Байланысты: Лекция 11-12 Полит культура и идеология
Саяси сана - өмірдегі саяси қатынастарды бейнелейтін, оларды түсініп, сезінетін, адамдардың бұл саладағы іс-әрекеттеріне бағыт пен бағдар беретін әлеуметтік сезімдердің, түсініктердің, көзқарастардың жиынтығы.
Саяси сана - өмірдегі саяси қатынастарды бейнелейтін, оларды түсініп, сезінетін, адамдардың бұл саладағы іс-әрекеттеріне бағыт пен бағдар беретін әлеуметтік сезімдердің, түсініктердің, көзқарастардың жиынтығы.
Ол мемлекеттің, қоғамның саяси жүйесінің пайда болуымен бірге дүниеге келеді. Саяси сананың негізгі мәселесі – адамдардың өмір сүруші билікке деген саналы көзқарасы мен ол туралы ойлаудың саяси деңгейі. Саяси сана бірден қалыптаспайды, ол насихат, идеология, білім, ақпарат арқылы қалыптасады.
Қазіргі қоғамдық ғылымдарда саяси сана жалпы адамзат санасының бір формасы ретінде қарастырылады. Саяси сананың үш деңгейі бар:
Қарапайым саяси сана. Оны ауызекі тілде күнделікті, үйреншікті сана деп те атайды. Оған күнделікті саяси өмірден туған әдеттер мен ғұрыптар, дағдылар мен дәстүрлер кіреді. Қарапайым саяси сана отбасындағы тәрбиеге, ұлтың мінез-құлқына, дәстүріне негізделеді. Жалпы қоғамдық пікірлер, көпшіліктің қөзқарасы, ақпараттық технология заманында түрлі бұқаралық ақпаратта таратылған саяси, экономикалық, мәдени жаңалықтар халыққа белгілі бір деңгейде ой қалыптастырады, ол пікір жағымды, немесе, жағымсыз болуы мүмкін. Түрлі деңгейдегі басқа да ойлар қарапайым сананы қалыптастырады.
Теориялық саяси сана. Нақты ғылыми тұжырымдамалар мен теориялар негізінде қалыптасады. Арнайы саяси білімі бар мамандардың қоғамдық ақпараттарда таратқан пікірлері, ғылыми еңбектер, монографиялар, газет-журналдарда жарияланған саяси мазмұнды мақалалардың, журналистік зерттеулердің, телеканалдарда өткізілетін бағдарламалардың негізінде қалыптасады. Мектепте, орта және жоғарғы оқу орнындарында оқытыланын қоғамдық пәндердің әсіресе саясаттану пәнінің теориялық сананы қалыптастырудағы ролі өте зор.
Теориялық саяси сана. Нақты ғылыми тұжырымдамалар мен теориялар негізінде қалыптасады. Арнайы саяси білімі бар мамандардың қоғамдық ақпараттарда таратқан пікірлері, ғылыми еңбектер, монографиялар, газет-журналдарда жарияланған саяси мазмұнды мақалалардың, журналистік зерттеулердің, телеканалдарда өткізілетін бағдарламалардың негізінде қалыптасады. Мектепте, орта және жоғарғы оқу орнындарында оқытыланын қоғамдық пәндердің әсіресе саясаттану пәнінің теориялық сананы қалыптастырудағы ролі өте зор.
Практикалық сана – ғылым мен теориялардың заңдылықтарын ескере отырып тәжірибе негізінде қалыптасатын сана.
Саяси сананың ерекше көрініс табатын саласы - саяси психология. Бұл ұғым шеңберінде барша қоғам мүшелеріне типті түрде сәйкес келетін саяси мінез- құлықтың ерекшеліктері (белсенді, пассивті, аполитикалық, абсентеистік түрлері) қарастырылады.
