Оқулық-атлас Алматы 0 е І £. W ( O m ) ' и и г }

370
6 бөлім. Кеуденің клиникалық анатомиясы
3) алды ң ғы төм енгі ай м аң (оң ж а ң ж ән е сол ж а қ ) ш екар асы : 
төменде — ң абы рға доғасы , ж о г а р ы д а — ү л к ен кеуде бүл- 
ш ьщ етін ің төм енгі ң ы р ы , м еди алды — төс сүйек сы зы ғы , л а ­
те р а л д ы — о ртаң ғы ң олты ң сы зы гы . Б ү л ай м аң кейде кеуде 
асты л ы қ деп те аталад ы ;
4) артңы о ртаң гы ай м ақ (ом ы ртң а ай м ағы ) — оң ж а ң ж ән е сол 
ж а ң о м ы р тқа сы зы ң тар ы н ы ң арасы (таң айм аң );
5) артқы ж о ғар ғы кеуде ай м ағы (оң ж а ң ж ән е сол ж а қ ) — жо- 
ғарғы ш ек ар асы VII м ойы н ом ы ртң асы н акром ион м ен коса- 
ты н сы зы ң; төм енгі ш ек ар асы — го р и зо н тал д ы , ж ау ы р ы н - 
ны ң төменгі бүры ш ы м ен ж ү р гізіл ед і; м еди алды — ом ы ртң а 
сы зы гы ; латер ал д ы — дельта тәр ізд і б ү л ш ы ң еттің ар тң ы қы - 
ры . Ж ау ы р ы н а й м агы н а сәйкес келеді;
6) артңы төм енгі кеуде ай м ағы (оң ж а ң ж ән е сол ж аң ).
Шекарасы: ж о г а р ы д а — ж ау ы р ы н н ы ң төм енгі бүры ш ы м ен ж үр-
гізіл ген горизонталды сы зы ң ; төм еннен —X II ң аб ы р ға бойымен; 
м едиалды — ом ы ртң алар бойым ен; л атер ал д ы — о р таң ғы қ о л т ы қ
сы зы ғы .
с.
6.1.3. Кеуденің піш іні
К еуденің тү р і .өзгермелһ Б ү л ш ы к еттер і ж а ң с ы ж ех іл ген , кеуде 
торы ны ң түрі коігускЙ үңсас болады . Кеуде ңорабы қ ү р ы л ы с ерек- 
ш елігін білу ү ш ін оны ң п іш ін д ер ін білу к ер ек . Ол қ ы сң а , к е ң н ем е­
се "Тар, үзы н .болуы м ү м к ін . 
*■
—
Б ір ін ш ісі, брахим орф ты (аласа, кең ) дене ң ү р ы л ы сы н а сәйкес 
келетін белгілер:
1) кеуде торы к ең болуы;
2) эпигастралды б үры ш ты ң ң аб ы р ғаға гори зон талды орнала- 
суы (120° дейін);
3) қ абы рга о р н ал асу ы н ы ң гори зон талды болуы;
4) apertura thoracica superior-д ің саги тал д ы д и ам етр ін ің к іш і 
болуы*
5) төс енділеу, тос үсті ш ү ң ң ы р тай ы зд ау;
6) қабы р ғал ар арасы к ең болуы .
Қ абы рга а р ал ар ы н ы ң к ең болуы — ж а р аң а т т а у ш ы ң ү р ал д ы ң
кеуде ң уы сы на еніп к ету м ү м к ін д ігін ж а сай д ы , біраң оп ер ати втік
енулерде, ңабы рган ы р е зек ц и я л ам а й кеуде ң у ы сы н а к ір у ге бола­
ды.
Е к ін ш ісі, долихом орф ты (би ік, тар) дене ң ү р ы л ы сы н а сәйкес 
келетін белгілер:

