Оқулық 2 басылым жоғары деңгей Астана, 2018 Қо с ы м ш а диск

67
III
 БӨ
ЛІМ
1. 294, 295-беттердегі сөздермен танысыңыз.
2. Алдыңғы сабақта оқыған сөздерді табыңыз.
А
Ң
Ы
Р
А
Қ
А
Й
О
А
Л
А
Ш
О
Р
Д
А
Р
Ғ
Х
Т
А
Р
И
Х
С
Х
Ұ
А
Т
Ү
Р
К
І
А
О
Н
Н
Ж
А
Р
Ғ
Ы
Қ
Н
Ж
Е
Л
Т
О
Қ
С
А
Н
___________________
___________________
___________________
___________________
___________________
___________________
___________________
___________________
___________________
___________________
ОҚЫЛЫМ
Сұрақтарға жауап беріңіз.
1.  Тұран аймағы, тарихи түркілер елі жайлы естіген бе едіңіз? 
2.  Түркістан қаласы жайлы не білесіз?
3.  Түркістан облысы құрылғанына сіздің көзқарасыңыз қандай?
4.  Түркістан  қаласын  жаңа  деңгейде  дамыту  тарихи  жадыны  қалпына  келтіруге  әсер 
етеді деп ойлайсыз ба?
  ЖЕР-СУДЫҢ АТЫ – 
 ТАРИХТЫҢ ХАТЫ
- САБАҚ
2

68
III
 БӨ
ЛІМ
2. Екі бағанда ұсынылған сөздерден сөз тіркесін құраңыз.
 
А
Ә
1 –  В_ _ сопылық
А
серік
2 – _____ қорық-
Ә 
бойы
3 – _____ қала-
Б   орталық
4 – _____ Елбасы
В 
ілім
5 – _____ ғасырлар
Г 
мұражай
6 – _____ тарихи
Ғ   жарлығы
7 – _____ мәдени
Д 
үлес
8 – _____ зор
Е   атау
3. Мәтінді оқыңыз. 
Түркістан қаласының тарихы 2 мыңжылдықтан бері келе жатыр. Тұран аймағы деп аты 
аңыз болған, «тарихи түркілер елі» атанған Түркістан – Орта Азия мен Тұран даласындағы 
ең көне қала. Қала ежелде Ясы деп аталып, оның төңірегі VII-XII ғасырларда Шауғар өңірі 
ретінде  тарихта  қалған.  Шауғар  саяси-экономикалық  орталық  болды.  Кейбір  деректер 
бойынша Ясы ежелгі Шауғардың жанындағы қала болған, ал келесі бір пікір бойынша ол 
Шауғардың қала-серігі болған.
ХІІ ғасырда сопылық ілімнің белсенді ұстанушысы Қожа Ахмет Ясауи осы қалада жерленді. 
XІV  ғасырда  Қожа  Ахмет  Ясауи  кесенесі  салынған  кейін  Түркістан  түркі  әлемінің  діни 
орталығына айналды. Кесенені тұрғызуға ұйытқы болған Әмір Темір болатын.
ХV ғасырдан бастап Түркістан қаласы саяси және экономикалық орталық болды. 1598-
1628 жылдары Есім хан Ясыны Түркістан деп атап, оны Қазақ хандығының орталығы етті. 
Қазақ хандары XVІІІ ғасырдың соңына дейін билік құрды. 
Бүгінде  Түркістан  қаласындағы  тарихи-мәдени  «Әзірет  султан»  қорық-мұражайының 
территориясында  қазақтың  билеушілері  мен  бір  топ  саяси  және  діни,  рухани  тұлғалары 
жерленген.  Кесенеде  қазақ  халқының  Қаз  дауысты  Қазыбек  би,  Абылай  хан,  Есім  хан, 
Хақназар  хан,  Тауке  хан,  Шығай  хан,  Жәңгір  хан,  Қанжығалы  Бөгенбай,  тобықты  Мамай, 
қоңырат Сырғақ сынды 164 атақты тұлғасы жатыр. 
2018  жылдың  19  маусымы  күні  Елбасы  жарлығымен  Оңтүстік  Қазақстан  облысының 
атауы  Түркістан  облысы  деп  өзгертіліп,  ғасырлар  бойы  Қазақ  хандығының  және  бүкіл 
түркі әлемінің саяси әрі рухани орталығы болған Түркістан қаласы облыс орталығы болды. 
Түркістан деген тарихи атаудың облыс орталығына берілуі түркі халықтарының бірігуіне 
және сол түркі халықтарының мәдени астанасы ретінде Түркістан қаласының гүлденуіне 
зор үлесін қосады.

69

жүктеу/скачать 10,63 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: