277
№ 3 зерт ха на лық жұ мыс
Электр тіз бе гін жи нау және оның әр түр лі бө лік те рін де гі
ток кү ші мен кер неу ді өл шеу
Жұмыстың мақсаты:
тіз бек тей жал ғанған ас пап та рдан тұратын тіз
бек тің әр түр лі бө лі гін де ток кү ші бір дей еке ніне көз жеткізу. Тіз
бек тің әр түр лі бө лі гін дегі кер неу ді өл шеу ді үй ре ну.
Құрал-жабдықтар:
ток кө зі, шам, сым ре зис тор, кілт,
өт кіз гіш сым дар,
ам пер метр, вольт метр.
1-тапсырма.
Ток кү шін өл шеу.
Жұ мыс қа нұс қау лық:
1. Ам пер метр дің бө лік құ нын анық таң дар, алын ған нә ти же ні кес те ге ен гі
зің дер:
Амперметрдің
бөлікқұны
Амперметрдіңкөрсеткіші
I
1
,
A
I
2
,
A
I
3
,
A
А
А
А
2-сурет.
Ам пер метр лер ді тіз бек ке жал ғау сұлба ла ры
2. 2су рет те көр се тіл ген 1сұлба бой ын ша тіз бек құрас тырың дар. Кілт ті
тұ йық таң дар.
I
1
ам пер метр дің
көр сет кі шін алың дар, нә ти же сін кес те ге
ен гі зің дер.
3. Тіз бек те гі ам пер метр дің күй ін 2су рет тің 2 жә не 3сұл ба сы на сәй кес өз
гер те оты рып, әр жағ дай үшін
I
2
,
I
3
көр сет кі шін жа зып алың дар.
4. Алын ған нә ти же лер ді са лыс ты рың дар, қо ры тын ды жа саң дар.
2-тапсырма.
Кер неу ді өл шеу.
Жұ мыс қа нұс қау лық:
1. Воль тметр дің бө лік құ нын анық таң дар, алын ған нә ти же ні кес те ге ен гі
зің дер:
А
Жұ
Жұ
1.
1.
Во
Во
зің
зің
дер:
дер:
Р
2-тапсыр
2-тапсыр
Жұ
Жұ
мыс
мыс
қа нұс
қа нұс
Во
Во
ль
ль
тмет
тмет
ль
ль
ль
дер:
дер:
М
те
те
те о
те о
ты
ты
рып,
әр жағ
рып, әр жағ
Алын
Алын
ған нә
ған нә
ти
ти
ж
ж
е
е
2-тапсыр
2-тапсыр
ма.
ма.
2-тапсыр
2-тапсыр
2-тапсыр
Кер
Кер
А
көр
көр
с
с
е
е
дар.
дар.
I
I
1
1
I
II
ам
ам
пер
пер
дер.
дер.
гі
гі
ам
ам
А
пер
пер
мет
мет
р
р
дің
дің
рып, әр жағ
рып, әр жағ
е
е
лер
лер
Н
2-сурет.
2-сурет.
Ам
Ам
тіл
тіл
г
г
ен 1
ен 1
сұлба бой
сұлба бой
пер
пер
мет
мет
-
пер
пер
ме
ме
пер
пер
пер
П
ПП
ПП
ПППППППППППППППП
П
А
ПППППППППППППППППППППППП
В
В
В
ВВВ
В
В
В
ВВВВВВВВВВВВВВ
б
б
бб
Амперметрдің көрсеткіші
I
2
I
,
A
а
алын
алын
ған
ған
нә
нә
ти
ти
а
а
көрсеткіші
с
ти
ти
ж
ж
п
ор, кілт, өт
ор, кілт, өт
кіз
кіз
а
көз жеткізу. Тіз
көз жеткізу. Тіз
кіз
кіз
гіш
гіш
сым
сым
с
дан тұратын тіз
дан тұратын тіз
көз жеткізу. Тіз
көз жеткізу. Тіз
ы
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17
мая
2019
года
№
217
278
Вольтметрдің
бөлікқұны
Вольтметрдіңкөрсеткіші
U
1
,
B
U
2
,
B
U
3
,
B
U
,
B
V
V
V
3-сурет.