Клиникалық анатомия
371
1) кеуде торы к іш іл е у болуы;
2) эпигастралды б ұры ш ты ң к іш іл іг і ( 9 0 — 100°);
3) ңабы рғаларды ң е ң к е й ің к ір еп орналасуы ;
4) ң аң ң ада ap ertu ra thoracica superior-д ің саги талд ы диам етрі- 
нің ү лкен д еу болуы;
5) қабы рғалар арасы тар;
6) енсіздеу, төс үсті ш ү ң ң ы р тереңдеу.
Кеуденің осы ндай ш е тк е й л ік түрін де, қ аб ы р ғал ар ар асы н ы ң
тар болуы, кеуде іш іл ік а ғзал а р ға ж аң сы ң о р ған ы ш болады , бірақ 
торакотомия кезін д е, ену ж о л ы тар б олғанды ң тан кейде қабы рға- 
ны р езек ц и ял ау қ а ж е т болады .
Кеуде қү р ы л ы сы қ у ы сы н ы ң әр тү р л і болуы ны ң х и р у р ги я л ы ң
маңы зы зор. О ның сы ртңы түрін е қ а р ап , іш ін д е о рн аласң ан мү- 
шелер топограф иясы ж он ін де т ү с ін ік ал у га болады .
Кеуде торы н ы ң п іш ін і ж а с қ а ж ән е ж ы н ы с ң а байланы сты ерек- 
ш еліктері болады . М ы салы , ж а ң а туған нәрестелерде бауы р коле- 
мінің ү л к ен д іл ігін е байланы сты к еу ден ің төм енгі болігі к ең бола­
ды. Қ абы рғалар бағы ты колден ең о р н ал асқ ан н ан , кеуде қорабы
ңы сқалау к өрін еді. Қ ар ттар д а қ аб ы р ғал ар и ін і а й қ ы н , эп и гаст р ал ­
ды бүрыш к іш к е н т ай , кеуде ңорабы ү зы н д ау к елед і. Ә йелдерде, к е ­
уде қорабы ер к ісілерм ен сал ы сты р ған д а қ ы с қ а ж ә н е к е ң д е у .
Б ү л ш ы қ еттер і ж аң сы ж етіл ген ад ам д ард а кеуде ң у ы сы н ы ң а л ­
дында орн аласқан бүғана, төс үсті ой ы ғы , төс сүйегі, семсер тәр ізд і 
өсінді, қ абы рға доғасы , бүғанасты о й ы қ, дельта тәр ізд і ж ән е кеуде 
бүлш ы қет ж ү л гесін ің (su lcu s deltoideopectoralis) бейнелері ан ы қ
көрінеді. Кеуде қо р абы н ы ң қ а п т а л ы н д а ал д ы ң ғы тісті бүлш ы ң ет 
(т . serra tu s anterior) ж ән е к еу ден ің ү л к ен б ү л ш ы ң еті (т . p ecto ra lis 
major), іш тің сы ртңы қ и ға ш б ү л ш ы қ етім ен (т . obligus abdom inis 
extern a ) айң асу л ар ы н ан тү зіл етін тіс тәр ізд і сы зы қ кө р ін ед і. Кеу- 
денің ар тқ ы бетінде V II-ш і м ойы н ом ы ртң асы ж оне кеуде омы рт- 
қ ал ар ы н ы ң осінділері, ж ау ы р ы н ң ы р ы мен б ү ры ш тары кө рін еді.
Кеуде торы н ы ң ү стің гі тесігін ің (ап ертурасы н ы ң ) е к і түрі бола­
ды: кең ж оне тар.
Ж оғарғы тесік ағзал ар мен тіндерге толы . Ө кпеңап күм безі мен 
өкп ен ің үш ы ж о ғар ы ш ы ғы п , м ойы н а й м ағы н а к ө тер іл ед і.
О сылай төс түтң асы ж ән е бүған а ү с т іл ік ж а р а ң а т т а , м ойы н 
ағзалары м ен бірге кеуде қ у ы сы н ы ң ағзал ар ы мен т ам ы р л ар ы да 
зақы м д ал у ы м ү м к ін .
Төменгі апертура төс сем сері, қ аб ы р ға доғасы , X кеуде ом ы ртқа- 
сы ны ң алды м ен ш ектел ген . Төм енгі ап ер ту р а а р қ ы л ы , ң ү р сақ мү- 
ш елері — бауы р, тал аң , а сқ азан т. б. еніп ж атад ы .

372
6 бөлім. Кеуденің клиникалық анатомиясы
Осындай т о п о гр аф о -ан ато м и я л ы ң ң аты н ас — к еу д ен ің төм енгі 
бөліктеріндегі ж а р а қ а т т а , кеуде ағзал ар ы м ен бірге қ ү р с ақ ңуы сы
ағзал ар ы н ы ң за қ ы м д а л у м ү м к ін ш іл ігін көрсетеді.
К өрсетілген кеуде п іш ін д ер і, іш ін д егі ағзал а р д ы ң п іш ін д ер і 
мен топ ограф и ясы на үңсас. С онды ңтан оларды білу х и р у р гң а опе- 
рати вті ену ж о л ы н , н ау қ асты ң дене ң ү р л ы сы н а сәй кес ж ү р г ізу ке- 
р ек тігін көрсетеді.
Сонымен бірге, кеуде ңорабы п іш ін ін ің өзгеруі — іш к і ағзалар- 
ды ң орналасуы н өзгертеді. М ы салы , ң ап т а л ы н а қ а р ай қи саю (ско­
лиоз) немесе а р т қ а қ а р ай ңисаю ы (киф оз) кезд ерін д е іш к і ағзал ар
қи саю ды ң дөңес ж а ғы н а ж и н а л а д ы . Себебі қ ар ам а -қ а р сы ж а ғы н д а
(иілген) кеуде ңуы сы тар ы лған .
Кеуде қабы рғасы нда ү ш ң абатты аж ы р атад ы :
1) беткейлі қабат (тері, тері асты м ай , беткей ф ас ц и я , сүт безі);
2) ортаң ғы ңабат (иы ң ү стін ің б ү л ш ы қ ет —ф а с ц и я л ы қ қүры - 
л ы м ы , ң ү р сақ алд ы н д ағы ж ән е б ү й ір л ік бүлш ы ң еттерм ен
бірге, кеуде қ абы рғасы н ар тң ы төм енгі ж а ғы н а н ж аб аты н
б ү л ш ы ң еттер );
3) тереңгі қабат (кеуде торы ө зін ің м е н ш ік ті бүлш ы ң ет ф асци- 
ял ар ы м ен бірге).

жүктеу/скачать 28,32 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: