5.7.Бақылау : ауызша сұрақ жауап.
Жаңа тақырыпты бекіту. 5 мин
1.Элементар бөлшектер?
2.Гравитациялық әсерлесулер?
Сабақты қорытындылау. 5 мин
-Оқушылардың білімін бағалау.
Үйге тапсырма беру. 5 мин
№31 сабақ
5.1. Тақырыбы: Жылу мөлшері.
Сағат саны: 2. 90 мин
5.2.Сабақтың мақсаты: Гармоникалық тербелістердің жалпы сипаттамасы мен гармоникалық тербелістердің энергиясын зерттеу.
5.3.Оқыту міндеттері:
- Теориялық және тәжірибелік көрсетілімдер мен зертханалық жұмыстарды орындау барысында экспериментті жоспарлау;
- сызбанұсқа бойынша құрылғыны жинау, өлшеуіш құралдарды қолдана алу, бақылау жасай алу және өлшеу мен тәжірибені жүргізе білу;
- өлшеудің қателіктерін есептеу және оны бағалай білу, қысқаша есеп жазу және қортынды жасай білу;
Ұйымдастыру кезеңі: 10 мин
оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.
оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.
сабақтың мақсаты мен міндеті.
Оқушылардың өтілген тақырып бойынша білімін тексеру. 15 мин
5.4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:
1.Жылу сыйымдылық туралы түсінік.
2.Заттың меншікті жану жылуы.
Жаңа сабақты түсіндіру: 30 мин
Жылу сыйымдылығы — дене температурасын 1°С-ге немесе 1 калорияға жоғарылату үшін берілетін жылу мөлшері. Яғни, дененің (заттектің) қандай да бір процестегі күйінің мардымсыз шексіз өзгерісі кезінде алатын жөне оларға температураны жоғарылату үшін қажет болатын жылу мөлшері. Массаның жылу сыйымдылығының бірлігі меншікті жьлу сыйымдылығы деп аталады. Жылу сыйымдылығының қысымы тұрақты газдар үшін С және көлемі тұрақты газдар үшін С болып ерекшеленеді. Бірінші жағдайда дененің жьлулық ұлғаюына байланысты (дененің геометриялық өлшемдерінің өзгеруіне) сыртқы күштерге қарсы механикалық жұмыс жасалады, ал екінші жағдайда дененің жылуы кезінде оның геометриялық өлшемдері өзгермейді және энергиясын ұлғайтуға жұмсалады. Қысым тұрақты болған кездегі жылу сыйымдылығы көлемі тұрақты болған кездегі жылу сыйымдылығынан үнемі артық болады. Судың 15°С кезіндегі жылу сыйымдылығы Ся бірге тең деп алынады. Қалыпты қысым (1 атм.) Және температура 50°С болғанда ауаның меншікті жылу сыйымдьшығы 0,24 кал/ г.град. тең. Көлем тұрақты болған кезде С — 0,17 кал/г.град; су буы үшін (темпе-ратура 0°С болғанда) Ср = 0,44 кал/г.град және С = 0,34 кал/г.град. Меншікті жьшу сыйымдылығының дененің тығыздығына көбейтіндісі көлемдік жылу сыйымдылығы деп аталады.[1]
Есептеу барысында ағындының жыл ішіндегі теңсіздігін реттеу; ө) шектес ағынды шамалар аралығындағы коррелятивті байланыстың белгілі бір уакыт мерзімі бойынша реттеу жағдайына өсер етуін ескеруді қадағалап отыру. Бұл мәселелердің жауабы Крицкий мен Менкельдің еңбектерінде келтірілген. Олар А.Д.Саваренскийдің есептеудің математикалық сызбасын пайдалану арқылы мына жағдайларға сүйенеді: а) жылдық цикл жүйелі түрде алмасатын фазалардан құралған деп қарастырылуы шарт; ө) фазалардың өзгермелілігін әдеттегі статистикалық әдіспен анықтау; б) ағындының фаза ішіндегі таралымы типтік гидрографтар бойынша айқындалады; в) шектес фазалардағы ағынды байланысы корреляция коэффициентімен багаланады.
Табиғатта сан түрлі отын түрлері бар - ағаш, көмір, газ, мұнай, бензин, керосин және тағы басқалары. Бұлар жанғанда әртүрлі жылу мөлшері бөлінеді. Мысалы көмірдің жану жылуы ағаштың жану жылуынан көп болады. Осы себептен үйлерді жылыту үшін ағашты емес көмірді жиі пайдаланады.
Физикада заттың меншікті жану жылуы деген термин бар, бұл 1 кг отын жанғанда бөлінетің жылу мөлшері. Бұны q символымен белгілейді:
q = Q/m,
мұнғандағы m - жанған отынның салмағы (килограмм), Q - осы отын жанғанда бөлінген жылу мөлшері (Джоуль, Джоуль атақты ағылшын физигі). Меншікті жану жылу мөлшерінің өлшем бірлігі Дж/кг.
Мысалы тас көмірдің меншікті жану жылуы шамамен 2,7*107 Дж/кг тең. Ал ағаштың 1*107 Дж/кг тең. Яғни көмірді жаққанда ағашқа қарағанда үш еседей көп жылу мөлшері бөлінеді. Осы себептен жер үйлерде көмірді жағатын пештерді пайдаланады:
Достарыңызбен бөлісу: |