3-ТАРАУ МЕКТЕП ЖАСЫНА ДЕЙІНГІ БАЛА ТӘРБИЕ СУБЪЕКТІСІ ЖӘНЕ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ЗЕРТТЕУ ОБЪЕКТІСІ РЕТІНДЕ Жоспар 3.1 «Субъект», «объект» ұғымдарының мәні мен мазмұны.
3.2 Адамның іс-әрекет, таным, қарым-қатынас субъектісінің негізгі
белгілерінің жалпы сипаттамасы.
3.3 Педагогикада субъектіні зерттеудің негізгі бағыттары.
3.4 Мектеп жасына дейінгі бала мектепке дейінгі мекемеде
субъект ретінде.
3.5 Мектеп жасына дейінгі баланың субъектілік қасиеттерін дамы-
ту.
3.6 Мектеп жасына дейінгі бала педагогикалық зерттеулер объектісі
ретінде.
3.1 «Субъект», «объект» ұғымдарының мәні мен мазмұны Жалпы және мектепке дейінгі педагогика курстары аясында
«субъект» және «объект» ұғымдары жиі кездеседі. Олар білім беру
процесінде, оқыту мен тәрбиелеу принциптерін (диалогтік, адамдық
құндылықтар приоритеті және т.б.) негіздеуде, педагог пен мектеп жа-
сына дейінгі балалардың өзара әрекеттестік мәселелерін ашуда шешуші
рөл атқарады. Көптеген басқа да педагогикалық ұғымдар сияқты олар-
ды да біржақты түсіндіруге келмейді. Оқулықтар мен құралдардың ав-
торлары әртүрлі түсініктемелер береді, бірақ сонымен бірге олардың
ұқсас элементтері де бар. Бұл ұғымдардың мазмұнын ашу, олардың
арақатынасын анықтау және оларды анықтауда өзіндік көзқарас білдіру
тақырыппен жұмыс істеудің бірінші міндеті болып табылады. Бірнеше
анықтамаларға тоқталайық.
Объект - Үлкен Совет Энциклопедиясында берілген анықтама бой-
ынша, субъектінің іс-қимылы бағытталған заттардың, құбылыстардың
жиынтығы. Іс-қимыл өзгеру немесе өлшеулі сипатта болады. Объект
ретінде қандай да бір белгілерімен сипатталатын жануар, адамдар болуы
мүмкін. Оларға: әдебі мен іс-әрекетін сырттай мөлшерлеу сұранысы,
ынтасыздық, өзін-өзі басқарудың, мақсатты бағытты белсенділіктің,
шығармашылықтың, өзінің «Мен»-інің және қоғамдағы орнының нақты
саналы түрде болмауы жатады. Сонымен, аталған белгілердің болуы
37
адамды, оның ішінде баланы да объект санатына жатқызуға мүмкіндік
туғызады.
«Субъект» ұғымы өзінің негізгі сипаттарына қарай объектіге тура
қарама-қарсы. Үлкен Совет Энциклопедиясында
