7. Бақылау (сұрақтар, тесттер, есептер және т.б . Тесттер Тесттер 1. Кестеде ұсынылған әрекет делдалдықтың қайсы варианттына жатады:
Бұндағы S1және S2 – конфликттің субьектілері; П – делдал(медиатор).
а) коньюнктивті
б) конгруэнтті
в) дизьюнктивті
г) аралас
д) сызықтық
2.Кестеде көрсетілген жүйе қатынас делдалдықтың қайсы варианттына жатады:
Бұндағы S1және S2– конфликт субьектілері; П –делдал (медиатор).
а) коньюнктивті;
б) конгруэнтті;
в) дизьюнктивті;
г) аралас;
д) сызықтық
3. Кестеде көрсетілген жүйе қатынас делдалдықтың қайсы варианттына жатады:
Бұндағы S1және S2– конфликт субьектілері; П –делдал (медиатор).
а) коньюнктивті;
б) конгруэнтті;
в) дизьюнктивті;
г) аралас;
д) сызықтық
4. Конфликтология бойынша әдебиеттерде бөлінген серіктестермен келіссөз процессінде қанша модел жүргізілген?
а) 1;
б) 2;
в) 3;
г) 4;
д) 5.
5. Келіссөз процесінде жүргізілген қандай модел келесі көріністерге жатады: «Мәселе актуальды емес, конфликтілі жағдай өзінен өзі шешіледі деп сендіреді. … бұл жетістікке жетуге көп күш жұмсамайды»?
а) «қашу»;
б) «жеңіліске түсу»;
в) «теріс»;
г) «бастапқы»;
д) «қозғалысқа».
Ролдік ойын. Ойынға қатысу ролдері:
1. Келіссөз жүргізушілер, мамандар, үш адамнан кем болмауы керек. Өздерін басшылыққа бағынышты, сенімді етіп көрсетеді. Сонымен бірге өзгерген жағдайда, олар шешім қабылдай алатын адамдар болуы тиіс
2. Эксперттер топтары, олардың міндеті – конфликтіге экспозициялық баға береу керек. Келіссөз процесінде шешімді бағалау кезінде эксперттер нақты шығынды және қателікті және жоғалтуды тауып, әрекеттке варианттарды ұсыну керек. (үш адамнан кем болмауы керек)
3. Аналитиктер тобы, олардың міндеті – осуществить прогнозирование на перспективаға прогноздауды іске асыру (үш адамнан кем болмауы керек)
I саты. Дайындық • Ойын командасын құру: келіссөз жүргізу маманы – әрбір жақтан үш адамнан; эксперттер, аналитиктер.
•Әрбір жақ аралық конфликттердегі қиын жағдайларды сипаттау. Жағдайды шынайы тәжірибеге ұсынуға болады ма немесе тыңдаушылардың өздерінің ойлануға мүмкіндік беру керек.
• Құжат құрастыру –ҰСЫНЫС ПАКЕТІ .Бұған бірнеше статьялар кіреді. Олардың біреуінде – екі жақтың шешімімен конфликтіні сипаттау. Бұл болашақтағы келісімнің бірінші сатысы болып табылады. Одан әрі ұсыныстың келісімі сипатталады. Ұсыныс тізімі өзіндік аргументелген және шексіз сипаттқа ие болуы тиіс. Ұсыныс пакет ұсынысына кіреді:
1. Преамбула – бұнда пікірталас ережелеріне қатысты қызығушылықтары және қатынастар, мақсаттар айтылады.
2.Барлық пікірталас ережелерінің аспектісінің өзіндік көзқарас құрылымдарында преамбуллалар детализациясы.
3. Серіктеске ұсыныс. Қосымша және негізгі ұсыныстарды бөлу қажет. Біріншіде катигориялық көріністер сипатталады, ал екінші типте: «оған қоса…», «тағы қосу керек, не…» және т.б.
4. Келесі ережелерді сипаттайтын эксперттық бағалау.
Эксперттер тобының және аналитиктердің қарсылас ұсыныстары, олардың маңыздылығы, тиімділігі және болатын жағдайларды болжау.
Ескерту. Эксперттер топтары келіссөздерде және аналитиктерде арнайы әрекеттің нәтижелерін бағалау жүйесін өңдей алады.
