Оқулық-атлас Алматы 0 е І £. W ( O m ) ' и и г }
11 бөлім. Жамбас пен шат аралықтың клиникалық анатомиясы 11.12.3. Жатыр мен оның қосалқыларын бекітуші
жүктеу/скачать 28,32 Mb. Pdf көрінісі
|
| 702
11 бөлім. Жамбас пен шат аралықтың клиникалық анатомиясы 11.12.3. Жатыр мен оның қосалқыларын бекітуші қүрылымдары Ә йелдің іш к і ж ы н ы с ағзал ар ы н б екіту ш і ң ү р ы лы м д ы р : — іл іп қою ш ы апп арат; — бекітуш і ком п лекс; — сүйем елдеуш і бүлш ы қеттер. Іліп ңою ш ы а п п а р ат қ а ж а т ы р , т ү т ік ж ән е ан ал ы ң бездегі ж а м бас қабы р ғал ар ы мен ө зара бай л ан ы сты р у ш ы б ай лам д ары ж атад ы . Олар: — ж аты р д ы ң ж ү м ы р байлам ы ; — ж аты р д ы ң ж а л п а қ байлам ы ; — аналы ң безді іл іп тү р аты н байлам дар; — ан ал ы қ бездердің м е н ш ік т і б айлам дары . Ж аты р д ы ң ж ү м ы р байлам ы {lig. teres u teri) — ү зы н д ы ғы 10 — 15 c m , қ ал ы ң д ы ғы 3 — 5 мм , ж а т ы р д ы ң сы р тқы б ү л ш ы қ ет тік қабаты - ны ң ж алғасы . Ж аты р д ы ң ж ү м ы р б айлам ы ж а ты р д ы ң бүй ірлерін ен басталы п, ж а л п а қ ф асц ия арасы нан (іш перде іш інде), ж ам б асты ң бүйірдегі ңабы рғасы на өтіп, іш перде ар ты н д а ш ап ты ң іш к і саң и н асы н а кі- реді. Өз ж о л ы н д а ж ү м ы р б айлам дар к елесі қ ү р ы л ы м д ар д ы кесіп өтеді: — ж ап ң ы ш там ы р л ар ы мен нервтерді; — к ін д ік т ің м едиалды қ ы р ты сы н , іш ін д егі об л и те р ац и я л ан ған к ін д ік артери ясы м ен бірге; — сы ртңы м ы қ ы н там ы р л ар д ы . Ж үм ы р бай л ам н ы ң алд ы н ғы 1 /3 бөлігі ш ап өзегі іш ін д е орна- ласқан . Содан к ей ін , байлам беткейдегі ш ап саң и н асы н ан ш ы ғы п , ж ы н ы с ернеуіндегі тері асты н дағы ү л п аға тар ал ад ы . Ж аты р д ы ң ж а л п а қ б айлам ы (lig. la tu m u teri) ф ронталды ж а зы қ - та орналасңан, іш перд ен ің ңос ң абаттан у ы н ан қ ү р ы л ғ ан байлам , келесі бөліктерден түрады : — ж аты р тү тігін ің ш а ж ы р ң ай ы (m e so sa lp in x); — ан алы ң бездің ш а ж ы р ң ай ы (m esovaricum ); — ж аты р ш а ж ы р ң ай ы (m eso m etriu m ). Ж ал п аң байлам н егізін де, ж а ты р м ац ы ү л п асы бар (п ар ам ет рий), оны ц төм енгі бөлігінде ж а ты р ар тер и я л а р ы өтеді. А н ал ы қ бездердің байлам іш іл ік ісік тер ін д е (ж а л п а қ байлам ж ап ы р аң тар ы арасы нда ор н ал асқан ) ж а т ы р д ы ц ж ә н е м ац ы н д ағы к іш і ж ам бас ағзал а р ы н ы ц , ісік тен қар ам а-ң ар сы ж а ң ң а ы ғы су ы н а байланы сты , ж а ты р д ы ц ң ал ы п ты орн аласуы бүзы лады . Клиникалық анатомия 703 Аналың безді көтеріп түрған байлам дар (lig. su sp en so riu m ova rii) аналың бездердің т ү т ік т ік ш еті ж ән е ж а т ы р тү тігін ен , ж ам бас ңапталдарының іш пердесіне созы лған . Осы б айлам дар ар асы н д а а. және v. ovaricae өтеді. Аналың бездің м ен ш ік ті байлам дары (lig. ovari p ro p riu m ) ж а л п а қ байлам іш інде ан ал ы қ бездің ж а т ы р л ы қ бөлігін ж а т ы р ға қосады . Байламның арасы нда ж а ты р ар тер и я сы н ы ң соңғы та р м а қ т ар ы гг. ovarici бар. Кладо-ның ап п ен д и к с-ан ал ы қ без бай л ам ы (lig. apendiculoovari- cum) ңүрт тәрізді өсіндіден оң ж а қ ан ал ы ң безге нем есе ж а ты р д ы ң жалпаң байлам ы на, іш п ер д ен ің қ ы р ты сы н а үң сап өтеді. Бекітуш і ком плекс элем енттері іш к і ж ы н ы с ағзал а р ы н ж ам бас- тың париеталды ж ән е ви сц ералды ф ас ц и я л а р ы н а б екітеді (1 1 .1 8 а, б суреттер). Олар: — алды ңғы бөлігінде — қ а са ға — ңуы ң бай л ам д ар ы , ң у ы қ -ж ат ы р (ңуың-мойын) байлам ы . Б ү л б айлам дар қ у ы ң т ы ж ән е ж а ты р мойнын ңасаға сүйектерін е б екітіп , оларды ар тң а ы ғы сты р- майтын етеді; — орталы қ бөлігі, б екіту ш і ап п ар атты ң ең м ы қ т ы ж е р і. Б үған lig. cardinalia ж атад ы . Б ү л б айлам дар ж а л п а ң б ай л ам н ы ң не- гізіндегі-ф асция мен тегіс б ү л ш ы қ ет т а л ш ы қ т ар ы н а н ңүры л- ған, арасы нда көптеген там ы р л ар мен нервтері бар қ а л ы ң бай лам; — артңы бөлігі сегізк ө з-ж аты р б ай л ам ы н ан қ ү р ы л ған . Б ү л б ай лам ж аты р м ой н ы н ы ң ар ты н ан б асталы п, т ік іш е к т ің ң ап тал- дарын доға тәр ізд і ң орш ай ды . А рты н д а б айлам сегізкөзге бе- кіп , ж аты р д ы а л ға ң ар ай ж іберм ей үстап түрады . Сүйемелдеуш і (тір ек тік ) ап п ар ат ж ам бас д и аф р агм асы н ы ң бүл- шыңеттерінен қ ү р ы л ған . Ж ам б ас ди аф р агм асы қ ү р ам ы н а: а р тқ ы өтісті көтеретін ек і бүлш ы ң ет, ң ү й ы м ш аң б ү л ш ы ң еті ж ән е т ік ішектің сы ртңы қ ы сқ ы ш ы ж атад ы . 1) А р тқ ы өтісті көтеретін бүлш ы ң ет — ж ү п , ү ш б ү р ы ш ты . Е к і бөліктен түрады : алд ы н д а — ң ас аға-ң ү й ы м ш ақ б ү л ш ы қеті; арты нда — м ы ң ы н -ң ү й ы м ш аң б үлш ы ң еті. М . levator а п і — алға қ а р ай ең кей ген болса, б ү л ш ы ң еттің сүйе- мелдеуші қ абілеті н аш ар болады . Б ү л кезде ш ат а р ал ы ғы н д а ж а- рың болуы немесе ж ы н ы с а ғзал а р ы н ы ң төм ендеуі ж ән е түсуі мүм- кін. 2) Қ ү й ы м ш ақ б ү л ш ы қеті ш он данай қ ы л қ а н ы мен төм енгі ек і сегізкөз ом ы ртқасы арасы н д а ж атад ы . Ә йелдерде, а р т қ а қ а р а й ө тісті к ө тер етін ж ә н е қ ү й ы м ш а ң т ы ң бүлш ы ңеті ж а қ с ы д ам ы ған . Осы б ү л ш ы ң етт ер , ң ү р саң іш і қы сы - 704 11 бөлім. Жамбас пен шат аралықтың клиникалық анатомиясы м ы н саң тау ға, ң ү р саң пен ж ам б ас а ғ за л а р ы н о р н ы н д а б екіту ге ж ән е т ік іш е к т ің ш ат а р а л ы ң та ғ ы и іл у б ү р ы ш ы н с а қ т а у ғ а өте ма- ңы зды . жүктеу/скачать 28,32 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|