Отчет учебной практики бакалавра студент; Жуманазар е. Б тобы,Мемлекеттік және
жүктеу/скачать 87,82 Kb.
|
Ерхан практика
| 2)Бухгалтерлік есептегі құжаттау
Бухгалтерлік құжат (латынша documentum дәлелдеу,куәлік)дегеніміз-шаруашылық әрекеттерді орындау актісін,оларды орындауға құқықты растайтын немесе жұмысшылардың оларға сеніп берілген құндылықтарға материалдық жауапкершілігін бекітетін жазбаша куәлік. Кәсіпорынның қаржы- шаруашылық қызметі сан алуан және әр түрлі шаруашылық әрекеттерін орындау мен бірге жүреді. Өз кезегінде әрбір шаруашылық әрекеті міндетті түрде орындалған шаруашылық әрекетері немесе оларды орындауға құқық туралы алғашқы мәліметтері бар есеп құжаттарымен ресімделеді. Өндіріс және сату процестері,сонымен өатар кәсіпорынның өз ішіндегі және одан тыс жеке бөлімшелері мен әр түрлі қарылық,шаруашылық, есеп айырысу қатынастары есеп құжаттарының объектілері болып табылады. Құжаттармен құжаттандыру, бір ізге салу, стандарттау және құжат айналымы сияқты ұғымдар тығыз байланысты. Құжаттандыру - шаруашылық құралдарын, міндеттемелер мен шаруашылық әрекеттерін бухгалтерлік құжаттармен рәсімдеу әдісі.Әекет есепте оны растайтын тиісті құжаттарсыз көрсетілуі мүмкін емес. Сондықтан барлық шаруашылық әрекеттерін дұрыс және уақытын ресімдеу бухгалтерлік есептің алғашқы кезеңі болып табылады. Құжаттарды бір ізге салу- бұл меншік нысанына және ведомстволық бағыныштылығынан байланыссыз әр түрлі кәсіпорындарда ұқсас әрекеттерді рәсімдеу кезінде пайдалану үшін құжаттардың үлгі нысандарын дайындау. Бір ізге салу құжаттарды ықшамдайды және қысқартады, сонымен қатар оларды автоматты өндеуге дайындайды: бір реттік құжаттарды жинақтау құжаттарымен алмастыру, құжаттарда бар артық көрсеткіштерді жою, бірнеше жеке құжаттарды біріктіру және т.б. Құжаттарды стандарттау- бұл құжатттарды басу кезінде қағазды тимді пайдалануға мүмкіндік беретін бір типтік құжаттар бланкілерінің бірдей(стандартты) мөлшерлерін жасау. Сонымен стандарттау құжаттаардың бухгалтерлік өнделуін және олардың мұрағатта сақталуын жеңілдетеді. Құжаттарды неғұрлым тереңірек игеру және пайдалану үшін құжаттар бухгалтерлік есепте құжаттардың мақсатын сипаттайтын айтарлықтай мәнді белгілері бойынша былай жіктеледі: Мақсаты бойынша Құжаттар мақсаты бойнша үкімдік, растаушы, бухгалтерлік толтырылған және аралас болып бөлінеді. Құрылу тәртібі бойынша Құрылу тәртібі бойынша құжаттар алғашқы және біріктірілген болып бөлінеді. Шаруашылық әрекеттердің мазмұны бойынша Шаруашылық әрекеттердің мазмұны бойынша құжатар материалдық, ақшалай және есеп айырысу құжаттары болып табылады. Әрекеттерді бейнелеу әдісі бойынша Әрекеттерді бейнелеу әдісі бойынша құжатар бір реттік және жинақтау құжаттары болып бөлінеді. Толтыру орны бойынша Толтыру орны бойынша құжаттар ішкі және сыртқы болып бөлінеді. Толтыру әдісі бойынша Толтыру әдісі бойынша құжаттарды қолмен жасалған және есептік техниканың көмегімен жасалған құжттарға жіктеуге болады. Әрбір бухгалтерлік құжат онда орындалған әрекеттер туралы керекті түсініктер алу үшін барлық қажетті мәліметтерден тұратындай етіп рәсімделуі керек. Құжаттың құрамдас бөлігі болып табылатын осы мәліметтер деректемелер деп аталады. Көптеген құжаттарда кездесетін негізгі үлгі болады,оның ішінде олар ақпараттары қағаз және электронды түрдегі құжаттарда міндетті болып табылатын деректемелер бар Міндетті реквизиттердің қатарына мыналар жатады: Құжаттардың атауы(талап, лимит-алу картасы, аванстық есеп және т.б.) және оның реттік нөмірі; Құжат жасалған кәсіпорынның атауы мен мекен-жайы; Осы құжатпен рәсімделген шаруашылық әрекетіне қатысушы тараптар; Құжатты жасау күні; Әрекеттің мазмұны мен оны орындау шарты, сонымен қатар оны орындауға негіздеме(келісім-шартқа сілтеме, наряд, бұйрық және т.