Воль тметр дің қо су сұл ба сы
2. 3су рет те көр се тіл ген 1сұл ба бой ын ша тіз
бек жи наң дар.
3.
Тіз бек ті тұй ық тап,
U
1
воль тметр дің көр сет
кі шін анық таң дар, нә ти же сін 2кес те ге жа
зың дар.
4. 3су рет те бей не лен ген сұл ба лар ға сәй кес тіз
бек те гі воль т метр дің ор нын өз гер те оты рып,
U
2
,
U
3
көр сет кіш те рін алың дар.
5. Шам мен ре зис тор дан тұ ра тын тіз бек бө лі
гі не воль тметр ді қо сып, оның көр сет кі шін
U
алың дар (4су рет)
.
6. Воль тметр дің көр сет кі шін
U
кер неу лер қо сын ды сы мен
U
U
1
2
+
са лыс ты
рың дар.
7.
U
1
мен
U
2
;
U
1
мен
U
3
бө лік те рін де гі кер неу лер
мә нін са лыс ты рың дар,
кер неу дің әр түр лі мән де рі ту ра лы қан дай ой ла рың бар?
8. Сұ рақ тар ға жау ап бе ре оты рып, қо ры тын ды жа саң дар: тіз бек тің қай бө лі
гін де кер неу ең үл кен, ал қай бө лі гін де ең кі ші мән ге ие; тіз бек тің екі бө лі
гін де гі кер неу әр қай сы сын да ғы кер неу лер дің қо сын ды сы на тең деп ай ту ға
бо ла ма?
№ 4 зерт ха на лық жұ мыс
Тіз бек бө лі гін де гі ток кү ші нің кер неу ге тәу ел ді лі гін зерт теу
Мақсаты:
ме талл өт кіз гіш терде ток кү ші нің кер неу ге ту ра тәу ел ді лі гі не тә жі
ри бе ар қы лы көз жет кі зу. Тә жі ри бе ден алын ған мә лі мет тер ді тал дау жә не
олар ды қа те лік те рін ес ке ре оты рып жа зу.
Құрал-жабдықтар:
ток кө зі, кілт, жал ға ғыш сым дар, кер неу бөл гіш, ре зис тор,
ам пер метр, вольт метр.
V
4-сурет.
Екі ас пап тан тұ ра тын
тіз бек бө лі гі не воль тметр ді қо су
А
278
278
Құрал-жабдықтар:
Құрал-жабдықтар:
ам
ам
Р
Мақсаты:
Мақсаты:
ри
ри
б
б
е ар
е ар
қы
қы
о
о
лар
лар
ды қа
ды қа
Құрал-жабдықтар:
Құрал-жабдықтар:
М
ла м
ла м
№ 4 зерт
№ 4 зерт
ха
ха
на
на
лық жұ
лық жұ
бек бө
бек бө
лі
лі
гін
гін
де
де
гі ток кү
гі ток кү
Мақсаты:
Мақсаты:
ме
ме
А
жау
жау
не
не
у ең үл
у ең үл
к
к
кер
кер
не
не
у әр
у әр
қай
қай
сы
сы
а?
а?
лық жұ
лық жұ
Н
мен
мен
U
U
3
3
түр
түр
лі мән
лі мән
де
де
рі т
рі т
жау
жау
а
а
п бе
п бе
ре
ре
оты
оты
к
к
ен, ал қай бө
ен, ал қай бө
-
бө
бө
П
лың
лың
дар.
дар.
тұ
тұ
ра
ра
тұ
тұ
тұ
тын
тын
ра
ра
ра
тіз
тіз
сып,
оның көр
сып, оның көр
с
с
ет
ет
шін
шін
U
U
кер
кер
не
не
В
лар
лар
ға
ға
сәй
сәй
к
к
ес тіз
ес тіз
өз
өз
г
г
ер
ер
те
те
оты
оты
рып,
рып,
дар.
дар.
тіз
тіз
б
б
ек бө
ек бө
б
ша
ша
тіз
тіз
дің
дің
көр
көр
с
с
ет
ет
е жа
е жа
а
сы
сы
тіз
тіз
с
сы
сы
п
п
п
ппп
ас
с
с
сы
ы
ы
ыыыыыы
B
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17
мая
2019
года
№
217