Өтемісова гүлмира Жеткергенқызы КӨнерген аталымдар

Әзиз жаннан түңіліп (Нұртуған); Ғазиз бас

жүктеу/скачать 2,71 Mb.

Pdf көрінісі

бет	206/393
Дата	14.10.2023
өлшемі	2,71 Mb.
	#114284

1 ... 202 203 204 205 206 207 208 209 ... 393

Байланысты:
жыр әдеби тил

Ғазиз тұтып барша жан («Қамбар батыр»). Ғақыл − ақыл, сана, ой. Араб тілінде ғақлун
Ғақыл деген сөздің алғашқы формасы сақталмай, қазіргі кезде ақыл болып кетті. Осы сөзден жасалған сын есім ғақылды

Әзиз
жаннан түңіліп
(Нұртуған);
Ғазиз бас
− қымбатты, ардақты, қасиетті, аяулы жан
. Құдайға құл
белін буған. Бақида абзал жайдан орын алар, Исламға
ғазиз басын
еткен
құрбан
(Нұртуған).
Туы үшін туған елдің,
ғазиз басын
оққа байлай,
Шамырқанып жүрген ер кім Түнде атылған нажағайдай
(Д. Әбілов).
Қарындасың болмаса, Жауда қалар
ғазиз бас
(«Қобыланды батыр»);
Ғазиз тұтты
−

қадірледі, сыйлады, құрмет көрсетті
. Жігітіне Әзімбай
Жұрт иесі болған хан, Қол қусырып сыйлады,
Ғақыл__−_ақыл,_сана,_ой._Араб_тілінде_ғақлун'>Ғазиз тұтып
барша жан
(«Қамбар батыр»).
Ғақыл
− ақыл, сана, ой.
Араб тілінде
ғақлун
–
ақыл, ой, интеллект,
түсіну, жарамды пікір
дегенді білдіреді
(АРС., М., 1958, 677).
Ғақыл
деген
сөздің алғашқы формасы сақталмай, қазіргі кезде ақыл болып кетті. Осы сөзден
жасалған сын есім
ғақылды
болмай, ақылды, етістік ақылдасу болып
қалыптасқан
(Ғ. Мұсабаев).
Атымтай мұны естіп тұрады
орнынан, Таниды
ғақылы
барлар сөз формынан. «Өзім,− деп,− батыр, сенің

159
іздегенің!» Суырып берді алмасын өз қолынан
(Ерімбет).
Үш патша дұшпан
тұтқан, біреуі – Шам, Ол патша – емес сүйексіз, не
ғақылы
қам. Дүние үшін
ешбір жанды налытпайды, Сақидың қайғысы жоқ, қапері жам
(Ерімбет).
Ғали
–
1) билік, жоғары, ұлы; 2) көрнекті; 3) атақты.
Пейішке
амалменен кірді Ідіріс, Болмаған тілі
ғали
ғибадаттан. Қауымын суға алдырып,
Нұх атанды, Тастырып топан суын доқ-айбаттан
(Ерімбет).
Құрметті хан, би,
сұлтандары, Қараған бізге мұсылман! Александр Павлович Қазіретті бекіткен

жүктеу/скачать 2,71 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 202 203 204 205 206 207 208 209 ... 393