б.) Әрекеттердің өлшем бірліктері,яғни оның ақшалай және заттай көрсеткіштерінің санмен көрсетілуі; Әрекетке және оның құжатта дұрыс рәсімделуіне жауапты тұлғалардың қолтаңбасы. Осы деректемелердің бірінің болмауы немесе дұрыс көрсетілмеуі есеп мәліметтерінің алғашқы көзі ретінде құжаттарды пайдалануды қиындатады, ал кейбір жағдайда құжатты оның күшінен айырады. Міндетті деректемелерден басқа құжаттарда қосымша деректемелер де орын алуы мүмкін, олар әрекеттердің ерекшеліктеріне байланысты арнайы мәліметтерден түрады. Құжатардың құрылуынан немес басқа кәсіпорындардан алынуынан бастап олардың бухгалтерлік жазбалар үшін қолданылуына және мұрағатқа берілуіне дейінгі қозғалысы құжат айналымы деп аталады. Құжат айналымының негізгі кезеңдері болып мыналар табылады: Құжатты құру және рәсімдеу Құжатты есеп аппаратының(бухгалтерияның) қабылдауы; Құжаттың бухгалтерияның бөлімдері және жұмыс орындары бойынша қозғалысы,оның өңделуі және есеп жазбалары үшін пайдаланылуы; Құжаттың мұрағатқа тапсырылуы. Кез келген кәсіпорындағы құжат айналымын бас бухгалтер дайындайды, кәсіпорын басшысы бекітеді. Онда міндеті түрде мыналарды қарастыру керек: Есеп берулер мен алғашқы құжаттардың атаулары; Құру уақыты; Құжаттарда жазбалар жүргізетін,қол қоятын тұлға: Бухгалтерияға құжаттарды тапсыру уақыты мен оған жауаптылар; Құжаттарды қабылдайтын,тексеретін,өңдейтін және оның бухгалтерияда қалай пайдаланылатыны мен ағымдағы мұрағатта сақталуын бақылайтын тұлға Кәсіпорындағы бухгалтерлік есеп құжаттары мен құжат айналымы кестесін құруды кәсіпорынның бас бухгалтері ұйымдастырады. Құжат айналымының кестесі кәсіпорын басшысының бұйрығымен бекітеді. Кесте немесе тәсім (схема) құру, тексеру және талдау жөніндегі жұмыстар тізбесі түрінде рәсімделуі мүмкін. Оларды барлық құрылымдық бөлімшелермен орындаушылардың өзара байланысы және жұмыстың орындалу мерзімі көрсетілуі керек. Кәсіпорынның есепке қатысы бар қызметкерлері өздерінің саласына қатысты құжаттарды құжат айналымы кестесіне сәйкес жасайды және ұсынады. Ол үшін әрбір орындаушыға кестеден көшірмесі беріледі. Көшірмеде орындаушының саласына қатысты құжаттар аталып, олардың орындалу мерзімі жазылады. Осы кестенің сақталуын ұйымның бас бухгалтері қадағалап отыруға тиіс. Сонымен қатар кәсіпорынның бас бухгалтері кәсіпорындағы бухгалтерлік есеп жұмысының дұрыс және уақтылы жүргізуіне жауапты болып табылады. Құжаттар кестеде көрсетілген уақытты бухгалтерияға өткізілуі тиіс. Құжаттарды қабылдау кезінде бухгалтер құжаттардың белгілі талаптарға сай, дұрыс ресімделуін тексеру керек. Ережеге сай ресімделмеген құжаттар жауапты адамға, яғни оны жасаған (толтырған) адамға қайта өңдеу үшін қайтарылуы қажет. Бухгалтер құжатты қабылдау барысында ең біріншіден мазмұны бойынша тексереді, яғни жүргізілген жұмыстардың заңдылығын анықтайды. Олардың нормативтік актілер мен қолданылып жүрген нұсқауларға қайшы келмейтіндігін қадағалайды. Содан кейін оның деректемелерінің (реквизиттерінің) толық толтырылуын, тиісті лауазымды адамдардың қолтаңбаларының болуын, сомалардың нақты көрсетілуі мен операциялардың құрылымын тексереді. Бұдан кейін бухгалтер арифметикалық тексеру жүргізеді, яғни құжаттарды таксалаудың дұрыстығын тексереді. Барлық орындалған есеп құжаттары мұрағатта сақталады. Мұрағатқа тапсыруға жататын құжаттар алдын ала іздегенде тезірек табылатын ыңғайлы жерлерде орналастырылады және ілініп қойылады немесе істер деп аталатын ерекше папкаларда түптелінеді. жүктеу/скачать 87,82 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|