Оқулық Алматы, 020 ӘӨЖ 811 кбк 81. Е 79
Тiл единицалары (бірліктері)
жүктеу/скачать 5,96 Mb. Pdf көрінісі
|
Есеналиева Ж. САЛЫСТЫРМАЛЫ ТЫЛ БЫЛЫМЫ 2021 от 7 апреля
| Тiл единицалары (бірліктері)
– Тiл жүйе ciнің тұрақты функциялық элемент тepi. Мыс. Сөз номинативтi Т. е. бо лып есептеледi, коммуникативтi Т. е. - Сөйлем, құрылымдық Т. е. – Фонема, Морфема және т. б. бола ды. Әр түрлi лингвистикалық мeктептер Т. е. бiрнеше түpiн көрсе- тедi. Солардың iшiнде кең таралғaны - құрылымдылық және функ циялық концепциялар, құрылым дык концепция бойынша, одан әpi бөлiнбейтiн Т. е. алынады. Функционалды концепция бойынша (В. В. Вино градов), құрылымдық атаулы жә не коммуникативтi болып бөлiнетiн единицалар өзiнiң ерекше белгiлерi не, яғни қолданылу орнына байла нысты ажыратылады. Т. е. анағұр лым кең түрде қаpым-қaтынacтың үш түpін көрсетеді: парадигматика лық, синтагматикалық, иерархия лық. Парадигматикалық және син тагматикалық қатынастарға бiр ға на деңгейдiң единицалары қолда нылады. – 180 – Салғастырмалы тіл білімі Мыс., фонемалар өздерiн ше топ құрайды, жүйелi бiрiздiлiк- пен бiр-бiрiмен ғана тiркеседi. Тiл дiк единицалардың «Tipкecy дең гейiндегi» қасиеттері осыдан көpi недi. Тiл жүйесi - кез-келген Табиғи тiлдiң көптеген тiлдiк элемент тepi бiр-бiрiмен тығыз байланыста, өзара қатынаста болып, белгiлi бiр тұтастығы, бiрлiктi құрайды. Т. ж. әрбiр компонентi жүйенің өзге компонентiмен қарама -қарсы мағынада өмip сүредi. Алғаш рет бұл ұғымның анағұрлым нақты көpiнic алуы 1820 ж. белгiлi Heмic ғалымы В. фон Гум больдтiң eciмiмeн байланысты бол ды. Кейiнiрек, швейцар ғалымы Ф. де Соссюр Т. ж. туралы концеп цияны теориялық тұрғыдан қоры тындылады. «Т. ж.» және «Тiл құры лымы» атауларына лингвистикада ұзақ уақыт шек қойылмады. Бiрақ соңғы он жылда белгiлi бiр шек қою, межелеу тенденциялары бай қалды. Аталмыш элементтердi ажы- ратудың едәуiр кең таралған Тү pi - жүйенi ұғынудың өзара бай- ланысты және өзара келiсiлген iшкi құрылымдық. жиынтығы да, ал құрылымы жүйе элементтерiнiң ара сындағы өзара байланыс үлгiсi тү рiнде, олардың iшкi құрылымдарын бiлдiредi. Жүйенi және құрылымды түсiнудiң мұндай түрлерi А. А. Ре форматский, Ф. П. Филин, Г. П. Мель ников, А. С. Мельчук, еңбектерiнде кездеседi және қазiргi Тiл бiлiмi принциптерiне толық сәйкес келедi. жүктеу/скачать 5,96 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|