуклеотидтік тізбектің соңын толықтырады.
Репликация қателіктері.
ДНК молекуласының полинуклеотидтік тізбегінің синтезі кезінде болатын қателіктер 3 типті ДНК – полимеразасымен қалпына келеді.
Бұл ДНК полимераза нуклеотидтердің қате қосылған кезіндегі қателіктерді репарациялайды.
Егер репликация қателігі болса,онда ол нуклеотид оның нуклеаздық белсенділігінің көмегімен ферментпен бөлектенеді,ал дұрыс қосылған жағдайда,оны ДНК фрагментіне қосады.
Репарация процессінің бұзылуы мутацияға,генетикалық ақпараттың бұзылуына әкеліп соғуы мүмкін.
Транскрипция . Оперонның функционалдық ұйымдасуы.
РНК синтезіне қатсатын ДНК молекуласының гендері оперон атты бөлек функционалдық топтарға біріккен.
Оперон ұзындығы 300 ден 1млрд нуклеотидке дейін жетеді.
Оперонның әрбір бөліктері белгілі бір қызмет атқарады.
Оперонның бір бөлігі ақпараттық топқа жатады.
Екінші бөлігі ақпараттық емес.
ОПЕРОН
Оперонның ақпараттық бөлімдері полипептидтік тізбектің және РНК структурасының ақпараты кодталған триплеттік ретпен цистрондармен және структуралық гендермен көрсетілген.
Ақпараттық еме бөлімдері басқа қызметтер атқарады және онда генетикалық ақпарат болмайды.Оларды интрон деп атайды.
Оперон интрондары структуралық гендердің қызметтерін реттейді.
Оларға регулятор гені,оператор ген,промотор ген және т.б жатады.
