Кеуденің беткейлік қабаты

Клиникалық анатомия
373
Веналар тері асты нда қ а л ы ң , әсіресе сүт безі ай м ағы н д а көп.
Тері асты веналар көптеген үш тасу л ар ж ән е тесіп өтуш і тарм аң- 
тары арңы лы ң о л ты қ, бүғанасты , қ а б ы р ғ аа р ал ы қ , к е у д е іш іл ік ве- 
налармен, ңүрсаң алды веналарм ен үш тасад ы .
Осы үш тасулар ар қ ы л ы (м ы салы , төм енгі қуы с венасы н ан ңан 
жүру қиы ндағанда) веналы ң агы с ж о ғар ғы қуы с венасы н а кеуде- 
нің ж әне ңүрсаң ң абы рғасы н ы ң беткей вен алары ар ң ы л ы өте ала- 
ды. Бүл там ы р л ар д ы ң и р ектен іп кеңею і — ж о ғар ғы ңуы с венасы
және қ аң п а венасы нда қ ан ж ү р у ң и ы н д аған д а кездеседі (кава-ка- 
валды ж әне порто-кавалды ү ш тасу л ар ж үй есі).
Тері а с т ы н д а і — IX ж ү л ы н д ы қ н ер втер ін ің та р м а қ тар ы ж атад ы .
Беткей ф асц ия — ж ү қ а д әнекер тін д і ж а п ы р а ң . Б ү ған а асты нда, 
беткей ф асц ия арасы нда тері асты б ү л ш ы ң етін ің ж ү ң а ш оғы рлы
талш ыңтары ж атад ы .
Беткей ф асц ия сүт безіне дәнекер тін д і қ а п түзей д і (үрпі мен 
үрпі м аңы нан бөлек). Ф асц и я н ы ң ң ал ы ң д аған ж о ғар ы д а бүған аға 
бекіген ж ері — сүт безін үстап тү р аты н б айлам (lig. su sp e n so riu m
mammae) деп аталады .
Кеуденің арты нда беткей ф асц и я қ а л ы ң д ау . О м ы р тқан ы ң ж ота- 
лық өсінділері бойымен о л тереңдегі ф ас ц и я ға ж аб ы сқ ан .
6.2.1. Сүт безі
Әйелдерде сүт безінің ск ел ето то п и я лы ң орн аласуы тігін ен — III 
және VII ңабы рға ар ал ы ғы н д а, көлден еңін ен — төс м аң ы сы зы ғы
(I. parasternalis) ж ән е ң олты ң алды сы зы ғы (I. a x illa ris an terio r) 
аралығанда ор н аласқан . Сүт б езінің п іш ін і мен м өлш ері ж ас кө- 
леміне, бала ту ған ы н а, ар ы қ-сем ізд ігін е, тү л ғасы н а б айланы сты . 
Ерлерде өмір бойы бір ң ал ы п ты м өлш ерде 1 ,5 x 0 ,5 см, IV —V қа- 
бырға ар ал ы ң та орналасңан. Ерлерде сүт безінің өсііі к е ту і «gynae- 
com astia» деп аталады . Б ү л без си м м етр и я лы болм айды , көбінесе 
оц ж ағы үлкен деу болып келеді. Б ір бездің нем есе ек еу ін ің болма- 
уы (am asfta) сирек кездесетін ж а ғд ай , кобіне қо сы м ш а бездер өседі 
(polym astia).
Әйелдерде сүт безі к ү р д ел і қ ү р ы л ы сты , а л ь в ео л я р л ы болады . 
Без 15 — 20 бөліктен түрады . Б ө л ік тер арасы беткей ф асц и я н ы ң
(/. superficialis) перделер мен болінеді (6.3 а, б, в суреттер). Без бө- 
ліктері үрпіге ң ар ай радиалды б ағы тталған , оларды ң ш ы ғар у ш ы
өзектері ңосы лы п, осы ж ерде бір тү т ік түзейді. Б езд ің осы ндай қү- 
рылыс ерекш елігін е бай л ан ы сты , х и р у р ги я л ы қ о п ер ац и я кезінде 
тілікті радиалды б ағы тта ж ү р гізу к е р ек . Б езд ің асты н дағы ш ел

