қапылат
болады
(Базар жырау).
І Қара
− еңбек адамы, қарапайым халық мүшесі, кедей, шаруа
. Белгілі
ақын, жырау өлең айтып,
Қараны
жырға құмар соңына ерткен
(Нұртуған).
Серіктікке бірігіп, Тірліктің таптым амалын. Білім беріп ақысыз, сауатын ашқан
қараның
, Ұзақ болсын өмірің, Жасасын жаңа заманым
(Нұртуған).
«Үлгі»
көріп үлкеннен, Бұзықтықты қолдандық. Пайда қылдық
қарадан,
Жақсылықтан құр қалдық. Мұнымыз неткен надандық?!
(Нұртуған).
Қалжыраған аштықтан, Ісіп жатқан боздоқтар Кездесті талай көшеден.
Қаралар
бүйтіп жатқанда, Хан, төре мен сұлтандар Мыңғыртып мал айдаған
(Нұртуған);
ІІ Қара
−
албасты, жын, шайтан, бәле, жала; жексұрын, оңбаған.
«Сен неге келдің қашып, жанталасып, Көзіңе не көрінді мұнша сасып?!
Қалтырап тұлабойың жын ұрғандай, Отыр ма сен шіркінді
қара басып?!»
(Ерімбет).
Талайы бозбаланың болған ғашық, Уай шіркін! Болсайшы деп бізге
нәсіп, Егерде Қамарменен тіл қағысса, Құдай ұрып, жым болар
қара басып
(С. Торайғыров);
Қара ел // қара халық –
көпшілік, жалпы қауым.
Отырғанда жанымда,
Ешбір кемдік ойда жоқ, Қалың
қара елде
едім. Жалғыздық, жоқтық қыспаққа
ап, Аға-еке сені іздедім
(Нұртуған).
Қарашы (қараша)
–
ханның қасындағы кеңесшілері, ханға қызмет
етуші.
Қазақ ауыз әдебиеті мен XV–XVIII ғасырлардағы өлең-жырларда
қарашы
сөзі ханға қызмет етуші, соның қарауындағы адамы деген мағынада
қолданылған
(Р. Сыздықова, Сөздер сөйлейді, 1980, 86).
Сүйінші,
ханым, падиша, Біз
Достарыңызбен бөлісу: |