II саты. Регламент Регламент анықтау керек : орнын, уақытын, сипатын және келіссөздің тәртібін. Регламент келесі бөліктерден тұрады:
1. Регламенттің преамбуласы –келіссөздің жалпы мақсатындағы тұрақтылықтар, олардың сипаты, мазмұны және негізі. Келіссөз мақсаттары сыпайы келіссімен анықталуы тиіс.
2.Келіссөздің сипатының құрылымы келісімнің бағытымен, ұсыныстың қаралуымен, конфликтің талдауымен, екі және көп жақты келіссөздермен, үшінші жақтың жолдауымен, кеңестің алдын ала раундымен байланысты.
3. Келіссөз процессіне қатысушыларға салыстырмалы келісім, олардың бағыныштылығына, көріністеріне байланысты.
4. Келесі регламенттің бұзылуында жазалау шаралары ретінде анықталатын санкцияларды құрастыру.
5. Диспозиция – делдалдармен келіссөздер, кеңестер, кездесулер жүргізетін уақыттың және орынның келісімдері.
Ескерту. Әрбір командаға жабық жиналыс түрінде регламенттің формасын талдау жүргізіледі. Эксперттер және аналитиктер әрбір жаққа өздерініңи ұсыныстарын енгізеді. Сонымен бірге команданың кеңесінде алдын ала раунд жүргізіледі.
II сатының қорытындысымен келісімді регламент қолданылады.
III саты. Шешім Бұл сатының басында ұсыныс пакетінде келісімділік болып есептеледі.
IV саты. Келісім Келіссөздің соңғы сатысы. Онда ойынға қатысушы бірнеше қадамдар жасайды.
1. Келіссім түрінде құрылымдарының жетістіктері.
2. Хаттаманың аяқталуының құрылымдары.
КЕЛІСІМДЕ және ХАТТАМАДА өзінің тәсілі, маневра және көзқарастың мықтылығы қолданылады.
Келіссөз толтыруларының қорытынды құжаттары келісім түріне сәйкес келеді.
КЕЛІСІМ-ШАРТ – құқықтық акт, келісім орнатуда міндеттер және құқықтарды қорғайды. Келісім шарт экономикалық, дипломатикалық, коммерциялық, әскери келісім шарт құрылады.
Бұл келісім шарт кепілдік, серіктестік және достық шарттары болуы мүмкін.
ПАКТ – келісім шарт, өзінің мазмұнында атын айқындайтын құжат.
КОНВЕНЦИЯ – белгілі сұраққа келісім шарт.
КЕЛІСІМ – белгісіз уақытта аяқталатын уақытша сипат немесе аз көңіл бөлінетін салыстырмалы сұрақ бойынша келісім шарт.
ХАТТАМА – белгілі сұрақ бойынша қысқаша берілген келісім шарттары. Хаттама келісім шарт негізін айқындауы мүмкін.
ХАТТАМА БОЙЫНША – келісуші жақ, заңдық сипат алмайды. Оның статусы –келіссөзде жалпы қызығушылық келіссөздердің анықтау сатысын анықтау және айқындайтын келісім.
ДЕКЛАРАЦИЯ ЖӘНЕ МЕМОРАНДУМ – пікірталас сұрақтарын бірдей сызықта жүргізуге екі жақтың арнайы арызы.
ЖІГІТТІК КЕЛІСІМІ – келісім шарттың келісуші жақ арасындағы ауызша түрде аяқталуы.
Ескерту. Талқылаудағы жағдайда келіссөзге қатысушылар келісімнің қажетті түрін қолданады. Ойынның нәтижесі бойынша эксперттер жағынан жағымды келісулерді бағалау жүргізеді, сосын келіссөзге дұрыс дайындалмауынан әсерінен жетістіктерді және қатысушыларды жоғалту, есептер және қателіктер коллективте пікірталас негізінде анализденеді. Ойынды ұйымдастырушы барлық позитивті және конструктивті қолдана отырып нәтижесін жүргізеді.
Ұйымдар арасындаңы келісім шартқа мысал келтіру (фирма-тапсырыс қабылдаушы, банк и др.) және клиентпен