А.Ф. Лазурский өзінің теориясының негізіне ол индивидті ортаға белсенді бейімделу принципін ала отырып, жіктемесіне екі негізді бөліп көрсетті - психикалық деңгей және психикалық мазмұн. Психикалық деңгей неғұрлым биік болса, соған байланысты белсенді және өнімді бейімделу жүреді
Сонымен, А.Ф. Лазурский жүйесінде психикалық өмір деңгейі бүгінгі күні А. Маслоу мен Э. Шостром гуманистік ілімдеріндегі тұлғаның өзіндік актуализациясы, бағыттылығы теорияларына жақын.
Психикалық өмір мазмұны жалпы табыстылықты анықтамайды, ортаның құбылыстарына индивидтердің бейімделу тәсілдерінің вариацияларында көрінеді. А.Ф. Лазурский негізгі психикалық және психофизиологиялық функцияларды біріктіретін (сезім, ес, зейін, ойлау, ерік, жылдамдық және моторика күші т.б.) эндопсихиканы бөліп көрсетті. Эндопсихика жалпы “формальды-динамикалық сипаттама” ұғымына жақын; ол кешендер арқылы сипатталады, тіршілік етеді және тума биологиялық механизмдер негізінде беріледі.
Экзопсихика тұлғаның сыртқы объектіліерге қатынасын (табиғатқа, адамға, рухани қолайлыққа, адамның қзінің рухани өміріне және тағы басқа) біріктіреді. Экзопсихика заттық - мазмұндық сипаттарға, психикалық өмірге және орта жағдайларына әсер етеді.
Эндо және экзопсихика өзара әрекеттеседі, шарттасады және эндосипаты экзоның көрінуінің латентті кезеңінен актуалдыға өзгеруі мүмкін (мысалы қабілеттер әрекетте көрінеді, ал түрткі мен қызығушылық - бұл экзопсихикалық сапа).
Достарыңызбен бөлісу: |
