Оқулық-атлас Алматы 0 е І £. W ( O m ) ' и и г }
.3 . Омыртңалар ж ән е сегізк өз аймаңтары
жүктеу/скачать 28,32 Mb. Pdf көрінісі
|
Идрисов Ә.А. КЛИНИКАЛЫҚ АНАТОМИЯ
| 7 .3 . Омыртңалар ж ән е сегізк өз аймаңтары
Шекарасы: ж о ғар ы д а — VII м ойы н о м ы р тң асы н ы ц өсіндісі ар- қы л ы ж ү р гізіл ген гори зон талды сы зы қ ; б үй ірлерін де — ом ы ртңа- ларды ң көлденең өсінділерім ен ж ү р гізіл ге н в ер ти к ал д ы сы зы ң тар; төм ен де-қүй ы м ш аң ты ң үш ы . Қабаттары: Терісі ң ал ы ң , аз ң о зғалад ы , м е н ш ік т і ф ас ц и я ға бе- кіген . Тері асты м ай лы ү л п а да аз қ о зғал ад ы . А расы н д а беткей ф ас ц и я бар. М ен ш ікті ф асц и я ж о ғар ы д а — тр ап ец и я тәр ізд і бүлш ы ң- етті, кеуде мен бел бөлім дерінде — а р қ ан ы ц ж а л п а ң б ү л ш ы қ етін қаптай ды . Б ү л ш ы қеттер торт ңабат болы п орн аласң ан ( 7.3 в с у р е т ). Б ір ін ш і ң абатта (беткейлі) — тр а п ец и я тәр ізд і ж ән е ар ң ан ы ц өте ж а л п а қ бүлш ы ң еті ж атад ы . Е к ін ш і қабаттағы бүлш ы қеттер: — ж о ғар ы д а — ж ау ы р ы н д ы кө тер у ш і бүлш ы ң ет; — ом ы ртң алар мен ж ау р ы н а р а с ы н д а —ромб тәр ізд і бүлш ы қет- тер; — ом ы ртң аларды ң ж о тал ар ы м ен ң аб ы р ғал ар ар асы н д ағы бүл- ш ы қеттер. Клиникалық анатомия 465 — Екінш і ж ән е ү ш ін ш і ңабат арасы н д а — ар тң ы ң абы рға ар ал ы қ там ы рлар мен нервтер ж атад ы . Үшінші қабатта — т. erector spinae о рн аласң ан . Төртінші қабатта — а р қ ан ы ң ң ы сң а бү л ш ы ң еттер і ж атад ы . Сегізкөз ай м ағы н ы ң терісі ң ал ы ң , сегізкө з сү й ек тер ін ің арты н- дағы сүйек ты сы н а бекіген. Омыртңалар (о м ы р тқал ар бағанасы ) — 7-м ойы н, 12-кеуде, 5-бел омыртңалардың ж ән е оларды ң арасы ндағы ш ем ір ш ек тер , соны- мен бірге 4 — 6 сегізкө з бен 3 — 6 ң ү й ы м ш а қ о м ы р тң алар ы ж ән е арасындағы ш ем ірш ектерден түрады . Б ү л о м ы р тң алар д ы ң бәрі көптеген байлам дарм ен бірігіп біртүтас ж ү й е ң ү р ай д ы . О м ы ртқа ішінде ж ү л ы н қ ү н д ағы болы п таб ы латы н өзек өтеді, ол ш үйде са- ңылауы арңы лы бас сүйек ң уы сы м ен , ал fo ra m en in terverteb ra le арқылы о м ы ртқа қ а п тал ы н д а ж а т қ а н тін а р ал ы қ п ен қ аты н асад ы . Жотаны ң үрай ты н о м ы р тқ ал ар саны ә р тү р л і ж ән е бір-бірім ен ер- кін байланы сқан немесе қо сы л ы п к е тк ен , я ғн и сегізкө з бен ңүйы м - шақты түзейтін о м ы р тқ алар саны тү р а қ т ы болм айды . Сегізкөз түзейтін ом ы р тң алар сан ы н ы ң тү р аң сы зд ы ғы , оны ң өлшемі мен п іш ін ін өзгертеді. С егізкөзд ің , сегізкө з-м ы ң ы н ңосы- лысын түзеуге қ аты сп ай ты н бөлігі мен ж ам басп ен қ о сы л аты н бө- ліктерінің көлем дері өзгергіш болады . Сегізкөздің ж а с қ а , ж ы н ы с қ а б ай лан ы сты е р ек ш ел ік те р і бар. Балаларды ң сегізкө зі ересектерге қ а р аға н д а ү зы н д ау болады . Әйел- дерде сегізкөз ерлерге қ а р аға н д а ж а л п а ң т ау , қ ы с қ а ж ән е түзулеу келеді. Омыртңа ж отасы н зерттегенде, он ы ң ф ронталды ж ән е сагитал- ды ж азы ң ты ң тар ы н д а и іл ген ін коруге болады . С агиталды ж а зы қ - тықңа қар ай и іл у м ойы н, кеуде, бел, с егізкө з-ң ү й ы м ш аң бөлімде- рінде кездеседі, б ірін ш і ж ән е ү ш ін ш і и ін д ері ал ға ң ар ай (лордоз), екінші ж ән е т о р т ін ш і-а р т ң а қ а р ай (киф оз) ш ы ғы ң қ ы болады . П атологиялы ң салд ары н ан о м ы р тқ ан ы ң ф ронталды ж а зы ң т ы қ - та бүйірлік и іл у і (сколиоз), соны мен қ а т ар а р т қ а ж ән е б ү й ір л ік иілу ңосарлануы (ки ф осколиоз) кездеседі. А р ң ан ы ң бел а й м ағы н д а ромб тәрізді ш ү ң қ ы р (М ихаэлис) о р н аласң ан , он ы ң а к у ш е р л ік п рактикада м аң ы зы зор. О м ы ртқаны ң ф и зи о л о ги ял ы ң и ін д ері ж о та ға к ү р д ел і серпімді- лікке қ аж ет ер ек ш ел ік тер мен қ аси еттер береді, сонды ңтан олар- дың стати ко -д и н ам и кал ы ң м аң ы зы зор. С агиталды ж а зы қ т ы ң т а - ғы ом ы ртқаны ң қ о зғал у м ү м к ін ш іл ігі 60 — 700 ш ам ад а болады . Бүл кезде ом ы ртңа ж о тасы н ы ң әр б өлім дерінің қо зғал ы с деңгей і бірдей болмайды . Соны ң іш інде ең көп қ о зғал аты н м ойы н бөлім і, ж ақсы қо зғалаты н бел бөлім і, ал ең аз ң о зғалаты н кеуде бөлім і 466 1 бөлім. Жалпы сұрақтар болып табы лады . Егер бөгде к ү ш о м ы ртң а ң о зғал ы сы н ы ң беріл- ген ф и зи о л о ги ял ы ң м ү м к ін ш іл ік т ер ін е н а р ты қ ң о зғай ты н болса зақы м д ан у л ар ға әк ел ед і. Д и сто р зи я л ы қ ы ғы су, с ы н ы қ тар п ай да болады. О м ы ртқа ж о тасы н ң атты игенде, кеуде бөлім і {pu n ctu m fix u m ) аздау, ал оған кө р ш іл ес ж а т қ а н м ойы н ж ән е бел бөлім дері (p u n c tu m m obile) көбірек қ о зғал ғы ш болы п к елед і. С онды қтан ко м п р есси ялы қ сип атты с ы н ы қ тар осы бөлім дердің ш екар асы н - да ж и ір е к кездеседі (әсіресе I -бел о м ы р тқад а) ж ән е бүл кезде зақы м д ан ған о м ы р тқ ан ы ң ал д ы ң ғы б еткей і езілген с и я қ т ы бола ды. С ы ны ңтарды ң ко м п р есси ял ы ң түрде болуы на о м ы р тқ ал ар д ы ң сүйек тін ін ің ерекш е қ ү р ы л ы сы мен ж а л ғ а м а ап п а р ат ы н ы ң өте м ы қ ты л ы ғы ы қ п а л ж асай д ы . О м ы ртңа сү й егін ің сы ртң ы қабаты ты ғы з, біраң — өте ж ү ң а , ал іш к і бөлігі ү ң гір л і қ ү р ы л ы сты ж ү м с а қ заттан түрады . О м ы ртқан ы ң алд ы н д ағы ты ғы з тін осалдау болады , ал арты ндағы б ай лам аларм ен бекіген ж а қ т а ғ ы тіндер м ы қ т ы л ау болады. жүктеу/скачать 28,32 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|