viscerum inversus).
1936 — 1939 ж ы л д ар ы В. Н. Ш евкун енко р ед ак ц и ясы м ен «Опе-
р ати втж х и р у р ги я ж ән е то п о гр аф и я л ы ң -ан ато м и я л ы қ м әлім еттер»
деген үш том ды қ оң у л ы қ ш ы қ ты . Осы о қ у л ы ң қ а т ү р л ік ж ән е ва-
р и ан тты қ ан ато м и я деген тү сін ік тер енді. А дам денесінің өзгер-
гіш ті екені көрсетілді. Д енесі б рахим орф ты қ ү р л ы сты адамдар-
да — мойны қ ы сқ а , кеудесі к е ц , б ір ақ ал аса, ал долихом орф ты
денелілерде керісін ш е —м ойны ү зы н , кеудесі тар , біраң ү зы н д ау
келеді. Осы түрлерді ескеріп , іш к і а ғзал а р ға о п ер ац и я ж асаған д а
дене қү р л ы сы н ы ц түрін е сәй кес, ти ім д і ену әдістері ү сы н ы л д ы .
Кіріспе
10
К л и н и к ал ы ң ан ато м и ян ы ң дам уы ж ән е ж е т іс т ік т е р і А. Н. М ак-
сим енков, В. В. К ованов, Г. Е. О строверхое, Б . В. Огнев, Ю. М.
Л опухин, Г. А. Русанов, А. А. Т рави н, С. С. М ихайлов ж ән е тағы
басқа көптеген ғал ы м д ар д ы ң ерекш е п роблем аларды ш еш улерін е
ж ән е ғы л ы м и еңбектеріне б ай лан ы сты болды.
Қ азаң стан Р еспубли касы н да Қ азаң м ем л екеттік м ед и ц и н а ин-
сти туты ны ң № 68 бүйры ғы м ен 1934 ж ы л д ы ң 25 н ау р ы зы н д а то-
п о граф и ял ы ң ан атом и я ж ән е оп ер ати втік х и р у р ги я каф едрасы
үйы м дасты ры лды . Ж а ң а қ ү р ы л ған к аф ед р ан ы ң м ең геруш ісі бо-
лы п профессор А. Н. С ы зғанов тағай ы н д алд ы .
К аф едраны ң д ам уы н а, көптеген ғы л ы м и — п ед аго ги к ал ы ң ма-
м андарды д ай ы н д ауға м ең геруш ілер: профессор 3 . И. Р ах м ан
(1938 — 1944 ж ж ); профессор Г. Е. В ознесенский (1946 — 1965 ж ж )
ж ән е профессор В. В. А лексан дрови ч (1944 — 1946 ж ж , 1965 — 1984
ж ж ) а й тар л ы ң тай үлес ңосты .
К ейіннен Қ азаң стан н ы ң басңа ң ал а л ар ы н д а м е д и ц и н ал ы қ ин-
ституттар аш ы л ы п , олардагы то п о гр аф и ял ы ң ан ато м и я ж ә н е опе-
р а т и в т ж х и р у р ги я к аф ед р ал ар ы н ір і ғал ы м д ар профессор В. В.
М орозова (Аңтөбе), профессор А. И. Л аббок (Қ ар аган д ы ), п роф ес
сор Н. А. Х лопов (Семей), профессор 3. И. Ерм олова (Ц елиноград)
басңарды.
1984 ж ы л д ан бүгінгі Қ а за қ Ү лтты қ м ед и ц и н а у н и вер си тетін ің
к л и н и к ал ы ң ан атом и я ж ән е о п ер ати втік х и р у р ги я каф ед р асы н Қ а-
зақстан н ы ц еңбек сіцірген қ а й р а т к е р і, м ед и ц и н а гы л ы м д ар ы н ы ц
докторы , профессор И дрисов Ә. А. б асқар ад ы . 25 ж ы л д ы ц іш інде
к аф едра ү ж ы м ы гы л ы м и іздену, оң у-әдістем елік ж ән е иннова-
ц и я л ы ң істерді к ец ж о л га қой д ы . К аф едра ң ү р ам ы н д а қ а зір г і дец-
гейде ж аб д ы қ тал ган оңу болм елерім ен ң атар о п ер ац и я ж а са л ат ы н
бөлімш е, и н тер ак ти в ті к о м п ью тер л ік к ласс ж ән е м ү р а ж а й бар.
Профессор И дрисов Ө. А. Р есп у б л и ка децгей ін де гы лы м и -п едаго-
ги к а л ы қ к адрлер д ай ы н д ау га коп к о ц іл боледі. Ә. А. И дрисовты ц
басш ы лы гы м ен 5 гы л ы м докторы д ай ы н д ал д ы . О лар Р еспублика-
м ы зды ц ір і к аф ед ралар м ец геруш ісі ж ән е проф ессорлары болы п
ңы зм ет етеді:
1. А убакиров А. Б. Р е а н и м а ц и я ш ар ал ар ы н ан к е й ін гі кезец д егі
лим ф оидты ағзал ар д ы ң м орф ологи ясы . А л м аты , 1997;
2. Раш идов И. И. А дам б ау ы р ы н ы ц гем о м и к р о ц и р к у л ято р -
л ы қ ар н асы н ы ц п рен аталд ы ң он тогегн ездік дам у кездерін де ж ән е
эксп ери м ен талды ң ж агд ай д агы к о р ін ісі. А л м аты , 1998;
3. А лм абаев Ы . А. П у л ьм о н экто м и я ж агд ай ы н д а ж эн е он ы ц
әсерлерін тү р л і тә-сілдерм ен тү зеткен д е болаты н бауы рды ц қүр-
лы сы мен ң ы зм еті. А л м аты , 2003;
Клиникалық анатомия
11
4. Сисабеков Қ . Е. Н ейрои м м ун оген ездің ж е р г іл ік т і м ехани зм -
д ерінің м орф ологиялы ң н егіздері. А л м аты , 2004;
5. А дайбаев Т. А. С озы лм алы ң ұ р са ң ш іл ік ги п о к си я ж ағд ай ы н -
дағы нәресте мен ж а ң а ту ы л ған балан ы ң п ер и н ат ал д ы қ кезең д егі
лим ф оидты ң м ү ш ел ер ін ің м орф ологи ясы . А л м аты , 2004.
Сонымен қ а тар профессор Ә. А. И дрисов д ай ы н д аған 10-нан ас-
там ғы лы м к ан д и д аттар ы м ед и ц и н ан ы ң әр сал асы н д а елеу л і еңбек
атң ары п ж ү р .
Профессор Ә. А. И дрисовты ң тік ел ей ж ән е белсенді ар ал асу ы м ен
2007 ж ы л д ан каф ед р а « К л и н и к ал ы қ ан ато м и я ж ән е о п ерати втің
хи рурги я» деп атал ад ы . К аф едра д оц ен ттері к л и н и к а л ы қ ан ато
м и я түрғы сы нан д о к то р л ы қ д и ссер тац и я ж ү м ы стар ы н а я қ т а у д а .
|