374
6 бөлім. Кеуденің клиникалық анатомиясы
ңабаты арасы нда кейде к іл ег ей л і ңуы с кездеседі. Б ұ л ж е р —абс­
цесс д ам уы на ң о л ай л ы орта болы п табы лады .
Б еткей ф асц и я н ы ң алд ы ң ғы ж а п ы р а ғы , сүт безі үстін дегі те- 
рімен ты ғы з байланы сы п, сүт безі іш ін е перделер ж ібереді.
Осы ж ағд ай бездің қ а тер л і ісігін де «алаң ды ң белгі» (симптом 
п лощ адки) дам уы н түсіндіреді.
Сонымен бірге, қ а тер л і іс ік ай н ал асы н д ағы тін дерге, м ы сал ы , 
ф асц ия мен теріге тар ай д ы . Б ір ң олды ң саусаңтары м ен іс ік т і басып 
түры п , ек ін ш і қолм ен сүт безін м еди алды б ағы тта ы ғы сты р ған д а, 
сүт безі ү р п ісін ің іш к е тар ты л у белгісін — Бензодон сим птом ы н 
көрсетеді.
Б езд ің ңабы мен к еу ден ің м е н ш ік т і ш ан д ы р ы ар асы н д а, сүт безі 
арты ндағы ү л п а ж ән е болбыр д ән екер тін бар. С онды ңтан без кеуде 
ңабы рғасы нда ң о зғалм ал ы болады .
К ей кезде сүт безі асты н да син ови алды ң ал та болады .
Кеуде ф асц иалды қ ы н аб ы н а б ай л ан ы сты , ал д ы ң ғы -ж о ғар ғы ай- 
мағы ү ш ң аб атқа бөлінеді:
1) бірінш і қабат — тері мен без ң аб ы н ы ң ал д ы ң ғы (беткейлі) 
ж ап ы р ағы арасы нда;
2) ек ін ш і ңабат — беткей ф ас ц и я н ы ң ж а п ы р а ң т ар ы арасы нда, 
бездің парен хим асы ;
3) ү ш ін ш і ңабат — бездің ф асц и алд ы қ аб ы н ы ң ар тң ы (тереңдегі) 
ж ап ы р ағы ар ты н д а (без ңабы м ен ү л к ен кеуде б ү л ш ы ң етін ің
м ен ш ік ті ф асц и я сы арасы нда).
Сүт безінің қабы н уы н — м астит деп атай д ы . М астит орналасуы - 
на байланы сты к елесі түрлерге бөлінеді:
1) антем ам м арлы — б ір ін ш і ңабат ү лп асы н д а;
2) и н тр ам ам м ар л ы — е к ін ш і ң аб атта о р н ал асқ ан ;
3) ретром ам м арлы — ү ш ін ш і ң аб атта о р н ал асқ ан .
Сүт безінің қ а н т а м ы р л а р ы
Н егізгі ң ан данды руш ы кеу ден іц іш к і ар тер и я с ы н ы ң тарм аң- 
тары .
О ның 6 — 8 тар м аң тар ы ү ш ін ш і, тө р тін ш і ж ән е бесінш і ңабы р- 
ға ар ал ы қп ен сүт безіне ж етед і. Б үд ан басқа сүт безіне a. thoracalis 
lateralis, a. in terco sta lis, a. thoracoacrom ialis б үтаңтары ар ң ы л ы қ ан
келеді.
В еналы қ қ ан сүт безінен беткей ж ән е терең дегі вен алар а р қ ы л ы
ағады .
Үрпі м аң ы н да тері асты вен алар өрім қ ү р ай д ы (circu lu s venosus 
areola).

Клиникалық анатомия
375
Қатерсіз ісік кезін д е веналы ң ж ән е л и м ф ал ы ң ағы стар бүзы л- 
майды. Ісінген ж ер д і саусаңтарм ен ң ы сң ан д а ң ан ағы сы мен ли м ф а 
ағысы ж аңсарады .
Қ атерлі ісіктерде ң аб ы н уға в ен ал ы қ ж ән е л и м ф а ағы сы да ңо- 
сылып, тіндер қ а тай ы п , саусаңтарм ен ң ы сң ан д а олар ң ал п ы н бүз- 
байды (К ерниг сим птом ы ).

жүктеу/скачать 28,32 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: