Оқулық 2 басылым жоғары деңгей Астана, 2018 Қо с ы м ш а диск

223
X БӨ
ЛІМ
6. Мәтінде қолданылған тұрақты тіркестердің 
мағынасын анықтап, сәйкестендіріңіз.
ұлттық бояу –
негізін қалаушы –
дән риза ету –
жарияланымдар – 
тұратын – 
ана тіліміз – 
алғашқы – 
ақын – 
бірен-саран – 
айрықша – 
үрдіс, беталыс –
егемендік –
серпін –
әр қырынан – 
жетілу – 
жүзге жуық – 
білім алушы –
соң – 
мол еңбек –
кеңестік дәуір –
шыққан –
бағалы мұра –
айқын – 
қорықпау –
1-АБЗАЦ БОЙЫНША 
3-АБЗАЦ БОЙЫНША 
2-АБЗАЦ БОЙЫНША 
1
  тәнті ету
Бұғаулау, тыйым салу.
2
бой ұру
Шығу, жариялану
3
қылышынан 
қан таму
Дән риза 
ету, таңдандыру.
4
  жарық көру
Бір нәрсемен 
беріле айналысу.
5
   тұсау салу
Қаһарына міну.

224
X 
БӨ
ЛІМ
7. Тұрақты тіркесті қатыстырып сөйлем құраңыз.
1. Ережемен танысыңыз.   
2. Берілген құрылымдарды себеп мәнді сөйлемге айналдырыңыз.   
1920-40  жылдары  көптеген  ғалымдарымыз 
қуғын-сүргінге  ұшырап,  олардың  ғылыми  зерт-
теулерінің
  жарық  көруіне, 
халыққа  таралуына 
тұсау салынды.
Бүйректің дұрыс жұ-
мыс істемеуі нәтиже-
сінен қанда қалдықтар 
жиналып қалады.
Бүйрек дұрыс жұмыс 
істемегендіктен, 
қанда қалдықтар 
жиналып қалады.
Үлгі:
Үлгі:
ГРАММАТИКА 
Себеп мәнді сөйлемдер
286 
- бет
1
Қан пластинкалары ұйынды құру нәтижесінде 
жарақаттан қанның сыртқа шығуын болдырмайды.
2
Бұл қалалардан әр жерде бір үйінді қалу салдарынан археологтардың 
қазба жұмыстарын бірнеше жыл жүргізулеріне тура келді.
3
Ғылыми-зерттеу институттары Қазақстанда ғылымның 
өркендеуіне жағдай туғызу нәтижесінде республикамыздың 
шаруашылығы мен мәдениетін дамытуға орасан зор еңбек 
сіңірген интеллигенция өсіп жетілді.
4
1500 жылдары еуропалықтар Американы басып алу 
салдарынан байырғы тұрғындар өз жерлерін 
сақтап қалу үшін оларға қарсы аяусыз күресті.

225
X БӨ
ЛІМ
3. Сөйлем сыңарларын сәйкестендіріп, олардың 
арасындағы себеп-салдарлық байланысты түсіндіріңіз.
5. «Сыңарын жалғастыр» жұптық жұмысы. Бірінші адам сөйлемнің себеп мәнді 
сыңарын айтады, екіншісі салдар мәнді сыңарымен толықтырады.
6. Екі жай сөйлемнен себеп мәнді құрмалас сөйлем құрастырыңыз.
4. Себеп мәнді сөйлем құрастырыңыз.
1. .............................................................ғандықтан, ............................................................ .
2. ..............................................................ған соң, .................................................................. .
3. .............................................................ып,   ........................................................................... .
А -               Ә -             Б -               В -                Г -               Ғ -                Д -
Полюстер тікелей күн 
жарығын аз алғандықтан,
құнарлы жайылымдар мен егістіктер 
шөлге айналды.
1987 жылы болған жойқын дауылдан 
кейін оңтүстік Англияда 15 миллион 
ағаш құлаған соң,
парашюттің жерге құлау жылдамдығы 
баяулайды.
Көптеген машиналарда біздің 
бұлшықеттеріміздің күшінен басым 
күшті қамтамасыз ететін моторлар мен 
қозғалтқыштар болғандықтан, 
осы кез Британиядағы ең 
жаман ауа райы болып 
есептеледі.
Ауаның кедергі күші гравитация күшіне 
қарама-қарсы бағытта әсер еткен соң,
олардың арасындағы 
арақашықтық өзгеріп отырады.
Отынға өте көп ағаш 
шауып алып,
олар экватордан суық
Біздің айналамыздағы ауа сияқты газда 
атомдар тезірек қозғалғандықтан, 
біздің міндетіміз жеңілденеді.

жүктеу/скачать 10,63 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: